Ελιά: Ανοιξιάτικη προσβολές – Οι ευπαθείς ποικιλίες

Το Κυκλοκόνιο είναι μία μυκητολογική ασθένεια που προκαλεί φυλλόπτωση και εξασθένιση στα ελαιόδεντρα. Θερμοκρασίες 16-20οC σε συνδυασμό με βροχερό ή πολύ υγρό καιρό ευνοούν νέες ανοιξιάτικες μολύνσεις. Έντονες προσβολές κυκλοκονίου παρουσιάζονται μετά από ανοιξιάτικες βροχές σε ελαιώνες που βρίσκονται σε περιοχές με αυξημένη υγρασία.

Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας είναι η εμφάνιση καστανών κυκλικών κηλίδων στην πάνω επιφάνεια των παλαιότερων φύλλων, γνωστών ως «μάτια παγωνιού».

Οι κηλιδώσεις αυτές εξελίσσονται σε ξηράνσεις και ακολουθεί φυλλόπτωση και απογύμνωση των κλαδιών που βρίσκονται στα κατώτερα μέρη των δέντρων.

Ευπαθείς ποικιλίες: Θρουμπολιά, Σσουνάτη, Άμφισσας, Καλαμών.

Η Κορωνέικη (ψιλολιά) παρουσιάζει σχετική αντοχή στην ασθένεια. Οι καιρικές συνθήκες της εποχής ευνοούν την ασθένεια. Είναι σημαντικό να περιοριστούν οι μολύνσεις της άνοιξης καθώς από αυτές προέρχεται το μόλυσμα για τις μολύνσεις του φθινοπώρου. 

Η αντιμετώπιση αφορά προληπτικά μέτρα και καλλιεργητικούς χειρισμούς:

• Επιλογή λιγότερο ευαίσθητων ποικιλιών κατά την εγκατάστασή νέων ελαιώνων και αποφυγή πυκνής φύτευσης ιδιαίτερα σε περιοχές πεδινές, υγρές και απάνεμες.
• Μείωση της σχετικής υγρασίας στο περιβάλλον των δέντρων με κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης.
• Ισορροπημένες αρδεύσεις και λιπάνσεις.
• Συστήνεται προληπτικός ψεκασμός με χαλκούχα και άλλα εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για την προστασία της νέας βλάστησης στις ευπαθείς ποικιλίες, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται σε περιοχές υψηλής υγρασίας.
• Η επέμβαση είναι αποτελεσματική όταν η νεαρή βλάστηση έχει αποκτήσει μήκος 2 – 5εκ. ( ανεπτυγμένα 2-3 ζεύγη νέων φύλλων ).
• Ο χαλκός χρησιμοποιείται πριν την άνθιση.
• Να αποφεύγεται η χρήση του χαλκού κατά την άνθιση διότι μπορεί να προκαλέσει ανθόπτωση. Αν χρειάζεται να επέμβετε χρησιμοποιήστε ένα μη χαλκούχο μυκητοκτόνο.

Κερκόσπορα

Σημαντική μυκητολογική ασθένεια που προκαλεί πρόωρη φυλλόπτωση. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η εμφάνιση σκούρου μεταχρωματισμού μόνο στην κάτω επιφάνεια των παλαιότερων φύλλων.

Μακροσκοπικά μοιάζει με καπνιά αλλά δεν απλώνεται στο δέντρο. Στην επάνω επιφάνεια των φύλλων σχηματίζονται ακανόνιστες χλωρωτικές ή κίτρινες κηλίδες που αργότερα νεκρώνονται και προκαλείται έντονη πρόωρη φυλλόπτωση μέσα στο καλοκαίρι. Στους άωρους καρπούς σχηματίζονται ελαφρά βυθισμένες καστανές κηλίδες ενώ στους ώριμους η συνένωση γειτονικών κηλίδων προκαλεί σήψη.

Η αραιή φύτευση και το κατάλληλο κλάδεμα περιορίζουν την ασθένεια.

Η προστασία της νέας βλάστησης από νέες ανοιξιάτικες μολύνσεις επιτυγχάνεται με προληπτικό ψεκασμό χαλκούχων και άλλων εγκεκριμένων μυκητοκτόνων που έχουν ταυτόχρονη δράση και κατά του κυκλοκόνιου.

Μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας έχουν ελαιώνες ήδη προσβεβλημένοι ώστε να μειωθεί το μόλυσμα και να περιοριστεί η εξάπλωση της ασθένειας.

Καλόκορη

Πρόκειται για πολυφάγο έντομο (βρωμοφςα) που κατά τόπους και περιστασιακά προσβάλει την ελιά και προκαλεί την καταστροφή μέρους ή ολόκληρης της ανθοταξίας.

Κρίσιμη περίοδος για την προσβολή της ελιάς είναι από τον σχηματισμό των ανθοταξιών (βλαστικό στάδιο C) μέχρι το κρόκιασμα, λίγο πριν την άνθιση (βλαστικό στάδιο Ε).

Οι νύμφες και τα ενήλικα έχουν χαρακτηριστικό ανοικτό πράσινο χρώμα, και τρέφονται από τα ζιζάνια του ελαιώνα (περδικούλι, τσουκνίδα, διανόχορτο, ζόχος, βρούβα). Η αυτοφυής αυτή βλάστηση δίνει άφθονη τροφή στο έντομο.

Μην απομακρύνετε την αυτοφυή βλάστηση των ελαιώνων, τουλάχιστον μέχρι το κρόκιασμα των ανθοταξιών, χρόνος που καθορίζεται ανάλογα με την πρωιμότητα κάθε περιοχής.

Συστήνεται να μένουν ακαλλιέργητες ζώνες περιφερειακά και μέσα στον ελαιώνα. Όσο καθυστερεί η μετακίνηση του εντόμου προς τις ανθοταξίες της ελιάς για αναζήτηση τροφής τόσο περιορίζονται πιθανές προσβολές.

Έλεγχος πυκνότητας του εντόμου: Πρόκειται για έλεγχο του πληθυσμού που βρίσκεται πάνω στο ελαιόδεντρο. Με την εμφάνιση των ανθοταξιών εξετάζετε τακτικά τα ανθοφόρα κλαδιά με ελαφρύ κτύπημα πάνω σε λευκή επιφάνεια. Τα έντομα καθώς πέφτουν κινούνται ζωηρά και διακρίνονται εύκολα με έντονο πρασινωπό χρώμα.

Χημική αντιμετώπιση συστήνεται μόνο όταν η ανθοφορία είναι περιορισμένη και μετά από έλεγχο διαπιστωθούν 6 – 7 έντομα ανά κλαδί μήκους 50 – 60 εκ.

Εκτεταμένοι προληπτικοί ψεκασμοί είναι αδικαιολόγητοι και καταστρεπτικοί για το περιβάλλον, ιδιαίτερα στην άνθιση που θανατώνονται μέλισσες και άλλοι επικονιαστές και ωφέλιμα έντομα.

Πυρηνοτρήτης

Οι προνύμφες της φυλλόβιας γενιάς αφού διαχείμασαν μέσα στα φύλλα συμπληρώνουν τώρα την ανάπτυξή τους τρεφόμενες από την ακραία τρυφερή βλάστηση και τις ανθοταξίες. Οι προσβολές που προκαλούνται από τη φυλλόβια γενιά συνήθως είναι περιορισμένες και δεν δικαιολογούν καταπολέμηση.

Βλαστικά στάδια ελιάς (ποικιλία Κορωνέϊκη): Είναι μια χρονιά με όψιμη βλαστική εξέλιξη. Σε όλες τις ζώνες πρωιμότητας ξεκινάει η νέα βλάστηση, εκπτύσσονται τα πρώτα νεαρά φύλλα και σταδιακά σχηματίζονται οι ανθοταξίες. Στις παραλιακές και στις πρώιμες περιοχές ολοκληρώνεται ο σχηματισμός των ανθοταξιών (βλαστικό στάδιο C) και αρχίζουν να φουσκώνουν τα ανθίδια (βλαστικό στάδιο D). Στις μεσοπρώιμες περιοχές ξεκινούν να διαμορφώνονται οι ανθοταξίες (βλαστικά στάδια B και C) ενώ στις όψιμες ανοίγουν οι οφθαλμοί (βλαστικό στάδιο Β).