Στα επτά χρόνια εμπλοκής της χώρας με τα μνημόνια, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο αν μειώνονται τα πάσης φύσεως ελλείμματα –δημοσιονομικά, τρεχουσών συναλλαγών κλπ- στο αν εξυπηρετούνται τα δάνεια και στο αν μειώνονται οι καταθέσεις.
Είναι όμως και άλλοι δείκτες που επιδεινώθηκαν σε αυτά τα χρόνια. Μπορεί αυτοί οι δείκτες να μην έχουν μπει ποτέ σε μνημόνια και να μην συνδέονται με προαπαιτούμενα και εκταμιεύσεις δόσεων, είναι όμως δεδομένο ότι τις συνέπειες θα τις υφιστάμεθα για πολλά χρόνια. Μια έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, συνοψίζει τις συνέπειες στην ελληνική οικογένεια. Τι προκύπτει;
Επιτάχυνση της γήρανσης του πληθυσμού, λιγότερα «υγιή» χρόνια για τους ηλικιωμένους, λιγότερες γεννήσεις, αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων με αποτέλεσμα τη συνεχή μείωση του πληθυσμού, συνεχή μείωση των γάμων, αναβολή της απόφασης για μητρότητα με αποτέλεσμα οι γυναίκες να γίνονται μητέρες σε ολοένα και μεγαλύτερη ηλικία, έξαρση της παιδικής φτώχειας. Ουδείς φαίνεται να ασχολείται σοβαρά με αυτούς τους δείκτες. Κι όμως, οι συνέπειές τους στην οικονομία μπορεί να είναι τεράστιες.
Όταν το παραγωγικό τμήμα του πληθυσμού γίνεται ολοένα και μικρότερο όταν οι γεννήσεις ανά κάτοικο δεν επαρκούν για την «ανανέωση» των γενεών, ποιο ακριβώς είναι το μέλλον του συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας σε μερικά χρόνια από σήμερα;
Τι δείχνουν τα στοιχεία;
1. Η αναλογία του γερασμένου πληθυσμού άνω των 65 ετών γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη στο σύνολο της χώρας με τον σχετικό δείκτη να εκτοξεύεται από το 130,7 που ήταν το 2010 στο 145,5 το 2015.
2. Οι άνθρωποι που παράγουν εισόδημα μειώνονται και οι οικονομικά εξαρτημένοι αυξάνονται. Ο δείκτης εξάρτησης, από 51 που ήταν το 2010 έφτασε στο 55,2 το 2015. Ο δείκτης αυτός δείχνει την αναλογία του μη οικονομικά ενεργού πληθυσμού (ηλικίας 0 έως 14 ετών και 65 ετών και άνω προς τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό δηλαδή τα άτομα ηλικίας 15 έως 64 ετών. Είναι προφανές ότι η επιδείνωση οφείλεται στην αύξηση των ηλικιωμένων καθώς τα παιδιά μειώνονται.
3. Το ποσοστό των ετών υγιούς ζωής μετά τα 65 ως προς τα προσδοκώμενα έτη ζωής, έχει μειωθεί από το 56% που ήταν το 2005, στο 41% το 2014. Αυτό σημαίνει ότι οι ηλικιωμένοι και ζουν περισσότερο και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα υγείας.
4. Οι γυναίκες γίνονται μητέρες σε ολοένα και μεγαλύτερη ηλικία. Η μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση του πρώτου της παιδιού ήταν 29,7 έτη το 2004, αυξήθηκε στα 30,4 έτη το 2010 και έκτοτε συνέχισε να αυξάνεται με ακόμη μεγαλύτερο ρυθμό φτάνοντας πλέον στα 31,3 έτη.
5. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι γεννήσεις, από 117.933 που ήταν το 2009 και 114.766 που καταγράφηκαν το 2010, μειώθηκαν αισθητά στην μνημονιακή περίοδο στις περίπου 91-92 χιλιάδες. Έτσι, το 2015 είχαμε μόλις 91.847 γεννήσεις και το 2016 92.898 γεννήσεις.
6. Η κατακόρυφη μείωση των γεννήσεων έχει συνοδευτεί και από αύξηση των θανάτων με αποτέλεσμα η μείωση του πληθυσμού να είναι συνεχής. Το 2009, οι θάνατοι ήταν 108.316 και το 2010 υπήρξε αύξηση στους 109.084. Το 2015 σημειώθηκε ρεκόρ δεκαετιών με 121.212 θανάτους ενώ το 2016 υπήρξε μικρή μείωση στους 118.792 θανάτους. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου, το ισοζύγιο ήταν αρνητικό. Έτσι, το 2011 οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 4671, το 2012 οι θάνατοι ήταν περισσότεροι κατά 16.297 σε σχέση με τις γεννήσεις ενώ το 2015 καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ για περιόδους ειρήνης με τους θανάτους να ξεπερνούν τις γεννήσεις κατά 29.365. Το 2016, το ισοζύγιο ήταν αρνητικό κατά 25.894.
7. Το ποσοστό των παιδιών που πλέον είναι κάτω από το κατώφλι του κινδύνου της φτώχειας από το 23% που ήταν το 2010 έχει αυξηθεί στο 26,3% το 2016.
