Ενημερωνόμαστε περισσότερο ή λιγότερο μετά το πρώτο κύμα του νέου κορωνοϊού; Τι πιστεύουμε για το εμβόλιο; Πως άλλαξε η καταναλωτική μας συμπεριφορά μετά από δύο lockdown; Σε ότι αφορά το δεύτερο συγκριτικά με το πρώτο της άνοιξης, υπάρχει κάτι που άλλαξε στις δράσεις και στις αντιλήψεις μας;
«Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις των πολιτών και στη λειτουργία των καταστημάτων είχαν αυτή τη φορά ως αποτέλεσμα στάσεις και συμπεριφορές των πολιτών διαφοροποιημένες σε σχέση με την άνοιξη του 2020», ανέφερε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ ΜΠΕ, «Πρακτορείο 104.9FM» η Δρ. Μαρίνα Ψιλούτσικου, Μέλος ΕΔΙΠ Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της έρευνας.
Η συγκεκριμένη έρευνα είχε ως βάση δείγμα 3.571 παρατηρήσεων, συμμετέχοντες κάθε ηλικίας από όλη την Ελλάδα διαφορετικού κοινωνικοοικονομικού προφίλ και στόχο να «διερευνηθούν οι κύριες διαφοροποιήσεις ανάμεσα στο πρώτο και στο δεύτερο λόκνταουν, η συνέπεια των πολιτών απέναντι στα μέτρα για τον κορωνοϊό, τα συναισθήματά τους, να εξακριβωθεί ο βαθμός ενημέρωσής τους και η εμπιστοσύνη τους προς τους εμπλεκόμενους φορείς» αλλά και να περιγραφεί η «γενική καταναλωτική συμπεριφορά στην ιδιαίτερη αυτή συνθήκη μετά και την εμπειρία του πρώτου λόκνταουν», εξηγεί η ερευνήτρια.
Βασικό ερώτημα ήταν δε να εξακριβωθεί εάν οι όποιες “αλλαγές” στην κοινωνία παγιώθηκαν: «σημαντικό ήταν να δούμε ποιες ήταν οι διαφοροποιήσεις και αν απέκτησαν μόνιμο χαρακτήρα, αν η αναγκαστική υιοθέτηση εξ αποστάσεως μεθόδων επικοινωνίας και συναλλαγών οδήγησε και σε διαφορετική στάση απέναντί τους» προσθέτει η κ. Ψιλούτσικου. Εξήγησε μάλιστα πως μια ακόμη στόχευση ήταν να διαφανεί και το αποτέλεσμα του δεύτερου λόκνταουν σε κάτι πιο ειδικό, στην ετήσια πλέον καταναλωτική ‘μάχη’ της Black Friday «που για πρώτη φορά μεταφέρθηκε εξ ολοκλήρου online, σε συνθήκες οικονομικών προκλήσεων και αβεβαιότητας ενώ η χώρα διανύει μια περίοδο με εξαιρετικά περιορισμένη, και για ορισμένα είδη εξαλειφθήσα, δημόσια κατανάλωση».
Κορωνοϊός: Η προσωπική «διαχείριση» και η εμπιστοσύνη σε… εμένα
Συνολικά οι περισσότεροι ερωτηθέντες συμμορφώνονται με τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί στη διάρκεια του λόκνταουν με το 68% να κρατά αποστάσεις, το 86% να φορά μάσκα και το 90% να στέλνει SMS, ενώ «το 58% των Ελλήνων βγαίνει από το σπίτι όταν αυτό είναι απαραίτητο» αναλύει η κ Ψιλούτσικου που προσθέτει πως «οι γυναίκες δείχνουν λίγο μεγαλύτερη συνέπεια ενώ σημαντικά πιο συνεπείς είναι οι ερωτηθέντες μεγαλύτερης ηλικίας». Όσο για το… απαραίτητο πλέον αξεσουάρ υγείας, το 63% των Ελλήνων επιλέγουν υφασμάτινη μάσκα κι ένας στους τρεις τη μιας χρήσης, μη χειρουργική, έκδοση.
Μειωμένη είναι η διάθεση για ενημέρωση για την Covid-19 σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2020 όπως και η εμπιστοσύνη. «Λιγότεροι από τους μισούς (ποσοστό 38%) ενημερώνονται καθημερινά, ενώ σχεδόν ένας στους δέκα δεν ενημερώνεται καθόλου», σημειώνει η κ. Ψιλούτσικου. Μικρότερο είναι και το ποσοστό που εμπιστεύονται τους εμπλεκόμενους φορείς, χωρίς διαφοροποίηση μεταξύ των φύλων ή του τόπου κατοικίας. Τη μεγαλύτερη πτώση εμφανίζει η εμπιστοσύνη προς την πολιτεία με ποσοστό 39% έναντι 57% τον Απρίλιο 2020 ενώ αμετάβλητο είναι το ποσοστό όσον εμπιστεύονται… τον εαυτό τους: οι 85 στους 100 Έλληνες δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης πάνω από όλα στη δική τους αντίληψη.
Κορωνοϊός: Ο παράγοντας «εμβόλιο»
Με τις εξελίξεις στο θέμα να καλπάζουν, σύμφωνα με την συγκεκριμένη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών το 63% των Ελλήνων θεωρούν πιθανό να είναι διαθέσιμο το εμβόλιο στο πρώτο εξάμηνο του 2021 «ενώ το 42% των πολιτών προτίθεται να εμβολιαστεί».
Το εμβόλιο και τον εμβολιασμό «βλέπουν πιο θετικά οι γυναίκες και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία», εξηγεί η κ Ψιλούτσικου, ενώ μια δυνατότητα να παρέχεται επιλογή μεταξύ εμβολίων διαφορετικών εταιρειών «θα λειτουργήσει ενθαρρυντικά για όσους ήδη είναι θετικά διακείμενοι προς αυτό, ανασταλτικά για όσους έχουν ήδη επιφυλάξεις», αναλύει η υπεύθυνη της έρευνας.
«Ο φόβος για παρενέργειες και η αμφιβολία για την αποτελεσματικότητά του είναι οι βασικοί λόγοι δισταγμού απέναντι στον εμβολιασμό. Πάντως, ένας στους τρεις στον πληθυσμό πιστεύει ότι το εμβόλιο θα πρέπει να είναι υποχρεωτικό για όλους», προσθέτει.
Καταναλώνω online εν μέσω κορωνοϊού
Το “online” έχει έρθει για να μείνει αφού κατά τη διάρκεια του πρώτου λόκνταουν το 42% των Ελλήνων δοκίμασαν τηλεδιασκέψεις, το 33% αγορές από εμπορικά καταστήματα, το 14% συναλλαγές με το Δημόσιο ενώ 13 στους 100 προχώρησαν σε διαδικτυακές αγορές από super market. «Περισσότεροι από τους μισούς σκοπεύουν μάλιστα να συνεχίσουν κάποια ή κάποιες από αυτές τις δραστηριότητες και μετά το τέλος του λόκνταουν», εξηγεί η υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της έρευνας.
«Ένας στους δύο εξοικειώθηκαν με online αγορές/δραστηριότητες και τις βρίσκουν πιο εύκολες, πιο γρήγορες και πιο χρήσιμες. Το 25% νιώθουν πιο άνετα, το 19% τις θεωρούν πιο αξιόπιστες και το 16% πιο διασκεδαστικές σε σχέση με τη γνώμη που είχαν πριν το λόκνταουν ενώ ένας στους τρεις (37%) προτίθενται να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία clickaway, εάν αυτή προσφερθεί», προσθέτει η κ Ψιλούτσικου.
Σε ό,τι αφορά την προσωπική τους υγεία τέλος, τουλάχιστον ένας στους τέσσερις έχουν διαφοροποιήσει τη συμπεριφορά τους λόγω covid-19. Έτσι οι Έλληνες μέσα στα λόκνταουν έχουν ακυρώσει ή αναβάλλει εξετάσεις (25%), θεραπείες (11%) και επισκέψεις στον οδοντίατρο (26%), αποφεύγουν να επισκεφθούν γιατρό για ήπια συμπτώματα (22%) κι έχουν ξεκινήσει ή αυξήσει την κατανάλωση βιταμινών (23%). Σημειωτέον την συμπεριφορά τους στα παραπάνω έχουν αλλάξει λίγο περισσότερο οι γυναίκες όπως και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία…
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ακτινογραφία της τελευταίας… “απόδρασης” πριν τον 2ο εγκλεισμό που ήταν μαζική: «Τουλάχιστον ένας στους δύο βγήκαν την ημέρα πριν το λόκνταουν στην περιοχή τους, είτε για ψώνια είτε για να δουν φίλους και συγγενείς. Ένας στους δύο (56%) δήλωσαν πως “είχαν ανάγκη να βγουν” ενώ ένας στους τρεις (36%) πως “ήταν απαραίτητο να κάνουν κάποιες αγορές” ενώ μόλις το 15% θεωρούσαν πως ήταν πιθανό να μεταδώσουν ή να κολλήσουν τον ιό εκείνη την ημέρα», σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας.
«Πάμε Black Friday 2020;»
Κι όμως τελικά δεν ‘ξέσπασαν’ στις ηλεκτρονικές αγορές οι Έλληνες κατά τη διάρκεια της ξενόφερτης «αλλά ‘καθεστώς’ πλέον» εκπτωτικής ημέρας. Συγκεκριμένα οι πολίτες πραγματοποίησαν αγορές στη Black Friday 2020 σε ποσοστό 36% -34,3% το 2019- ενώ η μέση δαπάνη ήταν επίσης ελαφρώς αυξημένη, στα 229 € από τα 216€ της περασμένης χρονιάς.
Περισσότερο φαν των… gadget οι γυναίκες και… σπιτόγατοι οι άνδρες το 2020. Οι γυναίκες ξόδεψαν φέτος 196€, σταθερά λιγότερα σε σχέση με τους άνδρες, η μέση δαπάνη των οποίων ανήλθε σε 280€. Σε ό,τι αφορά το είδος των αγορών, «οι γυναίκες προτίμησαν ρούχα και παπούτσια (69%), καλλυντικά και είδη προσωπικής περιποίησης (39%) ενώ οι άνδρες ηλεκτρονικά (48%), ρούχα και παπούτσια (47%)» εξηγεί η κ Ψιλούτσικου. Εντυπωσιακή είναι και «η αύξηση των αγορών σε ηλεκτρονικά για τις γυναίκες με 30% έναντι 14% το 2019 και σε είδη σπιτιού για τους άνδρες με 19% έναντι 7% το 2019», προσθέτει.
3/4 Ελληνες δήλωσαν ικανοποιημένοι
Για άλλη μια χρονιά το μέγιστο ποσοστό έκπτωσης με το οποίο αγόρασαν οι Έλληνες τη συγκεκριμένη ημέρα δεν ήταν κοντά στα ‘στρατοσφαιρικά’ νούμερα του εξωτερικού αφού δεν ξεπερνούσε το 43% κατά μέσο όρο έστω και αν οι Έλληνες φαίνεται να… αρκούνται σε αυτό. «Τα ποσοστά έκπτωσης δεν είναι στην πραγματικότητα εφάμιλλα των ποσοστών που έχουν παραδοσιακά συνδεθεί με τη Black Friday διεθνώς, ένας στους δύο (ποσοστό 46%) όμως αγόρασαν και, μάλιστα, κυρίως προϊόντα της φετινής σεζόν ενώ μόλις ένας στους έξι αγόρασε κυρίως προϊόντα στοκ», ανέφερε η κ Ψιλούτσικου.
Οι μισοί Έλληνες πριν προχωρήσουν φέτος στις αγορές τους «χρησιμοποίησαν κάποια πλατφόρμα σύγκρισης τιμών και προσφορών» (σ.σ site “ψαχτήρι”) ενώ ένας στους τρεις καταναλωτές δεν είχε κάνει κανέναν προϋπολογισμό πριν την Black Friday 2020. Από την άλλη μόλις ένας στους έξι Έλληνες ξόδεψε τελικά περισσότερα από όσα είχε προϋπολογίσει με τα ελληνικά εμπορικά καταστήματα να αποτελούν τη δημοφιλέστερη επιλογή (ποσοστό 63%). «Συνολικά τρεις στους τέσσερις Έλληνες δήλωσαν ικανοποιημένοι από τις αγορές τους στη Black Friday», εξηγεί η ερευνήτρια.
Οι περισσότεροι πάντως Έλληνες δεν πείστηκαν από τις προβαλλόμενες ως… “ευκαιρίες” πιθανές αγορές και τελικά αντιστάθηκαν στη σαγήνη της διαφημιστικής καταιγίδας: «από όσους δεν έκαναν αγορές το 58% δεν χρειάζονταν να αγοράσουν κάτι, ένας στους τρεις (33%) δήλωσαν ότι δεν είχαν ή δεν ήθελαν να διαθέσουν χρήματα κι ένας στους τέσσερις (23%) ότι δεν βρήκαν αρκετά καλές προσφορές» αναφέρει η υπεύθυνη της έρευνας.
