Του Τίμου Φάκαλη
Ο Δημοσθένης, ένας από τους σημαντικότερους ρήτορες της αρχαιότητας, έθεσε από το εδώλιο το ζήτημα κατάργησης των φοροαπαλλαγών των επιφανών Αθηναίων αλλά και το ξήλωμα του κοινωνικού κράτους της αρχαίας Αθήνας, αντιτασσόμενος στον νόμο Λεπτίνη.
Μια δίκη που πριν από σχεδόν 2.400 χρόνια συντάραξε την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της Αθήνας αναβίωσε στην κατάμεστη αίθουσα της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ. Δεκατέσσερις προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές μαζί με την επίκουρη καθηγήτρια Καλλιόπη Παπακωνσταντίνου «μετέφεραν» το δικαστήριο της Ηλιαίας, το κατεξοχήν όργανο απονομής δικαιοσύνης που δημιούργησε ο Σόλωνας, σε μια αίθουσα του τρίτου ορόφου της Νομικής Σχολής, υποβάλλοντας τον νόμο Λεπτίνη σε… έλεγχο νομιμότητας για παραβίαση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της ισότητας.
Λίγα μέτρα έξω από την αίθουσα-δικαστήριο, η μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΑΠΘ Μάρθα Τσαρίδη μοίραζε τον όρκο και τα δύο ψηφοδέλτια, ένα υπέρ του Δημοσθένη και ένα υπέρ του Λεπτίνη, βάζοντας εξαρχής όλους τους συμμετέχοντες στον ρόλο των ηλιαστών δικαστών.
«Είναι μια γιορτή του λόγου και του αντιλόγου. Διερευνάται και καταδεικνύεται η σημασία που έχει η αποτελεσματική λειτουργία ενός συστήματος απονομής δικαιοσύνης για την κοινωνική ευημερία τόσο σε αρχαίες όσο και σε σύγχρονες κοινωνίες» λέει στο «Εθνος» η Κ. Παπακωνσταντίνου.
Χωρισμένοι σε δύο πενταμελείς ομάδες, κατήγοροι και συνήγοροι διασταύρωσαν τα ξίφη τους προσπαθώντας να τον ανατρέψουν ή να τον υπερασπιστούν. Ακολουθώντας το τελετουργικό της εκκλησίας του δήμου, οι δύο πρόεδροι της δίκης, Σταυριανός Σισμανίδης και Κωστής Στράκας, προπτυχιακοί φοιτητές και οι δύο, αφού διάβασαν τον όρκο, όπως όριζε το τελετουργικό της αθηναϊκής δημοκρατίας, κήρυξαν την έναρξη των εργασιών.
Κάθε αγόρευση διαρκούσε έξι λεπτά. Ενα πήλινο δοχείο με νερό που άφηνε λίγο λίγο να τρέχει σε ένα χαμηλότερα τοποθετημένο αγγείο ήταν η κλεψύδρα. Στο βήμα ανέβηκε ο Δημοσθένης, τον ρόλο του οποίου κλήθηκε να υποδυθεί η ασκούμενη δικηγόρος Π. Λυπημένου. Αλλοτε με πάθος και άλλοτε με ειρωνικό τόνο -θυμίζοντας τον αρχαίο ρήτορα- τόνισε ότι δεν υπερασπίζεται τα συμφέροντα των ολίγων αλλά κυρίως όλης της πόλης. Πρότεινε την αποφυγή του ακραίου μέτρου της κατάργησης της «ατέλειας», δηλαδή της απαλλαγής των ευεργετών της Αθήνας -πολιτών που ωφέλησαν την πόλη- από ορισμένους φόρους, επειδή γινόταν κατάχρηση του προνομίου, οδηγώντας σταδιακά στο ξήλωμα του λεγόμενου σημερινού κοινωνικού κράτους.
Τα παραπάνω αντέκρουσε ο τελειόφοιτος σπουδαστής της Νομικής Γιώργος Βουνίδης (στον ρόλο του Λεπτίνη), υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον νόμο -σε μια περίοδο οικονομικά δύσκολη για την αρχαία Αθήνα- εξισώνεται η κατανομή των βαρών μεταξύ των πολιτών, ενώ θα γέμιζαν και τα ταμεία του κράτους.
Επειτα από τρεις ώρες αγορεύσεων και παραθέσεων επιχειρημάτων, οι ηλιαστές, δηλαδή το κοινό, ψήφισαν σε ειδική ψηφοδόχο. Οι πρόεδροι, αφού καταμέτρησαν τα ψηφοδέλτια, ανακοίνωσαν το αποτέλεσμα, με την ομάδα του Λεπτίνη να επικρατεί με 87 ψήφους έναντι 40 της ομάδας του Δημοσθένη.
«Η προσομοίωση της δίκης βοήθησε να συνειδητοποιήσουμε πως η παθητική σχέση με την Ιστορία δεν είναι η μόνη δυνατή. Γιατί, προφανώς, πρωτεύων στόχος των ανθρώπων τόσο σε αρχαίες όσο και σε σύγχρονες κοινωνίες ήταν και παραμένει η αποτελεσματική λειτουργία του μηχανισμού απονομής δικαιοσύνης» σημειώνει στο «Εθνος» ο κοσμήτορας της Νομικής Σχολής, Γιώργος Δέλλιος.
Στην εκδήλωση συμμετείχε και ο Ομιλος Ρητορικής των Αρσακείων Σχολείων Θεσσαλονίκης της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.
Πρώτη δημοσίευση άρθρου, στην εφημερίδα Έθνος
