Η προστασία της ισότητας στην πράξη θα σπάσει τη σιωπή των θυμάτων έμφυλων διακρίσεων, παρενόχλησης και βίας. Αυτό επισημάνθηκε στη διάρκεια της συνάντησης αντιπροσωπείας της ΓΣΕΕ με την υφυπουργό Εργασίας αρμόδια για τη δημογραφική πολιτική και την οικογένεια Μαρία Συρεγγέλα.
Στην αντιπροσωπεία της ΓΣΕΕ συμμετείχαν Μέλη Διοίκησης της ΓΣΕΕ, εκλεγμένες Πρόεδροι δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, καθώς και τεχνικό κλιμάκιο της Συνομοσπονδίας και του ΙΝΕ ΓΣΕΕ αρμόδιο για την ερευνητική, επιστημονική και τεχνική υποστήριξη για την άρση των παράνομων διακρίσεων στην εργασία σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Η αντιπροσωπεία της ΓΣΕΕ τόνισε ότι κατάκτηση της πραγματικής ισότητας ανδρών-γυναικών συνεχίζει να αποτελεί κορυφαίο διεκδικητικό αίτημα του συνδικαλιστικού Κινήματος και μετέφερε τα στοιχεία και την εμπειρία από τη συνδικαλιστική δράση σε όλη την επικράτεια:
- Οι καταγγελίες περιστατικών άνισης μεταχείρισης στη βάση του φύλου, σε συνδυασμό πολλές φορές και με άλλους λόγους απαγορευμένων από το νόμο διακρίσεων, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Τα στοιχεία αυτά, τα οποία δεν είναι ορατά σε επίπεδο επίσημων στατιστικών καταγραφών, αποδεικνύουν δυστυχώς ότι η διαφορά της θεωρίας από την πράξη είναι σταθερά αμείλικτη: η άνιση συμμετοχή των γυναικών στην εργασία, η ανισότητα ευκαιριών, οι μειωμένες δυνατότητες για επαγγελματική εξέλιξη, το χάσμα αμοιβών, η πολλαπλότητα του ρόλου τους, η αδυναμία συμφιλίωσης επαγγελματικής και προσωπικής ή και οικογενειακής ζωής, τα πολλαπλά εμπόδια στη φροντίδα και την ανατροφή παιδιών με αναπηρία ή άλλων εξαρτώμενων μελών της οικογένειας, η κατάργηση κρίσιμων συνταξιοδοτικών διατάξεων που αποτελούσαν αναγνώριση της έλλειψης Κράτους Πρόνοιας σε βάρος των γυναικών, η ανεπαρκής συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και σε δράσεις αναβάθμισης των προσόντων τους αποτελούν ορισμένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σήμερα και τα οποία οδηγούν στην εμφάνιση φαινομένων διάκρισης.
- Ειδικότερα στον εργασιακό τομέα, η πραγματικότητα της μικρότερης αμοιβής, της επιβολής ευέλικτων όρων εργασίας, των απολύσεων και τελικά της περιθωριοποίησης των γυναικών στην εργασία, ιδιαίτερα εάν αναπτύξουν συνδικαλιστική δράση, κάνουν οικογένεια, είναι αλλοδαπές ή ευάλωτες λόγω ηλικίας, ήταν και είναι σκληρή, υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει και δυστυχώς έχει εμπεδωθεί λόγω της κατάργησης της «ασπίδας» προστασίας στην ισότητα μέσω των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, της άκρατης ευελιξίας και των ατομικών συμβάσεων εργασίας. Μάλιστα, όσο τα προβλήματα αυτά οξύνονται, παρατηρούνται συχνότερα στο εργασιακό περιβάλλον φαινόμενα προσβολής της αξιοπρέπειας και της προσωπικότητας, κυρίως των γυναικών, τα οποία όταν λαμβάνουν τα χαρακτηριστικά της σεξουαλικής παρενόχλησης, αλλά και ηθικής παρενόχλησης, έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις και στην υγεία τους.
- Την περίοδο της πανδημίας, τα στοιχεία της ΓΣΕΕ από την πλατφόρμα ενημέρωσης των εργαζομένων ANTI COVID 19, καταδεικνύουν εργασία χωρίς επαρκή προστασία και υποδομή στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της πανδημίας και εξυπηρέτησης της κοινωνίας, απειλή και απώλεια θέσεων εργασίας, διακινδύνευση και η απώλεια του εργατικού εισοδήματος, επισφάλεια στους όρους εργασίας, η χρήση τηλεργασίας χωρίς κανόνες και όρια, σύγκρουση της εργασίας με τις οικογενειακές υποχρεώσεις, περιορισμό της ελεύθερης μετακίνησης. Τα εντεινόμενα αυτά φαινόμενα σε συνδυασμό με την απειλή στην υγεία αποτελούν παραμέτρους που αποτρέπουν τα θύματα έμφυλων διακρίσεων αλλά και βίας και παρενόχλησης στους χώρους εργασίας να σπάσουν τη σιωπή και να καταγγείλουν τις επιθέσεις εναντίον του σώματος, της τιμής και της αξιοπρέπειάς τους.
- Ο δρόμος προς το σπάσιμο της σιωπής, την προστασία και την αποκατάσταση των θυμάτων της βίας, αλλά και την έγκαιρη και αποτελεσματική δίωξη των δραστών είναι μακρύς. Είναι απόλυτα απαραίτητη η κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 190 του 2019 για τη βία και την παρενόχληση στην εργασία και της Διεθνούς Σύστασης Εργασίας 209 με παράλληλη ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου με πρόσθετες διαδικαστικές διευκολύνεις και εγγύησεις για την πρόσβαση των θυμάτων βίας στις Αρχές και τη Δικαιοσύνη, αλλά και την κατάλληλη αντιμετώπιση, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο κυρώσεων, των φαινομένων σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας. Στην επιβεβαίωση από την Υφυπουργό Εργασίας της πρόθεσης της Κυβέρνησης για άμεση κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 190, η ΓΣΕΕ επισήμανε ότι τόσο οι κυρώσεις Διεθνών Συμβάσεων Εργασίας όσο και η ενσωμάτωση της ενωσιακής νομοθεσίας που αφορούν στην εργασία, οφείλουν να γίνονται αντικείμενο έγκαιρου κοινωνικού διαλόγου.
- Οι έμφυλες διακρίσεις και η βία κατά των γυναικών στην εργασία παραμένουν σε επίπεδο επίσημων στοιχείων φαινόμενα ουσιαστικά αόρατα στην πραγματική τους διάσταση, καθώς αναντίστοιχος με τον πραγματικό αριθμό εργαζομένων – θυμάτων διακρίσεων προσφεύγει σε διαδικασία επίσημης καταγγελίας στην Επιθεώρηση Εργασίας και στο Συνήγορο του Πολίτη, πολύ περισσότερο στα Δικαστήρια, κυρίως από φόβο αντιποίνων. Η προσωπική προσπάθεια πολλών Επιθεωρητών και Επιθεωρητριών Εργασίας στο χειρισμό των λίγων υποθέσεων διακρίσεων, βίας και παρενόχλησης στην εργασία που φθάνουν προς έλεγχο δεν αναιρεί την υποστελέχωση και την έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής του Σ.ΕΠ.Ε. σε όλη την επικράτεια και την αδικαιολόγητη αδυναμία πρόσβασης σε διαδικασίες ελέγχου των εργαζομένων θυμάτων διακρίσεων πχ σε μεγάλο μέρος της νησιωτικής χώρας. Κρίσιμη παράμετρος μη ελέγχου περισταστικών παράνομων διακρίσεων, παρενόχλησης και βίας στην εργασία είναι η απουσία νομοθετικής πρόβλεψης για τη δυνατότητα αυτεπάγγελτης εξέτασης από το Σ.ΕΠ.Ε. της συμμόρφωσης των εργοδοτών με τη νομοθεσία κατά των διακρίσεων στην εργασία, ακόμα και εάν ο/η εργαζόμενος/η δεν επικαλεστεί ρητά στην καταγγελία του την παραβίαση της σχετικής νομοθεσίας. Εξίσου κρίσιμη παράμετρος για τις υποθέσεις διακρίσεων, βίας και παρενόχλησης είναι η από κοινού εξέταση της καταγγελίας τόσο από την Επιθεώρηση Εργασιακών Σχέσεων όσο και από την Επιθεώρηση Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, χωρίς να απαιτείται ο/η εργαζόμενος/η να υποβάλει δύο ξεχωριστές καταγγελίες.
- Με το έλλειμμα στοιχείων ως προς την πραγματική έκταση των φαινομένων απαγορευμένων διακρίσεων και βίας, είναι απαράδεκτη η υπερδεκαετής αδιαφορία των Κυβερνήσεων ως προς τις διαδικασίες έγκαιρου, διαρκούς και ουσιαστικού θεσμικού κοινωνικού διαλόγου για την ισότητα φύλων, τις απαγορευμένες διακρίσεις, την παρενόχληση και τη βία στην εργασία, όπως επίσης απαράδεκτος είναι ο αποκλεισμός το 2019 της θεσμικής εκπροσώπησης των συνδικάτων από το Εθνικό Συμβούλιο Ισότητας των Φύλων και τους περιφερειακούς και τοπικούς μηχανισμούς και φορείς πραγμάτωσης της ουσιαστικής ισότητας των φύλων. Διαρκές έλλειμμα αυτής της χρόνιας πλέον υστέρησης, είναι να μην είναι σε θέση το κράτος να αναλάβει αποτελεσματικές δράσεις, τόσο αντιμετώπισης όσο και πρόληψης των φαινομένων διακρίσεων και βίας στη βάση της εμπειρίας και των απόψεων των συνδικάτων.
- Η ΓΣΕΕ θα συνεχίσει να διεκδικεί με συνέπεια και συνέχεια ρυθμίσεις για την ισότητα φύλου στην εργασία. Μέσω των Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας έχουν επιτευχθεί και διαφυλαχθεί μέσα σε εξαιρετικά αντίξοες και αντεργατικές συνθήκες οι θεσμικές ρυθμίσεις που εισαγάγουν κατώτατα όρια προστασίας (ή ελάχιστους όρους προστασίας της εργασίας) σε ό,τι αφορά στην ισότητα στην εργασία, στην προστασία της μητρότητας και της οικογένειας, έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες και οι όροι εργασίας καθώς και η ποιότητα ζωής της εργαζομένης γυναίκας και των εργαζόμενων γονέων. Η γενεσιουργός δύναμη των αιτημάτων αυτών που κατέληξαν να αποτελέσουν περιεχόμενο δεσμευτικών ρυθμίσεων είναι στις περισσότερες περιπτώσεις οι διεκδικήσεις εργαζόμενων γυναικών με συνδικαλιστική δράση και συλλογικούς αγώνες, οι οποίες συχνά υποκαθιστούν το έλλειμμα του Κράτους Πρόνοιας.
- Η παρουσία των συνδικάτων είναι πολύτιμη τόσο για τη βοήθεια στο θύμα διάκρισης, όσο και για την παρακολούθηση της αυστηρής τήρησης της προβλεπόμενης από τη νομοθεσία διαδικασίας ελέγχου (αντιστροφή βάρους απόδειξης στον εργοδότη, προστασία από αντίποινα, επιβολή προβλεπόμενων διοικητικών και ποινικών κυρώσεων). Τα συνδικάτα πρέπει να ενισχυθούν ως προς τη δυνατότητά τους να φέρουν στο φως τις παράνομες διακρίσεις και τις καταγγελίες για παρενόχληση και βία στην εργασία αξιοποιώντας τις δυνατότητες που δίνει η νομοθεσία για την προστασία των θυμάτων διακρίσεων λόγω φύλου ή και λόγω άλλων λόγων διάκρισης στην εργασία. Είναι σημαντική η ένταξη της ΓΣΕΕ και των Οργανώσεων μελών της δύναμής της στην αποτύπωση των φορέων στους οποίους μπορούν να υποβληθούν καταγγελίες για παράνομες διακρίσεις, παρενόχληση και βία στην εργασία.
Υπενθυμίζουμε ότι για τη συμβολή στην καλύτερη παρακολούθηση της εξέλιξης των καταγγελιών για παράνομες διακρίσεις, παρενόχληση και βία στην εργασία οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες μπορούν να ενημερώνουν τη ΓΣΕΕ στο [email protected] για την υποβολή καταγγελιών στο ΣΕΠΕ και τον Συνήγορο του Πολίτη.
Επίσης με διαρκή σκοπό την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση, η ΓΣΕΕ θα συνεχίσει να έχει στη διάθεση των συνδικάτων και των εργαζομένων σε όλη την επικράτεια για κάθε ζήτημα πληροφόρησης, στήριξης και συλλογικής δράσης και στα θέματα παράνομων διακρίσεων, παρενόχλησης και βίας:
- το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων της ΓΣΕΕ, ΚΕΠΕΑ/ ΓΣΕΕ www.kepea.gr
- το Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ https://www.inegsee.gr/diktio-ipiresion-pliroforisis-simvouleftikis-ergazomenon-anergon/
