Καθυστερήσεις στις αποπληρωμές των δόσεων, πιέσεις για επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου και “πολλή γκρίνια” για τη ραγδαία αύξηση των επιτοκίων κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες το τελευταίο εξάμηνο συνθέτουν την εικόνα επιδείνωσης της ικανότητας των δανειοληπτών να εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους.
Η κατακόρυφη αύξηση του πληθωρισμού, η έξαρση της ακρίβειας και του ενεργειακού κόστους και η άνοδος των επιτοκίων τούς τελευταίους μήνες συμπιέζουν απειλητικά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, που δυσκολεύονται πλέον να αντεπεξέλθουν. Η δυσκολία αυτή έχει ξεκινήσει να γίνεται πλέον ορατή στους ισολογισμούς των πιστωτών, οι οποίοι επισήμως διαβεβαιώνουν ότι οι καθυστερήσεις είναι περιορισμένες και διαχειρίσιμες.
Αρμόδιες πηγές διατυπώνουν, ωστόσο, στο Capital.gr την ανησυχία τους για τη δημιουργία νέων −πάντως διαχειρίσιμων− κόκκινων δανείων εντός του 2023, ενώ επιβεβαιώνουν την υστέρηση έναντι των στόχων στα business plans των servicers. Πράγματι, πηγές του κλάδου παραδέχονται ότι έχουν αρχίσει να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια αδυναμίας στην αποπληρωμή των δόσεων των δανείων και την εξυπηρέτηση των ρυθμίσεων κυρίως στα δάνεια ιδιωτών.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία εταιρείας διαχείρισης απαιτήσεων, οι καθυστερήσεις στα ρυθμισμένα δάνεια έχουν αυξηθεί κατά 20% τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα δάνεια που μέχρι τώρα αποπληρώνονταν κανονικά να απειλούνται με επαναταξινόμηση σε “μη εξυπηρετούμενα”.
“Οφειλέτες που πλήρωναν κανονικά για 15 χρόνια ζητούν νέα ρύθμιση, γιατί δεν μπορούν να πληρώνουν τη μηνιαία δόση τους”, αναφέρει υψηλόβαθμη πληγή του κλάδου. Σημειώνεται ότι το χαρτοφυλάκιο του εν λόγω servicer παρουσιάζει υψηλά ποσοστά ενήμερων δανείων, ήτοι άνω του 50%, ενώ το 40% βρίσκεται σε καθεστώς ρύθμισης και το 8% μόνο είναι NPLs.
Υπό πίεση οι “πράσινοι” δανειολήπτες
Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι το “κοκκίνισμα” των δανείων, το οποίο απεύχονται σύσσωμοι κυβέρνηση, τράπεζες και Τράπεζα της Ελλάδος δεν είναι υπόθεση μόνο των ευάλωτων και ασυνεπών δανειοληπτών, αλλά ακόμα και όσων με συνέπεια αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους επί σειρά ετών − και μάλιστα σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι οφειλέτες ζητούν επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου προκειμένου να μειωθεί η μηνιαία δόση. Ωστόσο, το Euribor εξακολουθεί να αυξάνεται −μόλις την Πέμπτη η ΕΚΤ ανακοίνωσε νέα αύξηση 50 μονάδων βάσης− και το κόστος αυτό μετακυλίεται στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Το οξύμωρο, δε, είναι ότι οι συνεπείς δανειολήπτες βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση από όσους βρίσκονται σε καθεστώς ρύθμισης, καθώς καταβάλλουν υψηλότερο επιτόκιο. Σημειώνεται ότι στα ρυθμισμένα δάνεια το περιθώριο κερδοφορίας των τραπεζών (spread) μειώνεται στο 1%-1,5%, έναντι 2,5%-3% που ισχύει για τα ενήμερα δάνεια. Αυτό σημαίνει ότι, στην πρώτη περίπτωση, το τελικό επιτόκιο διαμορφώνεται πλέον στο 3,5%-4%, ενώ στη δεύτερη περίπτωση υπερβαίνει πλέον το 5%.
Υψηλόβαθμο στέλεχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος επισημαίνει, επίσης, τις διαρθρωτικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον κλάδο τα τελευταία χρόνια, με τη μεταβίβαση δανειακών χαρτοφυλακίων ύψους 120 δισ. ευρώ στους servicers. Οι εν λόγω εταιρείες διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό και αυτοματοποιημένους μηχανισμούς παρέμβασης ώστε τα ρυθμισμένα δάνεια να μην ξανακοκκινίζουν, σημειώνει.
Οι τράπεζες, αντιθέτως, οι οποίες έχουν διατηρήσει στο χαρτοφυλάκιό τους τη συντριπτική πλειονότητα των ενήμερων δανείων, δεν διαθέτουν τους κατάλληλους μηχανισμούς και τα αντανακλαστικά που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση των αναγκών του οφειλέτη σε περίπτωση ουσιώδους μεταβολής της οικονομικής του κατάστασης. “Οι πράσινοι δανειολήπτες είναι περισσότερο εκτεθειμένοι”, καταλήγει η ίδια πηγή.
Μέτρα στήριξης σε συνεπείς και ευάλωτους
Αυτός είναι και ο λόγος που το υπουργείο Οικονομικών ζήτησε από τις συστημικές τράπεζες έμπρακτη στήριξη των δανειοληπτών που είναι μέχρι τώρα ενήμεροι, αλλά τα εισοδήματά τους οριακά επαρκούν για να συνεχίσουν να είναι συνεπείς, σε μια προσπάθεια αποτροπής νέου κύματος μη εξυπηρετούμενων δανείων εν μέσω συνεχιζόμενης επιδείνωσης των μακροοικονομικών μεγεθών.
Με κοινή τους ανακοίνωση τα τέσσερα πιστωτικά ιδρύματα έθεσαν το πλαίσιο της στήριξης 30.000 οφειλετών μέσω της επιδότησης δόσης από κοινό ταμείο που θα συσταθεί στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Η στήριξη προβλέπει την επιδότηση του 50% αύξησης στη μηνιαία δόση του δανείου, η οποία θα υπολογίζεται με σημείο εκκίνησης την 30ή Ιουνίου 2022. Η επιδότηση θα διακόπτεται εάν ο οφειλέτης καταστεί υπερήμερος στην εξυπηρέτηση της δόσης του για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ημερών.
Στο πρόγραμμα θα ενταχθούν όσοι έχουν λάβει στεγαστικό ή μικρό επιχειρηματικό δάνειο με εξασφάλιση πρώτη κατοικία και πληρούν τα οικονομικά κριτήρια των ευάλωτων. Σε αυτά περιλαμβάνεται μέγιστο ετήσιο εισόδημα έως 7.000 ευρώ ανά άτομο, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος της οικογένειας και ανώτατο όριο τα 21.000 ευρώ. Επίσης, η αξία της πρώτης κατοικίας δεν δύναται να υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ, βάσει αξίας υπολογισμού ΕΝΦΙΑ, ενώ υφίσταται και ανώτατο όριο καταθέσεων 21.000 ευρώ για κάθε νοικοκυριό.
Σημειώνεται ότι στο πρόγραμμα στήριξης μπορούν να ενταχθούν και όσοι οφειλέτες παρουσιάζουν καθυστέρηση έως 90 ημερών στην αποπληρωμή του δανείου τους κατά την υποβολή του αιτήματος. Επίσης, περιλαμβάνονται και τα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί στους servicers − τα οποία, μάλιστα, αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο ποσοστό της περιμέτρου επιλέξιμων οφειλετών.
Μόλις τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους το επόμενο διάστημα, οι δανειολήπτες θα έχουν περιθώριο τριών μηνών να υποβάλουν αίτηση ένταξής τους στο πρόγραμμα στήριξης, που θα έχει διάρκεια 12 μηνών.
Πηγή: capital.gr
