Μια σειρά από ζητήματα προσεγγίζονται στην συνέντευξη του Μεσσήνιου Υπουργού Εσωτερικών που φιλοξενείται σήμερα στην ”Εφημερίδα των Συντακτών”. Αναλυτικά αυτή έχει ως εξής:
Ο πρωθυπουργός εξήγγειλε από τη Θεσσαλονίκη ένα πακέτο μέτρων που σηματοδοτεί μια πρώτη ανακούφιση για σημαντική μερίδα της ελληνικής κοινωνίας. Πιστεύετε πως τα μέτρα αυτά είναι αρκετά για να αντιστρέψουν μέχρι τις εκλογές το αρνητικό κλίμα για την κυβέρνηση, όπως τουλάχιστον αυτό αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις;
Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός αποτελούν ένα πρώτο, σημαντικό βήμα για την επαναφορά της ελπίδας και της προοπτικής στην ελληνική κοινωνία. Απευθύνονται στη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία, με έμφαση στην εργασία και τα στρώματα που επιβαρύνθηκαν δυσανάλογα τα προηγούμενα χρόνια. Ταυτόχρονα, έχουν και αναπτυξιακή διάσταση μέσα από τη στοχευμένη μείωση των φορολογικών συντελεστών και την ενίσχυση των εισοδημάτων.
Φυσικά κανείς δεν ισχυρίζεται ότι τα μέτρα αυτά είναι αρκετά για να επουλώσουν τις πληγές που δημιούργησε η κρίση. Γνωρίζουμε πόσο δύσκολη παραμένει η κατάσταση για μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας. Αποτελούν ωστόσο ένα έμπρακτο μήνυμα ότι η έξοδος από τα μνημόνια σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τη χώρα, όπου τα δύσκολα είναι πίσω μας και αυτό έρχεται να αποτυπωθεί άμεσα στη ζωή των πολιτών, στις τσέπες τους, αν θέλετε. Πολύ περισσότερο, δείχνουν τις προτεραιότητες της κυβέρνησης στη μεταμνημονιακή περίοδο.
Πιστεύω λοιπόν ότι στις εκλογικές αναμετρήσεις που έρχονται, οι πολίτες και ιδίως τα λαϊκά στρώματα, θα εκτιμήσουν, παρά τις δυσκολίες οι οποίες παραμένουν, ποια είναι εκείνη η πολιτική δύναμη που εκπροσωπεί τα συμφέροντά τους, που θέτει τις ανάγκες τους στο κέντρο της πολιτικής της και είναι έτοιμη να προχωρήσει στις αναγκαίες τομές προκειμένου να ξαναστηθεί στα πόδια της η οικονομία και η κοινωνία.
Τι απαντάτε σε εκείνους που θεωρούν πως από τη στιγμή που και ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε με επιτυχία μνημονιακές πολιτικές, δεν έχει καμία ουσιαστική διαφορά από τη Ν.Δ.; Πώς θα αλλάξετε την άποψη απογοητευμένων πολιτών που σας στήριξαν στο παρελθόν αλλά στη συνέχεια σας εξομοίωσαν με την αντιπολίτευση;
Η ΝΔ είναι το κόμμα του μνημονίου και δεν το κρύβει. Θυμίζω ότι τα στελέχη της αγωνιούσαν μην τους κλέψει τη δόξα η τρόικα όταν έκοβαν μισθούς και συντάξεις ή την έκδηλη δυσαρέσκεια τους τώρα που η χώρα βγήκε από τα μνημόνια. Η πρότασή τους είναι το ασφαλιστικό σύστημα του Πινοσέτ και η διάλυση του κοινωνικού κράτους, η συρρίκνωση του Δημοσίου και η εκχώρηση κρίσιμων λειτουργιών του στους ιδιώτες.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, αντίθετα, δεν υπήρξε, ούτε θα γίνει ποτέ, μνημονιακό κόμμα. Το καλοκαίρι του 2015, έχοντας ήδη δώσει μια μεγάλη μάχη για την προώθηση ενός διαφορετικού προτύπου αντιμετώπισης της κρίσης, προχωρήσαμε σε μια επώδυνη συμφωνία. Συμφωνία την οποία θέσαμε αμέσως στην κρίση του ελληνικού λαού.
Έκτοτε τον πόλεμο κινήσεων διαδέχτηκε ο πόλεμος θέσεων. Βασικό μας μέλημα ήταν να λειάνουμε τις πιο δύσκολες πτυχές της συμφωνίας, να κατανείμουμε αναλογικά τα βάρη και, κυρίως, να προστατέψουμε τις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες. Θεωρώ ότι σε μεγάλο βαθμό τα καταφέραμε, η χώρα βγήκε από την ασφυκτική επιτροπεία με την κοινωνία όρθια και αυτό ο κόσμος το καταλαβαίνει. Τώρα μπορούμε, με σαφώς μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας, να εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας που βρίσκεται στον αντίποδα εκείνου της ΝΔ.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη συνταγματική αναθεώρηση και στη σχετική διαδικασία που θα ξεκινήσει σε ένα μήνα. Ανάμεσα στα θέματα που περιλαμβάνει είναι και ο διακριτός ρόλος Κράτους-Εκκλησίας. Με αφορμή αυτό αλλά και έτερα ζητήματα που περιλαμβάνονται στη σχετική ατζέντα, πιστεύετε πως θα μπορέσετε να κάνετε τη διαφορά στο ζήτημα της αναθεώρησης;
Οι θεσμικές τομές είναι ο τρίτος μεγάλος τομέας που επικεντρώνει η κυβέρνηση στη μεταμνημονιακή εποχή, δίπλα στον παραγωγικό μετασχηματισμό και τη στήριξη του κοινωνικού κράτους. Και αυτό γιατί η κρίση αποκάλυψε εκτός από τα σαθρά θεμέλια της ελληνικής οικονομίας και το μεγάλο έλλειμμα δημοκρατίας και την αδυναμία των θεσμών να προστατεύσουν τους πολίτες.
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη συνταγματική αναθεώρηση έρχεται να απαντήσει στην ανάγκη αναζωογόνησης και διεύρυνσης της δημοκρατίας, καθώς και στην ενίσχυση των θεσμικών δικλείδων. Εκτός από τη σαφή διάκριση του ρόλου Κράτους – Εκκλησίας, περιλαμβάνει την καθιέρωση θεσμών άμεσης δημοκρατίας και την ενίσχυση της Βουλής, την ισχυροποίηση του κράτους δικαίου με την κατάργηση πχ της βουλευτικής ασυλίας και την τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, την ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους και την πληρέστερη κατοχύρωση της συλλογικής αυτονομίας, την περαιτέρω ενίσχυση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών για όλους τους πολίτες και τη συνταγματική κατοχύρωση βασικών δημόσιων αγαθών όπως το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια.
Το νέο εκλογικό σύστημα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση προσφέρει ευκαιρίες συνεργασίας όμορων πολιτικών χώρων. Ακούγοντας και τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ, είναι δεδομένη η στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ σε κάποιους υποψήφιους που προέρχονται από την Κεντροαριστερά, ενδεχομένως και σε κάποιους που προέρχονται από την Κεντροδεξιά. Θα είναι οι επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές μια διαδικασία που θα προαναγγέλλει συνεργασίες και στην κεντρική πολιτική σκηνή;
Η επιδίωξη συνεργασιών και προγραμματικών συγκλίσεων είναι βαθιά ριζωμένη στη λογική και την κουλτούρα της Αριστεράς. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι το πιο πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξή τους. Με την καθιέρωση της απλής αναλογικής και την ενίσχυση των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων που έφερε η μεγάλη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη, η προοπτική αυτή διευκολύνεται σημαντικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιδιώξει να συγκροτήσει πλατιά μέτωπα στις τοπικές κοινωνίες με άξονα την αποτελεσματική αντιμετώπιση των μεγάλων αναγκών και την κοινωνική συνοχή, την ενίσχυση της λαϊκής συμμετοχής στα κοινά και τη χρηστή διαχείριση. Δεν θα διστάσει λοιπόν να στηρίξει πρόσωπα ή συνδυασμούς που προέρχονται από την Κεντροαριστερά και έχουν αποδείξει στην πράξη ότι συμμερίζονται τις ίδιες προτεραιότητες, καθώς, σε κάθε περίπτωση, κάθε συνεργασία πρέπει να οικοδομείται στη βάση κοινών προγραμματικών αναφορών.
Η κεντρική πολιτική σκηνή, ωστόσο, είναι μια διαφορετική ιστορία. Το ΚΙΝ.ΑΛΛ. παραμένει δέσμιο της καταστροφικής συγκυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, ακολουθεί κατά πόδας τη Ν.Δ. και πολλές φορές μάλιστα την ξεπερνά σε συντηρητισμό στα κρίσιμα ζητήματα πολιτικής για τη χώρα και την κοινωνία, όπως η συμφωνία των Πρεσπών και η κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων για όλους τους πολίτες. Βρίσκεται στον αντίποδα των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία όπου σημαντικά τμήματά της απομακρύνονται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και ψηλαφούν νέους δρόμους και συγκλίσεις με τη ριζοσπαστική Αριστερά. Εμείς βέβαια δεν κλείνουμε καμία πόρτα, η βούλησή μας για ευρύτερες συνεργασίες στη βάση ενός προοδευτικού προγράμματος είναι δεδομένη. Αυτές όμως προϋποθέτουν συγκεκριμένα βήματα από την άλλη πλευρά που να δείχνουν ότι απομακρύνεται από τον στενό εναγκαλισμό με τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά του κ. Μητσοτάκη.
«Δίκαιη ανάπτυξη», τιτλοφορεί η κυβέρνηση το στρατηγικό της σχέδιο. «Περνάει» μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση; Και μέσω ποιας οδού; Πέρα από τα υφιστάμενα -πολύ σημαντικά, κατά κοινή ομολογία- προγράμματα, εξετάζετε πρόσθετα εργαλεία ενίσχυσης τοπικών υποδομών και οικονομιών;
Αναμφίβολα, η δίκαιη ανάπτυξη όχι απλώς περνά, αλλά εκκινεί θα έλεγα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η εποχή του συγκεντρωτικού παραγωγικού μοντέλου έχει παρέλθει προ πολλού. Ο δρόμος για την ανάπτυξη μιας ανθεκτικής και διαφοροποιημένης οικονομίας, περιβαλλοντικά βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης, περνά μέσα από την αξιοποίηση των τοπικών πλεονεκτημάτων και δυνατοτήτων τις οποίες γνωρίζουν καλύτερα οι τοπικές κοινωνίες. Ο ρόλος της κεντρικής κυβέρνησης είναι να χαράξει μια στρατηγική αναπτυξιακή κατεύθυνση που θα συντονίζει τις τοπικές προσπάθειες – και αυτό κάνουμε με την Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική – και να προσφέρει τα εργαλεία που θα τις πλαισιώνουν.
Σε ότι αφορά τα τελευταία, πέρα από τη δέσμη αναπτυξιακών μέτρων που περιλαμβάνονται στον Κλεισθένη, όπως π.χ. η δυνατότητα να συστήνουν νομικά πρόσωπα για την αξιοποίηση τοπικών δυνατοτήτων, να καταρτίζουν τετραετή επιχειρησιακά προγράμματα, να μετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, κάνουμε μια συστηματική δουλειά που έχει ήδη φέρει σημαντικά αποτελέσματα.
Από τα προγράμματα Φιλόδημος θα κατευθυνθεί στους δήμους της χώρας περισσότερο από 1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους για την υλοποίηση κρίσιμων υποδομών στις τοπικές κοινωνίες. Αντίστοιχη προσπάθεια κάνουμε με την ανάπτυξη νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων προσαρμοσμένων στις τοπικές ανάγκες, όπως το Ταμείο Υποδομών και τα Ειδικά Αναπτυξιακά Προγράμματα Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, καθώς και με την παροχή τεχνικής βοήθειας στους δήμους για τον σχεδιασμό, την ωρίμανση και υλοποίηση των απαραίτητων έργων.
Ο «Κλεισθένης 1», όπως έχει αποσαφηνίσει η κυβέρνηση, είναι ένα πρώτο μεταρρυθμιστικό βήμα. Δώστε μας μια εικόνα για τον «Κλεισθένη 2». Σε ποιους τομείς θα εστιάσει; Και πότε εκτιμάτε ότι θα αρχίσει να συντάσσεται η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία;
Ο επόμενος μεγάλος στόχος είναι η ενίσχυση της αποκέντρωσης, η μεταφορά περισσότερων αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με την ανάλογη, φυσικά, μεταφορά πρόσθετων πόρων που θα της επιτρέψουν να τις ασκεί αποτελεσματικά. Για να μπορέσει όμως η αποκέντρωση να είναι ουσιαστική και να στεφθεί με επιτυχία πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα των αλληλεπικαλυπτόμενων και κατακερματισμένων αρμοδιοτήτων των τριών επιπέδων διοίκησης. Με τον Κλεισθένη Ι προβλέφθηκαν και έχουν ήδη συγκροτηθεί διυπουργικές επιτροπές με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και προσδιορισμένη μεθοδολογία, με στόχο την ομαδοποίηση των αρμοδιοτήτων ανά πεδίο δημόσιας πολιτικής κάθε υπουργείου και την απονομή πλήρων και συνεκτικών πεδίων ευθύνης στο κατάλληλο επίπεδο διοίκησης. Σε ό,τι αφορά το υπουργείο Εσωτερικών, το έργο αυτό προχωρά με γοργούς ρυθμούς. Θα ήθελα, ωστόσο, να σημειώσω ότι προϋπόθεση για την επιτυχία και την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος, είναι η ενεργή συμμετοχή και των φορέων της ίδιας της αυτοδιοίκησης, με συγκεκριμένες προτάσεις και με την ανάληψη της αντίστοιχης ευθύνης.
Μια τελευταία ερώτηση με αφορμή τις εξελίξεις στα εργασιακά: Είναι στις άμεσες επιδιώξεις της κυβέρνησης η κατοχύρωση μίας συλλογικής σύμβασης εργασίας σε Δημόσιο και Αυτοδιοίκηση, που θα βάζει τέλος σε κάθε είδους ελαστική μορφή απασχόλησης;
Η κυβέρνηση έχει ήδη δώσει συγκεκριμένα δείγματα γραφής προς την κατεύθυνση της προστασίας της σταθερής εργασίας. Στον ιδιωτικό τομέα, το Υπουργείο Εργασίας αποκαθιστά στην πράξη τις αρχές της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης.
Στον δημόσιο τομέα, η ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων όχι μόνο είναι στις επιδιώξεις μας, αλλά έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα. Στο Υπουργείο Εσωτερικών προχωρήσαμε, ύστερα από πολλά χρόνια, στη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας με τα συνδικαλιστικά όργανα των εργαζομένων και στους δύο βαθμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ ολοκληρώνουμε τον μεγάλο διαγωνισμό για την πρόσληψη 8.500 εργαζόμενων μόνιμης, πλήρους και σταθερής απασχόλησης στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων.
Δόθηκε έτσι οριστικό τέλος στην ομηρία και την αέναη ανακύκλωση χιλιάδων συμβασιούχων, ενώ διασφαλίζεται πλήρως ο δημόσιος χαρακτήρας των υπηρεσιών αυτών. Άμεση προτεραιότητά μας, επίσης, είναι η άρση χρόνιων αδικιών, με την αποκατάσταση του πραγματικού χαρακτήρα της απασχόλησης συγκεκριμένων κατηγοριών εργαζομένων, όπως, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι». Πρόθεσή μας είναι το προσωπικό τέτοιων κρίσιμων για την κοινωνία υπηρεσιών, να απασχολείται σύντομα υπό καθεστώς πλήρους και σταθερής εργασίας.
