Αλλαγές στις τελικές ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση ετοιμάζει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος. Οι σφοδρές αντιδράσεις από πολίτες και φορείς οδήγησαν τους επικεφαλής του ΥΠΕΝ στην απόφαση να τροποποιήσουν κάποιες από τις επίμαχες διατάξεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ η δημόσια διαβούλευση έληξε τυπικά στις 4 Σεπτεμβρίου, το υπουργείο συνεχίζει τη διαβούλευση με φορείς και οργανώσεις και παραμένει «ανοιχτό» για συζήτηση και κατάθεση σχολίων και προτάσεων μέχρι την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Αντιδράσεις έχει προκαλέσει και η απόφαση του ΥΠΕΝ να μη χορηγήσει νέα παράταση για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων με μεγάλες παραβάσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες αυτών των κτισμάτων έχουν στη διάθεσή τους ακόμα 10ημέρες για να τα δηλώσουν και να τα σώσουν από υπέρογκα πρόστιμα και κατεδαφίσεις. Η σχετική προθεσμία εκπνέει στις 30 Σεπτεμβρίου, ημέρα που έχει οριστεί ως καταληκτική ημερομηνία και για τη δήλωση των ξεχασμένων τετραγωνικών στους δήμους.
Σαφώς ευρύτερα χρονικά περιθώρια έχουν όσοι διαθέτουν εκτός σχεδίου οικόπεδα και δεν τα έχουν αξιοποιήσει. Βάσει του σχεδίου νόμου καταργούνται σε βάθος διετίας όλες οι παρεκκλίσεις και θα θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα. Παράλληλα, αλλάζει ο χαρακτηρισμός των δημοτικών οδών, από τον οποίο εξαρτάται και η δυνατότητα δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές. Τα δύο αυτά σημεία έχουν προκαλέσει και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις, με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να επεξεργάζεται διορθωτικές παρεμβάσεις και διευκρινίσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα γίνουν τροποποιήσεις στις τελικές ρυθμίσεις του πολεοδομικού χωροταξικού νομοσχεδίου ως προς το μήκος του «προσώπου» ενός οικοπέδου σε αναγνωρισμένη οδό και στο ποσοστό κάλυψης για τουριστικά καταλύματα.
Εκείνο που δεν φαίνεται να αλλάζει είναι η κατάργηση όλων ανεξαιρέτως των παρεκκλίσεων στην αρτιότητα. Πλέον θα θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα, με ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4 στρέμματα, πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή, δημοτική οδό κατηγορίας Α ή σε κοινόχρηστο χώρο τουλάχιστον 45 μ. και ελάχιστο βάθος 50 μ. Αυτό σημαίνει ότι καταργούνται όλες οι παρεκκλίσεις που ισχύουν σήμερα και επιτρέπουν δόμηση σε αγροτεμάχια ακόμη και 750 τ.μ.
Επίσης, καταργείται η παρέκκλιση της αρτιότητας οικοπέδων 2 στρεμμάτων που βρίσκονται εντός της ζώνης ακτίνας 120 μέτρων από τα όρια οικισμού. Οι ρυθμίσεις που αφορούν το ελάχιστο πρόσωπο δεν ισχύουν για την ανέγερση εγκαταστάσεων αγροτικών εκμεταλλεύσεων και δραστηριοτήτων, εφόσον εξυπηρετούνται από αγροτικούς ή δασικούς δρόμους, καθώς και ορειβατικών καταφυγίων, η ανέγερση των οποίων επιτρέπεται και σε γήπεδα που εξυπηρετούνται αποκλειστικά από μονοπάτια.
Οσον αφορά τις δημοτικές οδούς, το υπουργείο προτείνει να χωριστούν σε δύο κατηγορίες, Α και Β. Σε όσες δηλαδή δημιουργούν δικαίωμα δόμησης, όπως σήμερα, και σε όσες λειτουργούν μόνο ως δίοδοι, παρέχοντας δικαίωμα δόμησης σε οργανωμένους υποδοχείς. Ο χαρακτηρισμός των οδών θα γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα ή χωρίς διάταγμα, μέσα από την έγκριση των τοπικών ή ειδικών πολεοδομικών σχεδίων. Σημειώνεται ότι για να χτίσει κάποιος σήμερα σε εκτός σχεδίου περιοχή πρέπει να έχει «πρόσωπο» σε αναγνωρισμένη οδό (προϋφιστάμενη του 1923, αναγνωρισμένη με απόφαση του δήμου και έγκριση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση), κάτι που στην πράξη καταστρατηγείται.
Διορία δύο χρόνια για την έκδοση αδειών σε μικρότερα οικόπεδα
Το ΥΠΕΝ ορίζει μία μεταβατική περίοδο δύο ετών, εντός της οποίας οι ιδιοκτήτες εκτός σχεδίου οικοπέδων κάτω των 4 στρεμμάτων μπορούν να εκδώσουν οικοδομική άδεια για να αξιοποιήσουν οικιστικά την περιουσία τους.
Ειδικότερα, για χρονικό διάστημα δύο ετών από τη δημοσίευση του νόμου θεωρούνται κατά παρέκκλιση άρτια και οικοδομήσιμα για την ανέγερση κατοικίας τα γήπεδα:
α) που κατά την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος έχουν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές και εφόσον έχουν: αα) Τα γήπεδα που υφίστανται κατά την 12/11/1962 και διαθέτουν ελάχιστο πρόσωπο 10 μέτρα, ελάχιστο βάθος 15 μέτρα κι ελάχιστο εμβαδόν 750 τ.μ., αβ) που υφίστανται κατά τη 12/9/1964 με ελάχιστο πρόσωπο 20 μέτρα, ελάχιστο βάθος 35 μέτρα κι ελάχιστο εμβαδόν 1.200 τ.μ.,
β) που έχουν πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή ή δημοτική οδό εφόσον υφίστανται κατά τη 17/10/1978 και έχουν ελάχιστο πρόσωπο 25 μ., ελάχιστο βάθος 40μ. κι ελάχιστο εμβαδόν 2.000 τ.μ.,
γ) που δημιουργήθηκαν από τη 17/10/1978 μέχρι την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος με ελάχιστο εμβαδόν 4.000 τ.μ.,
δ) που έχουν πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή ή δημοτική οδό κατηγορίας Α, εφόσον υφίστανται κατά τη 17/10/1978, και έχουν ελάχιστο πρόσωπο 25 μ., ελάχιστο βάθος 40 μ. κι ελάχιστο εμβαδόν 2.000 τ.μ.,
ε) που βρίσκονται εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών και είχαν κατά την 24/4/1977 ελάχιστο εμβαδόν 2.000 τ.μ., πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή, δημοτική οδό κατηγορίας Α οδό ή σε κοινόχρηστο χώρο τουλάχιστον 25 μ. και ελάχιστο βάθος 40 μ.,
στ) που είναι άρτια και οικοδομήσιμα και απομειούνται συνεπεία απαλλοτριώσεων ή διανοίξεως διεθνών, εθνικών ή επαρχιακών οδών, εφόσον μετά την απομείωση αυτή έχουν τα όρια αρτιότητας και τις λοιπές προϋποθέσεις των γηπέδων των περ. γ΄ ή δ΄,
ζ) σε περιπτώσεις αναδασμών, γήπεδα που δημιουργούνται και δίνονται σε δικαιούχους σε ανταλλαγή αρτίων και οικοδομήσιμων γηπέδων, εφόσον μετά ατον αναδασμό αυτόν έχουν τα όρια αρτιότητας και τις προϋποθέσεις των γηπέδων των περ. γ΄ ή δ΄.
Έντονη κριτική από ΤΕΕ, Σύλλογο Πολεοδόμων και πολίτες
Τα προβληματικά σημεία του νομοσχεδίου αναδεικνύουν οι πλέον ειδικοί, μηχανικοί, πολεοδόμοι και χωροτάκτες. Σε πρόσφατο άρθρο του ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργος Στασινός υπογράμμισε ότι το αρχικό κείμενο περιορίζει κατά ένα πολύ μικρό ποσοστό τη δόμηση σε εκατοντάδες χιλιάδες αδόμητα ακίνητα με αρτιότητα 4 στρεμμάτων, στα οποία υπάρχει η δυνατότητα να εκδοθεί οικοδομική άδεια. Όμως η απαίτηση για πρόσωπο σε δρόμο, σε ένα ποσοστό πάνω από το 90% των ακινήτων, δεν θα καλύπτεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις που το ΣτΕ έχει ορίσει (να υπάρχει ο δρόμος με Π.Δ.) και έτσι προσωρινά και για αρκετά χρόνια τα ακίνητα αυτά δεν θα μπορούν να οικοδομηθούν.
Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, θα πρέπει εντός δύο χρόνων να καθοριστούν οι δρόμοι στους οποίους θα πρέπει να έχουν πρόσωπο τα εκτός σχεδίου ακίνητα για να έχουν δυνατότητα δόμησης και θα πρέπει οι δρόμοι αυτοί για το σύνολο της χώρας να αναρτηθούν στον ενιαίο ψηφιακό χάρτη, ώστε να υπάρχει διαφάνεια. Εντός τεσσάρων χρόνων θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας και εντός έξι χρόνων σε όλη την επικράτεια, ενώ θα πρέπει να επανοριοθετηθούν οι οικισμοί που δεν έχουν καθοριστεί τα όριά τους με επιστημονικό τρόπο.
Μέχρι τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει το περιθώριο στους πολίτες να οικοδομούν με τους κανόνες που ισχύουν μέχρι σήμερα, προωθώντας μεταβατική λύση στο πρόβλημα καθορισμού των δρόμων στους οποίους τα εκτός σχεδίου ακίνητα απαιτείται να έχουν πρόσωπο για να έχουν δικαίωμα δόμησης.
Στη δική του ανάλυση ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών χαρακτηρίζει θετική αφετηρία τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, τονίζει όμως ότι οι διατάξεις που αφορούν την εκτός σχεδίου δόμηση κρίνονται περιορισμένες ως προς την αποτελεσματικότητά τους και οι μεταβατικές διατάξεις μη αποδεκτές. Οπως επισημαίνει, ο στόχος του περιορισμού της εκτός σχεδίου δόμησης δεν εξαντλείται με την κατάργηση των παρεκκλίσεων για την παρόδια δόμηση, στον βαθμό που επιδίωξη πρέπει να είναι η αποφυγή της διάχυσης οικιστικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων (οργανωμένων και μη) στον ευρύτερο εξωαστικό χώρο, ώστε να αποφευχθούν οι γνωστές αρνητικές συνέπειες, όπως η υποβάθμιση του τοπίου και του φυσικού περιβάλλοντος, η κατάτμηση και η διάσπαση και τελικά απαξίωση της αγροτικής γης κ.λπ.
Σύμφωνα με τον ΣΕΠΟΧ, το νομοσχέδιο διακηρύσσει πως μειώνει την εκτός σχεδίου δόμηση, στην πραγματικότητα όμως την επιταχύνει για τα δύο επόμενα χρόνια με την παράταση που δίνει, επειδή προτρέπει όλους να χτίσουν γρήγορα! Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η ενδεχόμενη τετραετής ή και εξαετής παράταση της οικοδομικής άδειας, τότε θα πρέπει να αναμένεται ότι παραμένουν σε ισχύ οι παρεκκλίσεις κατά τα επόμενα έξι χρόνια, ενώ, σύμφωνα με το ΣτΕ, θα έπρεπε να έχουν καταργηθεί προ πολλού. Πέρα απ’ αυτό, η μείωση του συντελεστή δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές είναι πολύ μικρή και προσχηματική.
Πληθώρα σχολίων υπέβαλαν κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου νόμου και δεκάδες πολίτες. Τα περισσότερα εξ αυτών στέκονται κριτικά τόσο απέναντι σε συγκεκριμένα άρθρα όσο στη φιλοσοφία του νομοσχεδίου, υποστηρίζοντας ότι το ΥΠΕΝ αιφνιδίασε άπαντες, απαξιώνοντας την περιουσία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Οπως επισημαίνουν, βρισκόμαστε να συζητάμε την κατάργηση ουσιαστικά της εκτός σχεδίου δόμησης χωρίς ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό, χωρίς δασικούς χάρτες, χωρίς Κτηματολόγιο, με οικισμούς που δεν γνωρίζουμε τα όριά τους παρά μόνο γραφικά, με σχέδια πόλεως να καταρρέουν και πράξεις εφαρμογής να καθυστερούν χωρίς ένα σχέδιο επέκτασης.
Εξόφληση σε έως και 100 μηνιαίες δόσεις
Δέκα μέρες έχουν ακόμα στη διάθεσή τους οι ιδιοκτήτες κτισμάτων με μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις για να τα τακτοποιήσουν για 30 χρόνια. Η σχετική προθεσμία εκπνέει στις 30 Σεπτεμβρίου και αποτελεί κυριολεκτικά την τελευταία ευκαιρία, καθώς από 1ης Οκτωβρίου τα κτίσματα αυτής της κατηγορίας θα κρίνονται κατεδαφιστέα ή θα επιβαρύνονται με πολύ υψηλά πρόστιμα διατήρησης.
Μεγάλα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 θεωρούνται όσα έχουν υπερβάσεις άνω του 40% των πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης, δόμησης και άνω του 20% του ύψους. Οι ιδιοκτήτες τους θα πρέπει να έρθουν σε συνεννόηση με τον μηχανικό τους, να υποβάλουν στο ηλεκτρονικό σύστημα την αίτηση υπαγωγής και να πληρώσουν το προβλεπόμενο παράβολο, ώστε να τακτοποιήσουν το ακίνητό τους για 30 έτη.
Το πρόστιμο μπορεί να εξοφληθεί σε έως 100 μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου, ενώ σε περίπτωση καταβολής 30% του προστίμου σε έναν μήνα από την υπαγωγή παρέχεται έκπτωση 10% επί του προστίμου. Αντίθετα, σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του ποσού της μηνιαίας δόσης, τότε το ανεξόφλητο ποσό της δόσης προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.
Τα παράβολα προστίμων έχουν ως εξής:
α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.,
β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.,
γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.,
δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ. και
ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.
Δηλώστε τα «ξεχασμένα», γλιτώστε τα πρόστιμα
Η 30ή Σεπτεμβρίου έχει οριστεί ως καταληκτική ημερομηνία για όσους ιδιοκτήτες ακινήτων επιθυμούν να δηλώσουν τα «ξεχασμένα» τετραγωνικά στους δήμους και να απαλλαγούν οριστικά από οποιεσδήποτε αναδρομικές επιβαρύνσεις. Η ρύθμιση αφορά όλων των ειδών τα ακίνητα και όλες τις κατηγορίες φόρων, τελών και εισφορών προς τους δήμους της χώρας, δίνοντας τη δυνατότητα σε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να γλιτώσουν από δημοτικά τέλη και φόρους πενταετίας.
Επιπλέον, όποιος πολίτης δεν έχει καν δηλώσει ένα ή περισσότερα ακίνητά του στον οικείο δήμο μπορεί κι αυτός να υποβάλει δήλωση μέσω της οποίας θα αποκαλύψει τις επιφάνειες των αδήλωτων ακινήτων που ανήκουν στην ιδιοκτησία του. Και σ’ αυτή την περίπτωση προβλέπεται απαλλαγή του δηλούντος ιδιοκτήτη από πρόστιμα και αναδρομικές χρεώσεις δημοτικών φόρων και δημοτικών τελών για την πενταετία 2015-2019. Οι ιδιοκτήτες που υποβάλλουν τις δηλώσεις αυτές χρεώνονται μόνο με τα ποσά δημοτικών φόρων και τελών τα οποία αναλογούν στα επιπλέον δηλούμενα τ.μ. και αφορούν χρονικές περιόδους από την 1/1/2020 και μετά.
Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να δηλώσουν τα «ξεχασμένα» τετραγωνικά με ένα κλικ από τον υπολογιστή του σπιτιού τους στη διεύθυνση https://tetragonika.govapp.gr/ της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος. Η είσοδος στην πλατφόρμα γίνεται με τους κωδικούς του TAXISnet, ενώ δεν χρειάζεται να συνυποβάλουν κανένα δικαιολογητικό, καθώς αναζητούνται αυτόματα από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Πηγή:newsbreak.gr
