Το 2020 υποτίθεται ότι θα ήταν η χρονιά που οι άνθρωποι θα αναλάμβαναν ουσιαστική δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Εμπνευσμένοι από το κύμα περιβαλλοντικού ακτιβισμού, οι εθνικοί ηγέτες θα παρουσίαζαν νέα, πιο φιλόδοξα σχέδια για τον τρόπο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την επόμενη δεκαετία. Όμως η πανδημία ανέτρεψε πολλά από αυτά τα σχέδια και έδωσε το άλλοθι σε ορισμένες κυβερνήσεις να αναβάλουν τα σχέδιά τους.
Το 2020 μας υπενθύμισε τη σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής με ρεκόρ κυκλώνων στον Ατλαντικό, καταστροφικές πυρκαγιές, ξηρασίες, θανατηφόρες πλημμύρες και καύσωνες που έπληξαν τις κοινότητες παγκοσμίως. Από την άλλη, η πανδημία απέδειξε ότι οι μεγάλες, δραστικές αλλαγές είναι εφικτές.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), το 2020 είναι πιθανώς η τρίτη πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι φέτος παρατηρήθηκε το φαινόμενο Λα Νίνια, το οποίο ρίχνει την παγκόσμια θερμοκρασία. Η περίοδος μεταξύ 2011 και 2020 θα είναι η θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί.Το 2020 ήταν μια χρονιά με ακραίες καιρικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία οδήγησαν σε καταστροφικές πυρκαγιές σε τεράστιες περιοχές της Αυστραλίας, της Καλιφόρνια, της Βραζιλίας και της Σιβηρίας. Δύο εξαιρετικά καταστροφικοί τυφώνες χτύπησαν την Κεντρική Αμερική. Οι μακροχρόνιες ξηρασίες έχουν καταστρέψει τη γεωργική παραγωγή και έχουν ωθήσει εκατομμύρια ανθρώπους στην πείνα στη Ζιμπάμπουε και τη Μαδαγασκάρη. Ένας υπερ-κυκλώνας προκάλεσε τεράστιες πλημμύρες στην Ινδία και στο Μπαγκλαντές.
Αν και ιστορικά είναι δύσκολο να πούμε αν τα μεμονωμένα καιρικά γεγονότα προκλήθηκαν άμεσα από την κλιματική αλλαγή, οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι πολλά από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που είδαμε το 2020 δεν θα συνέβαιναν εάν δεν υπήρχε η κλιματική αλλαγή.
Εξαιτίας των αυξανόμενων επιπέδων των αερίων του θερμοκηπίου, οι παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες πέρυσι ήταν κατά 1,15 °C παραπάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ανάλογα με το πόσο γρήγορα μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων, η παγκόσμια μέση αύξηση της θερμοκρασίας αναμένεται να κυμανθεί από 1,5 °C έως 5 °C μέχρι το 2100. Παρόλο που οι εκπομπές μειώθηκαν για λίγο κατά τη διάρκεια των πρώτων γενικών απαγορευτικών που επιβλήθηκαν εξαιτίας της COVID-19, πλέον έχουν ανακάμψει περίπου στα επίπεδα του 2019.
Η άνοδος μερικών βαθμών έχει τεράστιες επιπτώσεις στον καιρό, τις οποίες θα δούμε μέσα στα επόμενα χρόνια, λέει ο Daniel Swain, επιστήμονας του κλίματος στο UCLA που επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των ακραίων καιρικών φαινομένων.Τυφώνες και καταιγίδες
Το 2020 καταγράφηκε αριθμός ρεκόρ 30 καταιγίδων, συμπεριλαμβανομένων και 13 τυφώνων. Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι εάν η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει αύξηση του αριθμού των τυφώνων. Αλλά σίγουρα επηρεάζει τα χαρακτηριστικά τους, καθιστώντας τους πιο καταστροφικούς. Οι πρώτες προβλέψεις για την περίοδο των τυφώνων για το 2021 που δημοσίευσαν μετεωρολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, δείχνουν ότι υπάρχει πιθανότητα 60% ότι η περίοδος θα είναι πολύ έντονη ή πάνω από το μέσο όρο.
Επίσης, είναι πολύ πιθανό να δούμε περισσότερες υψηλές θερμοκρασίες συγκριτικά με άλλες χρονιές, λένε οι επιστήμονες, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.Η τήξη των πάγων της Αρκτικής
Το 2020, ο όγκος των πάγων που έλιωσαν στον Αρκτικό Ωκεανό ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος στην ιστορία της καταγραφής τους. Η Αρκτική θερμαίνεται γρηγορότερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, με αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό, κάθε δεκαετία τα τελευταία 40 χρόνια. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο «Nature Climate Change», μέχρι το 2035, είναι πιθανό ότι ο Αρκτικός ωκεανός δεν θα έχει πάγους το καλοκαίρι.
Φέτος, ένα μεγάλο σύννεφο σκόνης σχηματίστηκε στην έρημο της Σαχάρας και κινήθηκε έως την Νοτιοανατολική Ακτή των ΗΠΑ, καλύπτοντας την περιοχή με μία καφέ ομίχλη. Οι υψηλές θερμοκρασίες στην Αρκτική μπορεί να συνέβαλαν στον σχηματισμό του νέφους, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο στο περιοδικό «Geophysical Research Letters».
Η Γροιλανδία μπορεί να χρειαστεί νέους χάρτες
Η υπερθέρμανση του πλανήτη αναμορφώνει δραματικά την Γροιλανδία, καθώς η χώρα χάνει 500 γιγατόνους πάγου κάθε χρόνο, όγκος που δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από τις χιονοπτώσεις. Η ακτογραμμή της αλλάζει εξαιτίας της απώλειας πάγου και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Αυτό θα μπορούσε να αναμορφώσει τα οικοσυστήματα γύρω από το νησί, σύμφωνα με μελέτη του Οκτωβρίου.Εκπομπές άνθρακα
Φέτος, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μειώθηκαν έως και 7% ως αποτέλεσμα των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο.
Συμπωματικά, και σύμφωνα με τον ΟΗΕ, κάθε χρόνο και για την επόμενη δεκαετία, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να μειώνονται κατά 7%, προκειμένου να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Συμφωνίας του Παρισιού, η οποία στοχεύει στη διατήρηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας αρκετά κάτω από 2 °C, πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Ο Glen Peters, διευθυντής έρευνας στο Κέντρο Διεθνούς Έρευνας για το Κλίμα, εκτιμά ότι οι εκπομπές το 2021 θα είναι περίπου στα ίδια αυτά επίπεδα με αυτές του 2019, καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν να επανεκκινήσουν την οικονομία με μεγάλα πακέτα στήριξης.
Ωστόσο, η φύση των πακέτων ανάκαμψης που θα δώσουν οι κυβερνήσεις, θα είναι καθοριστική για τα επίπεδα των εκπομπών και την κλιματική αλλαγή μακροπρόθεσμα. Εάν αυτά τα πακέτα είναι «πράσινα» και περιλαμβάνουν πολλά κίνητρα για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, «τότε θα υπάρξει αρχικά μια αύξηση στις εκπομπές αερίων τον επόμενο χρόνο, αλλά τα οφέλη θα τα δούμε στο μέλλον», υποστηρίζει ο επιστήμονας.
Παρόλα αυτά οι επιστήμονες εκτιμούν ότι δεν είναι ακόμη πολύ αργά για να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ωστόσο, κανένα μεμονωμένο μέτρο δεν είναι επαρκές για να σταματήσει τις εκπομπές αερίων και κάθε μέτρο θα πρέπει να έχει ως στόχο την επιβράδυνση της αύξησης της θερμοκρασίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, κάποια βήματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν είναι η τοποθέτηση 50 εκατομμυρίων ηλεκτρικών αυτοκινήτων στο δρόμο, η αύξηση της ηλεκτρικής θέρμανσης στα σπίτια και ο τετραπλασιασμός της παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
Ωστόσο, η επιβράδυνση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να μην είναι αρκετή και απαιτούνται επιπλέον μέτρα που θα συμβάλλουν στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
ΠΗΓΗ: CNN, TIME, Livescience
