Πολύ χαμηλό παραμένει επί ευρωπαϊκού εδάφους το ποσοστό των ηλεκτρονικών αποβλήτων, που οδηγούνται σε ανακύκλωση. Για την ακρίβεια, μόνο το 40% του συνόλου των ηλεκτρονικών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανακυκλώνεται. Το υπόλοιπο δεν υπόκειται σε διαλογή.
Οι ηλεκτρονικές συσκευές και ο ηλεκτρικός εξοπλισμός – από τα πλυντήρια ρούχων και τις ηλεκτρικές σκούπες έως τα smartphones και τους υπολογιστές – καθορίζουν την καθημερινότητα σε τέτοιο βαθμό, ώστε είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τη ζωή χωρίς αυτά. Ωστόσο, τα απόβλητα, που παράγουν, εμποδίζουν τις προσπάθειες της Ε.Ε. να μειώσει το οικολογικό της αποτύπωμα.
Οι πρακτικές ανακύκλωσης στα κράτη – μέλη ποικίλλουν: το 2017, η Κροατία ανακύκλωσε το 81,3% του συνόλου των αποβλήτων ηλεκτρονικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού, ενώ στη Μάλτα το ποσοστό ήταν 20,8%.
Τα απόβλητα ηλεκτρονικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού ή αλλιώς ηλεκτρονικά απόβλητα, καλύπτουν ποικιλία διαφορετικών προϊόντων, που απορρίπτονται μετά τη χρήση. Οι μεγάλες οικιακές συσκευές, όπως τα πλυντήρια ρούχων και οι ηλεκτρικές κουζίνες, είναι οι πλέον συλλεγόμενες. Αντιπροσωπεύουν δε πάνω από το ήμισυ του συνόλου των συλλεγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Ακολουθούν ο εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (φορητοί υπολογιστές, εκτυπωτές), οι ηλεκτρονικές συσκευές ευρείας κατανάλωσης και τα φωτοβολταϊκά πάνελ (βιντεοκάμερες, λαμπτήρες φθορισμού) και οι μικρές οικιακές συσκευές (ηλεκτρικές σκούπες, τοστιέρες).
Όλες οι άλλες κατηγορίες μαζί, όπως τα ηλεκτρικά εργαλεία και τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, αποτελούν μόλις το 7,2% των συλλεγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Επιβλαβή υλικά
Αλλά και διεθνώς η εικόνα δεν είναι καλύτερη, καθώς η ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων υστερεί σε σχέση με την παραγωγή. Το 2017, ο κόσμος παρήγαγε 44,7 εκατ. μετρικούς τόνους (Mt) ηλεκτρονικών αποβλήτων, ενώ ανακυκλώθηκε ορθά μόνο το 20%.
Όπως αναφέρει σε σχετική ανάλυση του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο απορριπτόμενος ηλεκτρονικός και ηλεκτρικός εξοπλισμός περιέχει δυνητικά επιβλαβή υλικά. Τα υλικά αυτά αφενός ρυπαίνουν το περιβάλλον και αφετέρου αυξάνουν τους κινδύνους για τα άτομα, που ασχολούνται με την ανακύκλωση ηλεκτρονικών αποβλήτων. Προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό, η Ε.Ε. θέσπισε νομοθεσία για την πρόληψη της χρήσης ορισμένων χημικών ουσιών, όπως ο μόλυβδος.
Στο μεταξύ, πολλά σπάνια ορυκτά, που είναι απαραίτητα για τη σύγχρονη τεχνολογία, προέρχονται από χώρες, οι οποίες δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Προκειμένου να αποφευχθεί η ακούσια στήριξη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι βουλευτές του ΕΚ έχουν θεσπίσει κανόνες, που απαιτούν από τους Ευρωπαίους εισαγωγείς ορυκτών σπάνιων γαιών να ελέγχουν το ιστορικό των προμηθευτών τους.
Τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, το οποίο συγκαταλέγει τη μείωση των αποβλήτων ηλεκτρονικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού στις βασικές του προτεραιότητες. Η πρόταση περιγράφει άμεσους στόχους, όπως το “δικαίωμα επισκευής” και η βελτίωση της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης εν γένει, η καθιέρωση κοινού φορτιστή και η θέσπιση συστήματος ανταμοιβής, ώστε να ενθαρρύνεται η ανακύκλωση ηλεκτρονικών ειδών.
