Η μαζική εξαφάνιση ειδών στον πλανήτη Γη συνδέεται με την εκρηκτική κυριαρχία του ανθρώπινου είδους, το οποίο πριν από 10.000 χρόνια αριθμούσε ένα εκατομμύριο εκπροσώπους, ενώ σήμερα έχει ξεπεράσει τα 7,8 δισεκατομμύρια. Υπάρχουν είδη των οποίων η εξαφάνιση συντελείται με τόσο γρήγορους ρυθμούς, ώστε να είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού, παραδείγματος χάριν οι πεταλούδες που δεν έρχονται πια ή τα μυγάκια που δεν προσκρούουν στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων.
Μια επισκόπηση 11 μελετών γύρω από τους πληθυσμούς των εντόμων στην επιθεώρηση PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) επιχειρεί να συνοψίσει τις εξελίξεις αυτές. Η μελέτη των εντόμων δεν αφορά μόνο τους εντομολόγους αλλά συνολικά την ανθρωπότητα, καθώς τα έντομα αποτελούν κρίσιμους κρίκους στον κύκλο της ζωής και παρέχουν πολύ σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες, συμβάλλοντας στη γονιμοποίηση των φυτών, στην αποσύνθεση οργανικής ύλης και τη βελτίωση του εδάφους, πέρα από το γεγονός ότι αποτελούν τροφή για μεγαλύτερα είδη όπως πουλιά, τα οποία απειλούνται με τη σειρά τους από την έλλειψη τροφής. Το συμπέρασμα των επιστημόνων: πολλοί πληθυσμοί εντόμων μειώνονται, κάποιοι αντέχουν και πολλοί (περίπου 4,5 εκατομμύρια είδη) δεν έχουν μελετηθεί. Η μελέτη της εξέλιξης των πληθυσμών των εντόμων είναι δύσκολη, γιατί για πολλούς από αυτούς δεν υπάρχουν αρχεία. Υφίστανται όμως συλλογές φύλλων σε μουσεία φυσικής ιστορίας, από τις τρύπες των οποίων γίνεται σαφές ποια έντομα ζούσαν σε ένα δεδομένο σημείο στο παρελθόν. Υπάρχουν επίσης καταγραφές εντόμων από τη δεκαετία του 1970, οι οποίες είχαν γίνει όχι για να μελετηθεί η πορεία του πληθυσμού τους αλλά ως τμήματα άλλων μελετών για τη διατροφή των πουλιών.
Τέλος, για κάποια έντομα υπάρχουν στοιχεία και η σύγκριση είναι εφικτή. Αμερικανοί επιστήμονες παγίδευσαν σκαθάρια στο διάστημα 2015-2017 με τις ίδιες μεθόδους και στα ίδια σημεία που είχαν χρησιμοποιήσει οι συνάδελφοί τους τη δεκαετία του 1970 και διαπίστωσαν ότι οι αριθμοί τους μειώθηκαν κατά μέσον όρο κατά 83%. Η έρευνα κατέταξε τα σκαθάρια ανά οικογένειες και διαπίστωσε τον θάνατο ολόκληρων οικογενειών, όχι απλά μεμονωμένων ειδών.
Ετσι, στην Καλιφόρνια, η μεγάλη πεταλούδα του είδους Eucloe ausonides έχει γίνει σπάνια, παρότι ο πληθυσμός της ήταν και μεγάλος και πολυσχιδής. Στη Βρετανία, σύμφωνα με μελέτη της Butterfly Conservation Europe, υπάρχουν σήμερα οι μισές πεταλούδες από αυτές που υπήρχαν το 1976. Στη Γερμανία, μελέτη του 2017 έδειξε ότι μέσα σε 27 χρόνια, η βιομάζα των εντόμων συρρικνώθηκε κατά 76%.
Αλλα έντομα, κυρίως αυτά που ζουν στο νερό, αναφέρεται ότι βρίσκονται σε ανοδική πορεία, ενδεχομένως εξαιτίας του καθαρισμού ποταμών και άλλων υδάτινων ταμιευτήρων με την τεχνολογία των τελευταίων δεκαετιών. Πάντως, η βιομηχανική γεωργία και κτηνοτροφία εξακολουθούν να αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες μείωσης του αριθμού των εντόμων.
