Το Κουκλοθέατρο είναι το πρώτο παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά, δίνοντας «ζωή» σε κούκλες, παιχνίδια και αντικείμενα. Είναι το πρώτο παιχνίδι για να επικοινωνήσουμε με τα βρέφη κάνοντας «κούκλες» τα δάχτυλά μας («πάει λαγός να πιεί νερό…»). Το κουκλοθέατρο, ιδιαίτερα για τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου αποτελεί άρτιο και με πολλαπλά οφέλη εκπαιδευτικό μέσο.
Τα τελευταία τρία χρόνια, χάρη στη συντονισμένη προσπάθεια δεκάδων δημιουργικών εθελοντών και με την υποστήριξη θεσμικών φορέων και παραγόντων διοργανώνεται στην Καλαμάτα ένα πανελλαδικής αναγνώρισης Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου, με όλο και περισσότερες διεθνείς συμμετοχές. Έχουμε λοιπόν μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουμε αυτή την πανάρχαιη «τέχνη ζωής», στην πιο εξελιγμένη της μορφή. Τί θα πρέπει να γνωρίζουμε για να ωφεληθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο εμείς και τα παιδιά μας από το κουκλοθέατρο;
Το κουκλοθέατρο και οι πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης του παιδιού
Το Κουκλοθέατρο είναι ίσως από τις λίγες μορφές δημιουργίας που καλλιεργούν όλα τα είδη της νοημοσύνης. Επειδή είναι μορφή δραματικής τέχνης συνδέεται άμεσα
με τη μουσική νοημοσύνη,
τη γλωσσική νοημοσύνη
τη λογικομαθηματική νοημοσύνη και με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο,
με την κιναισθητική νοημοσύνη και
τη χωροταξική νοημοσύνη, επειδή ως τέχνη περιέχει τις πολύπλοκες σχέσης του καλλιτέχνη με την κούκλα και τη σκηνή, την ίδια στιγμή.
Το κουκλοθέατρο προσφέρει μοναδική ευκαιρία στο άτομο για ανάπτυξη
Διαπροσωπικής νοημοσύνης,
ενδοπροσωπικής νοημοσύνης και το κυριότερο
υπαρξιακής νοημοσύνης και
νατουραλιστικής νοημοσύνης. Αυτό συμβαίνει επειδή στο κουκλοθέατρο τόσο η ενέργεια του κουκλοπαίκτη όσο και η αντίληψη του θεατή εστιάζουν πάνω στην κούκλα/αντικείμενο. Η κούκλα αφενός δεν είναι άνθρωπος, αφετέρου διαπραγματεύεται νοήματα, ιδέες και συναισθήματα ακριβώς όπως ένας άνθρωπος, επειδή τον παριστάνει καλλιτεχνικά.
Η κούκλα που δεν έχει ψυχή ως αντικείμενο αλλά αποκτά ψυχή μέσα από τη σύμβαση του κουκλοθέατρου, γίνεται ιδανικό εκπαιδευτικό μέσο για όλες τις προαναφερθείσες μορφές νοημοσύνης, όπως τις αναγνωρίζει η σύγχρονη επιστήμη.
Η κοινωνία μας συνήθως εστιάζει σε μερικές μορφές νοημοσύνης, όπως η γλωσσική και η λογικομαθηματική (γλώσσα και αριθμητική που λέγαμε παλιά), παρόλο που όλες είναι σημαντικές για μια ολοκληρωμένη αγωγή. Το κουκλοθέατρο, μπορεί να είναι ένα ολοκληρωμένο και προσιτό μέσο για την ανάπτυξη όλων των τύπων νοημοσύνης και ιδιαίτερα της συναισθηματικής νοημοσύνης ώστε τελικά η εκπαίδευση και η αγωγή των παιδιών να είναι ολόπλευρη και ισορροπημένη. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με την παρακολούθηση κουκλοθέατρου, είτε με την σωστή ενθάρρυνση για χρήση απλών πρακτικών κουκλοθέατρου στην καθημερινότητα του παιδιού, στο σπίτι ή στην εκπαίδευση.
Ο ρόλος του κουκλοθέατρου σε σύγχρονα προβλήματα των παιδιών
Το κουκλοθέατρο, είτε βασίζεται σε διαχρονικές τεχνικές είτε σε μοντέρνες τεχνολογίες, μαγεύει τα παιδιά, όπως – θα λέγαμε – τα μαγεύουν οι νέες τεχνολογίες, και τα θεάματα σε κάθε λογής οθόνη, του υπολογιστή, του τάμπλετ, του κινητού κ.λπ. Οι ψηφιακές τεχνολογίες αυτές μπορούν να προσφέρουν πολλά στο παιδί. Έτσι κι αλλιώς είναι οι τεχνολογίες που θα έχει στη ζωή του. Πρέπει να επιζητούμε να έχει μια υγιή σχέση με αυτές και μια κριτική στάση στον τρόπο που τις χρησιμοποιεί. Υπάρχουν όμως οι γνωστοί κίνδυνοι προσκόλλησης, εμμονής, κοινωνικής αποξένωσης, αποχαύνωσης ή ακόμη και εθισμού, αν δεν παρέχουμε στο παιδί από νωρίς ισορροπημένα ερεθίσματα.
Η «μαγεία» του κουκλοθεάτρου, που κατά βάθος είναι ένα «άγγιγμα» σε βαθιές και διαχρονικές χορδές του ανθρώπου, μπορεί να συμβάλλει στην άμβλυνση σύγχρονων προβλημάτων που δημιουργούν στα παιδιά τα σύγχρονα περιβάλλοντα. Μπορεί να συμβάλλει στην αποτροπή πολλών σύγχρονων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά μας.
Αυτό συμβαίνει γιατί το κουκλοθέατρο ερεθίζει τη φαντασία του παιδιού θετικά, «θερμαίνει», όπως λέγεται, τον εγκέφαλο με ιδέες, αναλυτικοσυνθετικές σκέψεις, νέες αφηγήσεις και νέες οπτικές του κόσμου μας. Η διάσπαση προσοχής γίνεται συγκέντρωση, η αμέλεια γίνεται προσήλωση, η νοηματική και γλωσσική ένδεια γίνεται πολιτισμικός οίστρος με τον φανταστικό τρόπο που ένα παιδί το καταφέρνει.
Μια εύστοχη παράσταση κουκλοθέατρου είναι ένα μικρό «σχολείο ζωής». Όχι μόνο για την ιστορία που αφηγείται, αλλά και για τα υλικά, τις κατασκευές, τον τρόπο που τα πράγματα παίρνουν φωνή, τις τεχνικές, την πρωτοτυπία, τον τρόπο που μουσική, γλώσσα και κίνηση συμπλέκονται.
Στη συνέχεια, ο γονιός μπορεί να προτρέψει το παιδί στο δικό του κουκλοθεατρικό παιχνίδι, να φτιάξει μικρές παραστάσεις, να ζωντανέψει τα παιχνίδια του, να βρει ή να φτιάξει τις δικές του κούκλες και – γιατί όχι – να υπάρχει στο σπίτι μια μικρή σκηνή ή ένας σχετικός χώρος και υλικά /παιγνίδια κουκλοθεατρικού παιχνιδιού για μια κατ’ οίκον δημιουργική ώρα.
Στο πνεύμα αυτό το 3ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου εκτός από τις δωρεάν πρωινές παραστάσεις για την Εκπαίδευση και τις απογευματινές παραστάσεις για το κοινό, περιλαμβάνει εργαστήρια για ενήλικες ή για ενήλικες και παιδιά και ενθαρρύνει τη σχέση του κουκλοθέατρου με τον πολιτισμό γενικότερα και το σχολείο ειδικότερα.
Στο πνεύμα αυτό το 3ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας ευελπιστεί να είναι πάντα ένας χώρος έκφρασης κάθε δημιουργικής δυνατότητας της πόλης μας, σε μια συνάντηση με την πανελλήνια και τη διεθνή δημιουργική πραγματικότητα. Είναι πάντα μια ανοιχτή πρόσκληση για δημιουργία και δημιουργικό εθελοντισμό με κύριους αποδέκτες τα παιδιά μας.
Το 3ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας ευχαριστεί θερμά όλους και όλες που ακούραστα στην πόλη μας και όχι μόνο, συμβάλλουν για να πραγματοποιηθεί και φέτος. Ανοίγει τις «κουρτίνες της σκηνής» του και σας καλεί όλους και όλους να απολαύσουμε τις τέχνες τους μέσα από μια γιορτινή εβδομάδα. Κάθε ενημέρωση θα αναρτάται πάντα στο www.puppetfest.gr.
