Το θέμα σχετικά με την τροποποίηση του νόμου 4412/2016, ο οποίος αφορά δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, απασχόλησε την Επιτροπή Θεσμών της ΕΝΠΕ (Ενωση Περιφερειών Ελλάδας), η οποία συνεδρίασε, υπό τον περιφερειάρχη Πελοποννήσου Παναγιώτη Νίκα -που είναι πρόεδρος του εν λόγω οργάνου. Της εν λόγω συνεδρίασης προηγήθηκε προσύσκεψη, στις 12 το μεσημέρι.
Ειδικότερα, η Επιτροπή Θεσμών της ΕΝΠΕ, στην σημερινή της συνεδρίαση, συζήτησε και διαμόρφωσε τις οριστικές προτάσεις τις οποίες θα υποβάλει στο Δ.Σ. της Ενωσης. Με βάση τις προτάσεις αυτές η ΕΝΠΕ θα εκφράσει τις θέσεις της όσον αφορά την τροποποίηση του εν λόγω νόμου.Διαβούλευση Σχεδίου Νόμου 4412/2016.
Απευθυνόμενος ο Π. Νίκας στα μέλη της Επιτροπής Θεσμών της ΕΝΠΕ, συνόψισε ως εξής τις παρατηρήσεις επί των προτεινόμενων μεταβολών στον νόμο 4412/2016:
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
“Το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο του ν. 4412/2016 παρουσιάζει πλήθος προβλημάτων που έχουν επισημανθεί από τις αναθέτουσες αρχές και τους οικονομικούς φορείς. Η προσπάθεια για την αντιμετώπισή του, ώς σήμερα, υπήρξε αποσπασματική και μη επαρκής. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι διατάξεις του ν.4412/2016 έχουν επιμέρους τροποποιηθεί πάνω από 300 φορές.
Ωστόσο, η σημερινή οικονομική συγκυρία απαιτεί:
- Την αύξηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών προετοιμασίας, ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, προκειμένου οι σχετικές διαδικασίες να επιταχυνθούν.
- Την βελτίωση της ποιότητας των αγαθών, υπηρεσιών και έργων που προμηθεύεται το Δημόσιο.
- Την ταχύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση ευρωπαϊκών / εθνικών κονδυλίων (ΕΣΠΑ, ΠΔΕ, ΕΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης).
Το σχέδιο νόμου που αναμορφώνονται οι διατάξεις του ν.4412/2016, όπως παρουσιάζεται, ανταποκρίνεται στους παραπάνω στόχους αφού:
- Απλοποιεί τις διαδικασίες
- Μειώνει τη γραφειοκρατία
- Επεκτείνει τη χρήση των ηλεκτρονικών εργαλείων
- Αυξάνει τη συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και
- Αντιμετωπίζει παθογένειες, όπως το ζήτημα των υπερβολικά χαμηλών προσφορών και την υπερβολική προσκόλληση στην τυπικότητα, έναντι της ουσίας των προσφορών.
Οι βασικοί άξονες των τροποποιήσεων χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες:
Α. τις χαμηλές προσφορές και εγγυήσεις
Β. τις ενστάσεις
Γ. την εκτέλεση έργων
Δ. Τις επείγουσες ανάγκες σύμβασης μικρής οικονομικής αξίας
Ειδικότερα, τα κύρια θετικά σημεία του νομοσχεδίου:
Α) Χαμηλές προσφορές – Εγγυήσεις
- Θεσπίζεται ειδική αιτιολόγηση προσφορών με απόκλιση μεγαλύτερη του 10% από τον μέσο όρο των προσφορών. Σε περίπτωση άρνησης, ακολουθεί η κατάπτωση εγγύησης. Με τη συγκεκριμένη τροποποίηση, αποφεύγονται οι υπερβολικές εκπτώσεις που οδηγούν σε ανεκτέλεστα έργα.
- Συνολική προκαταβολή καλής εγγύησης. Μέσω της ρύθμισης δίνεται προνόμιο σε υγιείς εταιρείες που έχουν τη δυνατότητα έκδοσης και συνολικής απόδοση της εγγυητικής καλής εκτέλεσης.
- Κατάργηση δυνατότητας μεταβολής της προσφοράς κατά την εκτέλεση της σύμβασης. Μία ρύθμιση που λειτουργεί υπέρ του δημοσίου και της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής.
Β) Ενστάσεις
- Σύντμηση των προθεσμιών άσκησης και έκδοσης απόφασης.
Γ) Εκτέλεση Εργων
- Εκσυγχρονισμός πλαισίου (Τυποποίηση τεχνικών προδιαγραφών και διαδικασιών / Θέσπιση Εθνικού Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμών)
- Καταπολέμηση συμπληρωματικών συμβάσεων κατά την εκτέλεση: αποφεύγεται η διόγκωση του προϋπολογισμού ενός έργου μέσω συμπληρωματικών συμβάσεων.
- Τήρηση ηλεκτρονικού ημερολογίου εργασιών, ούτως ώστε να φαίνεται σε πραγματικό χρόνο η περαίωση των εργασιών από τον εκάστοτε εργολάβο, γεγονός που θα διευκολύνει τον έλεγχό του από τις αναθέτουσες αρχές.
- Αντικειμενικοποίηση κριτηρίων ανάθεσης. Οι εταιρίες θα συμμετέχουν σε έναν διαγωνισμό με συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία θα αναδεικνύουν την οικονομική τους κατάσταση, την πιστοληπτική τους ικανότητα, αλλά και την καλή ή μη εκτέλεση άλλων έργων στο παρελθόν ( θα λειτουργεί πληροφοριακό μητρώο)
Δ) Επείγουσες ανάγκες – Συμβάσεις μικρής οικονομικής αξίας
- Κατάργηση κλήρωσης για τις απευθείας αναθέσεις.
- Απαλλαγή από γραφειοκρατία για συμβάσεις ήσσονος σημασίας.
Προτάσεις
- Για το άρθρο 2 όπου τροποποιείται το άρθρο 32Α του ν. 4412/2016 σχετικά με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης:
Απαιτείται περισσότερη εξειδίκευση για τη συγκρότηση του τριμελoύς γνωμοδοτικού οργάνου που θα εισηγείται στην αναθέτουσα αρχή για την ανάθεση της σύμβασης, ώστε να γίνεται πιο συχνά η χρήση του στις έκτακτες ανάγκες όπου επιβάλλεται.
- Για το άρθρο 16 όπου τροποποιείται το άρθρο 50 του ν.4412/2016:
Δίνεται η δυνατότητα διενέργειας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση σύμβασης μελέτης και κατασκευής έργου πριν την ολοκλήρωση της αναγκαίας για την εκτέλεση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, η οποία απαιτείται να ολοκληρωθεί μέχρι και το πέρας την διαγωνιστικής διαδικασίας και πριν την ανακήρυξη αναδόχου, με στόχο την επίσπευση των διαδικασιών ανάθεσης υπό τον όρο οι εγκριθέντες περιβαλλοντικοί όροι να μην μεταβάλλουν ουσιωδώς το αντικείμενο του έργου
Προτείνεται να εφαρμοστεί σύντομη διαδικασία και για τις απαλλοτριώσεις (ν. 2971)
- Για το άρθρο 21 όπου τροποποιείται το άρθρο 70 του ν.4412/2016:
Εισάγεται υποχρέωση της αναθέτουσα αρχής για έργα εκτιμώμενης αξίας άνω του 1.000.000 ευρώ να αναρτά τη μελέτη κατασκευής του έργου τουλάχιστον δύο μήνες πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού. Προτείνεται η αύξηση του προϋπολογισμού στα 2.000.000 ευρώ
- Στη σωστή κατεύθυνση το άρθρο 22, σχετικά με τις εγγυήσεις συμμετοχής και καλής εκτέλεσης.
- Με το άρθρο 33 όπου τροποποιείται το άρθρο 88 του ν.4412/2016:
Προτείνεται να υπάρξει αντικειμενικό πλαίσιο / τυποποίηση των διαδικασιών για τη διευκόλυνση των αναθετουσών αρχών για απόρριψη ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών.
- Με το άρθρο 50 όπου τροποποιείται το άρθρο 118 του ν.4412/2016:
Ειδικότερα, με την τροποποίηση του άρθρου 118,
- αυξάνεται το χρηματικό όριο από τις 20.000 στις 30.000 ευρώ για τις συμβάσεις προμηθειών και γενικών υπηρεσιών και
- 60.000 ευρώ για τις συμβάσεις έργων και μελετών
Απαιτείται διευκρίνιση και ερμηνεία για την παρ. 5 του άρθρου 50:
Παρ. 5: Σύμφωνα με το παρόν άρθρο, μπορούν να ανατεθούν από κάθε αναθέτουσα αρχή, κατ’ έτος, μία ή περισσότερες συμβάσεις, συνολικού προϋπολογισμού μέχρι ποσοστού δέκα τοις εκατό (10%) των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής κατ΄ έτος, για ανάθεση συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, αντίστοιχα. Συμβάσεις που συνάπτονται κατά παράβαση της παρούσας είναι άκυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.
- Στη σωστή κατεύθυνση το άρθρο 87, σχετικά με τις ενστάσεις και την εκδίκασή τους.
- Για το άρθρο 101, αναφορικά με τις ενστάσεις:
Προτείνεται η ένσταση να κρίνεται από απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού.
- Στη σωστή κατεύθυνση το άρθρο 108 ,σχετικά με την επιτροπή του διαγωνισμού.
- Προτείνεται τροποποίηση και στο άρθρο 175 του ν.4412 /2016 αντίστοιχη με το άρθρο 96 του νομοσχεδίου σχετικά με την διοικητική και δικαστική επίλυση διαφορών των μελετών”.
