Πριν τα νέα περιοριστικά μέτρα στις «κόκκινες» περιοχές ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους για να καταναλώσει, αγνοώντας τον συνωστισμό.
Στη χώρα μας, ο προβληματισμός για το άνοιγμα των καταστημάτων είναι ακριβώς αυτός, δηλαδή ο φόβος του συνωστισμού. Γιατί, όμως, ο σύγχρονος άνθρωπος, ως πρόσωπο και ως πολίτης, σκέφτεται πώς θα πάει με ασφάλεια να αγοράσει αγαθά που δεν είναι πρώτης ανάγκης, τη στιγμή που διακινδυνεύει την υγεία τη δική του και των αγαπημένων του προσώπων;
Η απάντηση δεν είναι η εύκολη. Όταν μιλάμε για «καταναλωτισμό», στην ουσία επιχειρούμε να περιθωριοποιήσουμε το θέμα και να το προβάλλουμε ως απόκλιση από το φυσιολογικό. Αντιθέτως, το ζήτημα είναι ότι η κατανάλωση αποτελεί ταυτοτικό στοιχείο της σύγχρονης κοινωνίας. Αλλά αυτό αποφεύγουμε να το εξετάσουμε ως κοινωνία στο βάθος που του αρμόζει.
O όρος «κατανάλωση» προερχόμενος από το λατινικό consumere, εισήχθη στη γαλλική γλώσσα τον 12ο αι. και δήλωνε τη μέχρι τέλους χρήση ενός υλικού .Τον 17ο αι. γίνεται θετικός όρος και αναφέρεται στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών που καλύπτουν προσωπικές ανάγκες αλλά και δημιουργούν πλούτο, τόσο προσωπικά όσο και εθνικά. Επιπλέον, ξεφεύγει από την εξαντλητική χρήση του καταναλισκόμενου αγαθού και έχει να κάνει κυρίως με την απόκτησή του.
Γιατί, όμως, η κατανάλωση κατέχει τέτοια κεντρική σημασία στη ζωή μας; Διότι συνδέεται με την επιδίωξη μια «καλής ζωής». Με άλλα λόγια, η καλή ζωή ταυτίζεται με την απόκτηση. Καταναλώνω επειδή επιδιώκω μια καλύτερη ζωή, όχι απαραίτητα μια ψεύτικη καλύτερη ζωή.
Τι καταναλώνω; Τα πάντα: αγαθά, υπηρεσίες, ιδέες. Είναι η διαδικασία διαμόρφωσης της προσωπικής και κοινωνικής ζωής μας. Καταναλωτής είναι αυτός που τριγυρνάει από μαγαζί σε μαγαζί για να συγκεντρώσει υλικά αντικείμενα, αλλά καταναλωτής είναι και αυτός που κάθεται στο σπίτι του και κάνει περιήγηση στο διαδίκτυο. Μέσω αυτών που καταναλώνει διαμορφώνει την ύπαρξή του ως προσώπου που ζει με συγκεκριμένες αξίες .Το ζήτημα σήμερα δεν είναι αν θα καταναλώνουμε, αλλά το τι να καταναλώνουμε και γιατί.
Σε τελική ανάλυση, το θέμα είναι το περιεχόμενο που θα δώσουμε στην «καλή ζωή» και στο κατά πόσο το «καλή» συμβαδίζει με τη «ζωή» ή στρέφεται εναντίον της.
Βασίλης Ταλαμάγκας
