Στις συμπληγάδες της πανδημίας συνεχίζουμε να κινούμαστε και η κατάσταση αυτή περνά από τα επίπεδα του να χαρακτηριστεί οριακή και στην Ελλάδα, την ώρα που οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου κλυδωνίζονται. Ο Αν. Υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας στην εκπομπή “διάλογοι” της τηλεόρασης BEST αξιολόγησε τα δεδομένα που αποτυπώνονται στην Ελληνική πραγματικότητα, που περνούν μέσα από τα μέτρα στήριξης και τις πολιτικές, τα όσα έχουν αναπτυχθεί, αλλά και εκείνα που αναμένονται.
Πρώτο και κρίσιμο σημείο, «…η πανδημία έχει στοιχίσει ήδη πάνω από 30 δισεκατ. ευρώ και ακόμη δεν έχουμε τελειώσει». Με τις δυνατότητες μας ως οικονομία που ακόμη μπορεί να χαρακτηρίζεται ευάλωτη να χαρακτηρίζονται “πεπερασμένες”, ο κ. Σκυλακάκης έθεσε τον οδικό χάρτη μέσα από τα ισχύοντα μέτρα στήριξης με βήματα τα όποια όπως τόνισε γίνονται προσεκτικά για να επιτευχθεί μια “…δυναμική ανάκαμψη και να μην έχουμε μια δευτερογενή κρίση”.
Ρεαλιστικού περιεχομένου η αποτύπωση πως δεν μπορούν να καλυφθούν οι πολύ μεγάλες ανάγκες που ήδη σημειώνονται για αυτό και ο Αν. Υπουργός έθεσε το στοιχείο της ιεράρχησής τους.
Από την άλλη, οι βολές του κ. Σκυλακάκη προσέγγισαν την… αποδόμηση του αντιπολιτευτικού αφηγήματος για το περιβόητο… μαξιλάρι και την εμπροσθοβαρή αποτύπωση που θα έπρεπε να είχαν τα μέτρα με τον ίδιο να προσθέτει χαρακτηριστικά “…τώρα κλαίγαμε «Ἐπὶ τῶν ποταμῶν Βαβυλῶνος».
Αφού ακολούθως στάθηκε στα ενεργητικά διαθέσιμα που εξασφαλίζονται μέσα από την πρόσβαση που έχει πια η Ελλάδα στις αγορές, στην συνέχεια ήταν κατηγορηματικός πως δεν θα βρεθούμε ξανά αντιμέτωποι με μνημονιακές υποχρεώσεις.
Για το θέμα της διαγραφής του χρέους που δημιουργήθηκε μέσα στην πανδημία, τόνισε πως αυτή η πιθανότητα δεν υφίσταται, ενώ αναφέρθηκε στα εξελισσόμενα μέτρα και αυτά που ακολουθούν με την επέκτασή της προοπτικής τους και μέσα στο 2022.
Κύριος άξονας της συνέντευξής του τα όσα στοιχειοθετούνται με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Δείτε κάποια σημεία και την συνέντευξη
Υπάρχει άλλο… λίπος να κάψουμε για την στήριξη των επιχειρήσεων;
Σε ταμειακό επίπεδο η πανδημία έχει στοιχίσει στο κράτος πάνω από 30 εκατ. ευρώ κι ακόμη δεν έχουμε τελειώσει. Οι δυνατότητές μας είναι πεπερασμένες, έχουμε εξαγγείλει τα βασικά μέτρα, δεν έχουμε τη δυνατότητα να αλλάζουμε κατά πολύ τα μέτρα που έχουμε στη διάθεσή μας… Κάποια μέτρα θα μπουν και θα αρχίσουν να λειτουργούν στους επόμενους μήνες, όπως είναι η επιδότηση παγίων δαπανών, όπως είναι το μεγάλο πρόγραμμα για την εστίαση του Υπουργείου Ανάπτυξης, όπως είναι η δυνατότητα των επιχειρήσεων να χρησιμοποιήσουν το μη επιστρεπτέο κομμάτι της επιστρεπτέας 1,2,3 για να το προεξοφλήσουν και να έχουν μια πρόσθετη ρευστότητα, αυτά μαζί και με τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού που εξαγγείλαμε αυτή την εβδομάδα, είναι η βασική κάλυψη που έχουμε μπροστά μας -συν το Συνεργασία- αλλά να ξέρετε ότι τα δημοσιονομικά έχουν πιεστεί τον τελευταίο έναν χρόνο της πανδημίας και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, γιατί είναι σημαντικό να πετύχουμε μια δυναμική ανάκαμψη και να μην έχουμε μια δευτερογενή κρίση -αυτό είναι που πρέπει να αποφευχθεί δηλαδή να μην έχουμε μια φάση που θα έχουμε κλείσιμο επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας ως… παρεπόμενο θα λέγαμε το… αντιμάμαλο σε ναυτικούς όρους της πανδημίας.
Για το εάν αρκούν τα μέτρα αυτά…
Η κοινωνία αυτή τη στιγμή έχει πολύ μεγαλύτερες ανάγκες από αυτές που μπορούμε να καλύψουμε αυτή είναι η ρεαλιστική πραγματικότητα και αυτές οι μεγαλύτερες ανάγκες επειδή δεν μπορούν να καλυφθούν εξ ολοκλήρου για όλους τους λόγους που σας είπα πρέπει να ιεραρχηθούν. Εμείς κάνουμε την εξής ιεράρχηση: βάζουμε μπροστά τις επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας οι οποίες κινδυνεύουν να χαθούν και μετά τις υπόλοιπες.
Η σταδιακή ενεργοποίηση
Γιατί αν το κάναμε εμπροσθοβαρώς τώρα θα κλαίγαμε «Ἐπὶ τῶν ποταμῶν Βαβυλῶνος». Διότι εάν κάναμε αυτό που έλεγε η αντιπολίτευση και πηγαίναμε σε μια εμπροσθοβαρή ενίσχυση, δηλαδή ξοδεύαμε τα λεφτά στο πρώτο lockdown μετά στα άλλα δυο lockdown και στην παράταση της κρίσης που έχουμε θα είχαμε ήδη δημοσιονομική κρίση, θα είχαν ήδη κλονισθεί οι πολύ καλές, άριστες σχέσεις με τους θεσμούς από τους οποίους δανειζόμαστε, γιατί μην ξεχνάτε ότι τα χρήματα, δεν είναι τα χρήματα του μαξιλαριού. Αυτό μας κόστισε ήδη πάνω από ολόκληρο το πραγματικό μαξιλάρι. Μας έμεινε από τα 37 με τα οποία ξεκινήσαμε μας έμεναν 15 δις, σας εξήγησα ότι μας έχει κοστίσει ήδη πάνω από 30 σε επίπεδο απωλειών.
Ενεργητικά διαθέσιμα
Υπάρχει μία πολιτική που μας εξασφαλίζει τη δυνατότητα να έχουμε πρόσβαση στις αγορές και να και να είμαστε στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έτσι ώστε να μπορούμε να πληρώνουμε τα χρέη μας, που έχουμε τόκους και χρεολύσια που έχουμε κάθε χρόνο να πληρώνουμε το χρέος μας φέτος που θα είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ αυτό που προϋπολογίσαμε γιατί κράτησε πολύ παραπάνω το lockdown για να μπορούμε να έχουμε ανάκαμψη.»
Η απειλή νέων μνημονιακών υποχρεώσεων
Όχι. Εφόσον κάνουμε μία σώφρονα διαχείριση, και έχουμε κάνει μία τέτοια συνετή διαχείριση, δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Αντιθέτως έχουμε μία πάρα πολύ ισχυρή πιθανότητα ανάκαμψης γιατί εξασφαλίσαμε και τους πολύ μεγάλους πόρους στο Ταμείο Ανάκαμψης που ξεπερνούν τα 20 δισεκατομμύρια στην πράξη, συνεπώς εξασφάλισε η κυβέρνηση για το ταμείο ανάκαμψής, η Ελλάδα πήρε τα περισσότερα κατά κεφαλήν από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ότι μεγάλο κόστος της ζημιάς θα αντικριστεί με τις επενδύσεις που θα γίνουν αύριο. Γιατί μην ξεχνάτε ότι εμείς το κόστος της πανδημίας το δανειστήκαμε με 10ετή, 7 ετή, 30ετή το έχουμε σπρώξει στο χρόνο.
Στηρίζει η κυβέρνηση μερική διαγραφή του χρέους της πανδημίας
Η πιθανότητα είναι πάρα πολύ μικρή. Γιατί για να ληφθεί μία τέτοια απόφαση θα απαιτείτο αλλαγή ενδεχομένως των ευρωπαϊκών συνθηκών σε κάθε περίπτωση ομοφωνία από όλες τις χώρες. Απίθανο μου φαίνεται. Είναι αυτά που μερικές φορές λέμε για να μαζέψουμε ψήφους ξέροντας ότι δεν έχουν καμία απολύτως πιθανότητα να γίνουν, απλώς ακούγονται καλά στα αυτιά των ανθρώπων.
Σε εσωτερικό επίπεδο χώρας θα δούμε λογική εξομάλυνση;
Ήδη έχουμε πάρει τέτοιου είδους μέτρα. Αναβάλαμε κάποιες επιταγές επιχειρήσεων που έχουν πληγεί ιδιαιτέρα. Έχουμε μετατρέψει την Επιστρεπτέα Προκαταβολή σε ένα δάνειο 60 δόσεων που ξεκινά από τις αρχές του ‘ 22 σχεδόν μηδενικού προϋπολογισμού, και το μισό σχεδόν το έχουμε κάνει σχεδόν επιστρεπτέο. Έχουμε 24 και 48 δόσεις για τα χρέη του κορωνοϊού, τις αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων και από κει και πέρα έχουμε πάρει και πάρα πολλά μέτρα για τις υφιστάμενες ρυθμίσεις.
Θα επεκταθούν και το 2022;
Αυτό ήταν ένα προσωρινό μέτρο που επιδίωξή μας είναι να γίνει μόνιμο. Θα το δούμε όμως στην πορεία αν θα τα καταφέρουμε γιατί τα δημοσιονομικά θα είναι, στα επόμενα χρόνια, αναγκαστικά μαζεμένα. Δεν θα υπάρχουν που δαπάνες που έγιναν στην διάρκεια της πανδημίας διότι θα πρέπει να επανέλθει η οικονομία σε μια φυσιολογική πορεία και τα δημοσιονομικά σε έναν έλεγχο.
… Σε μια δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα και η δραστηριοποίηση αυτή θα είναι με τη βοήθεια των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και της αναβαλλόμενης κατανάλωσης και της μεγάλης αποταμίευση που έχει συσσωρεύει. Μην ξεχνάμε ότι στις τράπεζες -ενώ στην περίοδο των μνημονίων εξαφανίστηκαν οι καταθέσεις – τώρα έχουν μαζευτεί 21 επιπλέον δις εκ των οποίων 11 δις επιπλέον είναι από τα νοικοκυριά. 11 δισεκατομμύρια ευρώ παραπάνω από τα λεφτά της Επιστρεπτέας Προκαταβολής έχουν αποταμιεύσει τα νοικοκυριά.
Ο ρόλος των τραπεζών
Οι τράπεζες υπέστησαν το μεγάλο σοκ των capital control και της απόσυρσης των καταθέσεων του 2015. Έκτοτε παλεύει η οικονομία να ξαναποκτήσει τράπεζες. Τα πρώτα χρόνια μετά το ΄15 ήταν σαν να μην είχαμε τράπεζες. Έπαιζαν πολύ μικρό ρολό.
Τώρα με το «Ηρακλής 1» και «Ηρακλής 2» λύνουμε -και με άλλα μέτρα ενδεχομένως – λύνουμε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Θα μας πάρει λίγο ακόμη χρόνο. Αλλά μετά έρχονται τα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα επιτρέψουν στις τράπεζες, αυτούς που θα έρθουν να κάνουν επενδύσεις και είναι διατεθειμένοι να βάλουν λεφτά, θα το κάνουν με περίπου το μισό επιτόκιο από ότι μέχρι σήμερα.
Οι προσδοκίες από το Σχέδιο Ανάκαμψης
Οι πόροι είναι 18 δισεκατομμύρια επιδοτήσεις και 13 δισεκατομμύρια χαμηλότοκα δάνεια. Με αυτά σκοπεύουν να κινητοποιήσουμε συνολικά 57 δις επενδύσεις κυρίως ιδιωτικές. Η διαφορά είναι ότι τα προηγούμενα σχέδια ενεργοποιούσαν ελάχιστες ιδιωτικές επενδύσεις. Ήταν κατά κύριο λόγο δημόσιες και η μόχλευση που έκαναν στην οικονομία ήταν πάρα πολύ μικρή. Εδώ ο στόχος είναι να κινητοποιήσουμε περίπου διπλάσια από τα ποσά που παίρνουν. Αυτή είναι μία πρώτη μεγάλη διαφορά στο σχεδιασμό.
Ο σχεδιασμός είναι το πρώτο χιλιόμετρο ενός μαραθωνίου. Ειδικά σε αυτή την περίπτωση είναι ένας υπερμαραθώνιος, διότι πρέπει να απορροφήσουμε διπλάσια χρήματα από ότι απορροφούσαμε μέχρι τώρα και εάν δεν τα απορροφήσουμε σε πολύ μικρότερο χρόνο από οποιοδήποτε σχέδιο έχει υπάρξει ποτέ μέχρι σήμερα τότε ένα σημαντικό κομμάτι από τώρα αυτά τα χρήματα θα χαθούν.
Αυτό που θα χρειαστεί λοιπόν είναι να έχουμε μια πλήρη αλλαγή λογικής και νοοτροπίας στο ίδιο το κράτος. Αυτό είναι το κλειδί για να πετύχει το σχέδιο. Γι’ αυτό και αυτό και περιέχει πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις γ’ αυτό το σκοπό. Ο σκοπός του σχεδίου είναι να είναι εμπροσθοβαρές, αλλά επειδή είναι ένα επενδυτικό σχέδιο υπάρχουν από τη φύση τους αναγκαίο ελάχιστοι χρόνοι ωρίμανσης.
Μην ξεχνάμε ότι έπρεπε να πάρουμε κατά κύριο λόγω καινούργια έργα. Δεν μπορούσαμε να πάρουμε υφιστάμενα έργο που να είναι στο ΕΣΠΑ.
Τα υψηλά ποσοστά μόνιμης ανεργίας
Πόση ανεργία είχαμε πριν; 600 με 700 χιλιάδες ανέργους. Αυτή ήταν η μόνιμη ανεργία της οικονομίας που ήταν πολύ μεγαλύτερη από ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Την μόνιμη ανεργία θα έρθει και θα διορθώσει το Ταμείο Ανάκαμψης. Δηλαδή αντί να έχουμε μόνιμη ανεργία -ας πούμε 600.000 θα μπορέσουμε να πέσουμε στο 400.000 – γιατί αυτές οι θέσεις εργασίες μέρες θα είναι μόνιμες. Θα προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις ιδιωτικές επενδύσεις. Όταν τελειώσει ένα εργοστάσιο, έχουμε 150 θέσεις εργασίας στο εργοστάσιο.
…Με κάθε ευκαιρία και αυτό είναι που δυσκολεύει πάρα πολύ τον ουσιαστικό διάλογο και την ίδια την αντιπολίτευση γιατί την φέρνει στην δυσάρεστη θέση όταν ο κόσμος έχει τεράστια προβλήματα και θέματα, αυτό που θέλει και δεν λειτουργεί με τη λογική Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός όπως λειτουργεί σε μία φυσιολογική περίοδο πάντα εμείς οι Έλληνες χωριζόμαστε, ενίοτε και διχαζόμαστε. Όταν όμως έχουν τεράστια προβλήματα θέλει στοιχειωδώς οι πολιτικές δυνάμεις να κοιτούν το συμφέρον του.
Η μεγάλη αδυναμία της Ελλάδας
Η μεγάλη αδυναμία της Ελλάδας οικονομικά ήταν ότι η οικονομία της ήταν στραμμένο στο εσωτερικό. Έχει πολύ μεγάλη παραοικονομία γιατί έχει υπερβολική φορολογία, είχε και πάρα πολύ υψηλές ασφαλιστικές εισφορές τις οποίες έχουμε μειώσει πολύ σημαντικά και δεν μπορούσε να εξάγει. Η μόνη μεγάλη εξαγωγή που είχαμε ήταν ο τουρισμός και μόνο από ανάγκη τα τελευταία χρόνια οι επιχειρήσεις μας στράφηκαν στις εξαγωγές και τις αύξησαν σημαντικά.
Το τελικό συμπέρασμα όλων αυτών ήταν ότι δεν γίνονταν επενδύσεις.
Επί 10 χρόνια είχαμε τις μισές επενδύσεις από τους ευρωπαίους. Τι σημαίνει αυτό; Δεν είχαμε θέσεις εργασίας. Η ανεργία ήταν 1 εκατομμύριο όχι γιατί ξαφνικά οι επιχειρήσεις δεν ήθελαν να προσλάβουν, αλλά εάν δεν κάνεις πρόσθετες επενδύσεις δεν θα προσλάβεις ανθρώπους. Και αν δεν κάνεις πρόσθετες επενδύσεις σε μια περίοδο που έχεις μεγάλη τεχνολογική αλλαγή όλα τα μηχανήματά σου γίνονται μη ανταγωνιστικά. Αυτό συμβαίνει την τελευταία 10ετία.
Πρέπει να καλύψουμε το επενδυτικό κενό…Αυτή είναι η πρώτη αλλαγή που θέλουμε, να κάνουμε την οικονομία πολύ πιο εξωστρεφή και να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις όλων των μεγεθών ειδικά τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες, αλλά και τις μεγάλες να έρθουν πιο κοντά στο ευρωπαϊκό μοντέλο του επιχειρείν.
Το πρόβλημα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας
Το πρόβλημα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας είναι ότι έχει μετατραπεί στην επιχειρηματικότητα της ανάγκης. Δηλαδή δεν βρίσκεις δουλειά και παίρνεις το εφάπαξ για να ανοίξεις ένα μαγαζί στο παιδί που δεν βρίσκει δουλειά στην αγορά εργασίας.
Η οικογενειακή επιχειρηματικότητα είναι πολύ καλή, αλλά για να είναι παραγωγική πρέπει να έχει χαμηλή φορολογία και ασφαλιστικές εισφορές και να μπορεί να συνδέεται με την υπόλοιπη οικονομία αποτελεσματικά. Να μην είναι ένα ξεκομμένο πράγμα.
Πόσο πιο δυνατές είναι οι οικογενειακές επιχειρήσεις που είναι σε κάποιο δίκτυο επιχειρήσεων;
Αισιόδοξο την επόμενη μέρα με κάνει το γεγονός ότι, όπως σας είπα, έχουμε πολλά χρήματα μπροστά μας για να θέσουμε τόσο από την αποταμίευση όσο και από Ταμείο Ανάκαμψης αλλά κυρίως με κάνει το γεγονός ότι η κοινωνία έχει αλλάξει πολύ σημαντικό με τον οποίον σκέπτεται και λειτουργεί. Καμία ανάκαμψη δεν μπορεί αν επιτευχθεί χωρίς μια κοινωνία που το επιθυμεί πραγματικά.
Τώρα το επιθυμεί…
