Τις τελευταίες ημέρες έχει επανέλθει με οξύτητα το πρόβλημα των ελλείψεων φαρμάκων και έχει λάβει αρκετό χώρο στο δημόσιο διάλογο. Το πρόβλημα των ελλείψεων σχεδόν πάντα υπήρχε, τώρα όμως έχει ενταθεί. Από τα περίπου 200 σκευάσματα που ήταν σε έλλειψη ή περιορισμένη διάθεση αυτή τη στιγμή έχουμε φτάσει στα 400.
Ανάμεσά τους βασικά αντιπυρετικά και παιδιατρικά φάρμακα. Αυτό συμβαίνει μάλιστα σε μια περίοδο όπου λόγω εποχικότητας εντοπίζεται έξαρση των λοιμώξεων, και κανονικά θα έπρεπε να υπάρχει έγκαιρος σχεδιασμός και επάρκεια. Διακρίνουμε το παράδοξο ενώ είναι πλήρως αναμενόμενη η εποχική ανάγκη φαρμάκων, η φαρμακοβιομηχανία να εμφανίζεται αδύναμη να ανταποκριθεί σε αυτή. Το αποτέλεσμα, οι ασθενείς μέλη της κοινότητας που εξυπηρετούμε υγειονομικά να περιπλανώνται –πολλές φορές μάταια– για να βρουν το αναγκαίο φάρμακο.
Ο μηχανισμός που γεννά τις «ελλείψεις»:
Οι πολυεθνικές του φαρμάκου, οι οποίες διαθέτουν το ίδιο φάρμακο σε διαφορετικές τιμές στις χώρες της ΕΕ, χάνουν ένα μέρος από τα κέρδη τους, το οποίο καρπώνονται οι εταιρείες φαρμακεμπορίας με το σύστημα των παράλληλων εξαγωγών. Η αντίδρασή τους είναι να μειώσουν τις παραδόσεις φαρμάκων στις χώρες με τις χαμηλότερες τιμές, ώστε να πιέσουν τους φαρμακέμπορους να μην εξάγουν. Αυτό οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις γιατί οι φαρμακέμποροι θα εξάγουν ό,τι έχουν συμφωνήσει να εξάγουν.
Το τελευταίο διάστημα εντονότερα έχουμε και ελλείψεις που οφείλονται στη μη εισαγωγή φαρμάκων στη χώρα μας, καθώς υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα για την παραγωγή φαρμάκων. Η χημική βιομηχανία, ο κύριος τροφοδότης πρώτων υλών, έχει μετακομίσει κυρίως σε Ινδία και Κίνα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα από την πανδημία και μετά στην ομαλή τροφοδοσία. Τη μειωμένη παραγωγή φαρμάκων διαχειρίζονται οι φαρμακοβιομηχανίες με τον ίδιο τρόπο που αναλύσαμε και για τις παράλληλες εξαγωγές, επιλέγοντας να προμηθεύσουν τις χώρες όπου οι τιμές είναι υψηλότερες και άρα τα κέρδη μεγαλύτερα.
Οι εταιρείες φαρμακεμπορίου στη χώρα μας δεν κάνουν λαθρεμπόριο όταν εξάγουν φάρμακα σε άλλες χώρες. Αντίθετα, αυτές οι εξαγωγές καταγράφονται επίσημα και έχουν τα οφέλη των εξαγωγέων, επιστροφή ΦΠΑ και για το ίδιο φάρμακο, όταν το χορηγούν στη χώρα μας έχουν κέρδος 4,67%, ενώ εάν το εξάγουν το κέρδος τους φτάνει από 80% έως 270%. Οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες ταυτόχρονα χορηγούν μειωμένες ποσότητες φαρμάκων στις χώρες με χαμηλότερο προσδοκώμενο κέρδος με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις φαρμάκων. Το φάρμακο, με βάση τη θεώρηση της ΕΕ και των κυβερνήσεων της, είναι εμπόρευμα, άρα η διακίνησή του ακολουθεί τους κανόνες της αγοράς, όπου στόχος των εμπλεκόμενων είναι η επίτευξη του μεγαλύτερου κέρδους.
Όλο αυτό το κουβάρι με τις εξαγωγές και τις ελλείψεις φαρμάκων δείχνει χαρακτηριστικά ότι το κυνήγι του κέρδους και η επιχειρηματικότητα οδηγούν σε επικίνδυνες καταστάσεις στον χώρο της υγείας και του φαρμάκου. Ο ασθενής που κάνει μια χρόνια αγωγή με ένα σκεύασμα ή ο ασθενής που διαγνώστηκε με μια πάθηση και πρέπει άμεσα να ξεκινήσει τη θεραπεία του εγκλωβίζεται ανάμεσα στο κυνήγι του κέρδους πολυεθνικών και εταιρειών φαρμακεμπορίας, με αποτέλεσμα να τίθεται η υγεία του σε κίνδυνο.
Τόσο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όσο και η αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ μια ψεύτικη αντιπαράθεση λειτουργούν σα να «μη βλέπουν τον ελέφαντα μέσα στο δωμάτιο». Δηλαδή τον σκοπό παραγωγής και διακίνησης του φαρμάκου, το κέρδος, την ανταγωνιστικότητα, την άνοδο της μετοχής των εταιρειών! Συνολικά το πρόβλημα του τρόπου παραγωγής όπου στόχος του είναι το μέγιστο κέρδος. Και για αυτό φτάνουν στο σημείο να βγαίνουν και λένε δημόσια ότι σε συνθήκες γενικευμένης ακρίβειας, θα φροντίσουν να αυξηθεί το κόστος φαρμάκων για τους ασθενείς. Λύση η οποία δεν είναι λύση! Είναι καταδικαστέα και θα μας βρει ενάντια η συγκεκριμένη δήλωση. Καλούμε όλα τα μέλη του συλλόγου να απορρίψουν τη θέση αυτή. Θέση η οποία μας φέρνει αντίπαλους με τους βασικούς μας συμμάχους. Τους ασθενείς τους οποίους εξυπηρετούμε.
Η τιμή του γνωστού αντιπυρετικού το οποίο τώρα είναι σε έλλειψη ανάμεσα στα άλλα έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2017 έως το 2020 και αυτό δεν απέτρεψε την αδυναμία επαρκούς διάθεσης.
Σήμερα απαιτείται, πλήρως και για πάντα απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων, κάθε φάρμακο που εισάγεται στη χώρα μας να πηγαίνει στον ασθενή που το χρειάζεται την ώρα που το χρειάζεται και δωρεάν.
Η λύση του γόρδιου δεσμού των παράλληλων εξαγωγών, των ελλείψεων φαρμάκων, των αυξημένων πληρωμών των ασθενών βρίσκεται στην κατεύθυνση της ρήξης με την πολιτική που στηρίζει την ιδιοκτησία της έρευνας, της παραγωγής και της διακίνησης των φαρμάκων. Με σκοπό την απολύτως δωρεάν κάλυψη των ασθενών σε φάρμακα στα πλαίσια της αποφασιζόμενης από το σύστημα υγείας θεραπείας.
Παράλληλα απαιτείται να αξιοποιηθούν οι παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, το εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό στον κλάδο του φαρμάκου, ώστε να εξασφαλιστεί η όσο το δυνατόν αυτάρκεια της χώρας σε φάρμακα.
Αυτά τα αιτήματα που ο κάθε λογικός άνθρωπος τα θεωρεί αυτονόητα, απαιτείται αγώνας και επιμονή, συστράτευση γιατρών, φαρμακοποιών, ασθενών, ευρύτερα του λαού μας.
10/01/2023
Αλέξανδρος Λάγγης
Μέλος της Διοίκησης του
Φαρμακευτικού Συλλόγου Μεσσηνίας
