Αφού πέρασε μια… γύρα και από το Υπουργείο Υποδομών η… περιβόητη πια τεχνική έκθεση για το αντιπλημμυρικό της Καλαμάτας, τελικά δόθηκε στη δημοσιότητα. Μάλιστα όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση της Περιφέρειας ο Παναγιώτης Νίκας είχε συνάντηση με τον υφυπουργό Υποδομών Γιώργο Καραγιάννη σήμερα στην Αθήνα, ενώ προστίθεται από την πλευρά του Περιφερειάρχη πως “υπάρχει η καλύτερη διάθεση για συνεννόηση, ώστε να υπάρξει το βέλτιστο δυνατόν αποτέλεσμα”.
Την τεχνική έκθεση του καθηγητή του ΕΜΠ Δ. Κουτσογιάννη, μπορείτε να δείτε εδώ: Τεχνική Έκθεση
Πάντως η κατάληξη των τελικών συμπερασμάτων είναι η εξής:
Τελικά συμπεράσματα
1. Η πόλη της Καλαμάτας διαρρέεται από τον Νέδοντα, έναν χείμαρρο που εμφανίζει έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, και εντάσσεται σε μια περιοχή που αποτελεί ευρύτερο πλημμυρικό πεδίο διαρρεόμενο από 12 υδατορεύματα, σημαντικότερα απ’ τα οποία είναι οι ποταμοί Πάμισος και Άρις.
2. Τα πλημμυρικά φαινόμενα ήταν συχνά και καταστροφικά στην Καλαμάτα προ εκατονταετίας. Ωστόσο, η περιοχή είναι η πρώτη στην νεότερη Ελλάδα όπου μελετήθηκαν και κατασκευάστηκαν αντιπλημμυρικά έργα, ξεκινώντας από πυκνά έργα ορεινής υδρονομίας. Ως αποτέλεσμα των έργων, τις τελευταίες δεκαετίες οι καταστροφές περιορίστηκαν σημαντικά.
3. Τον Σεπτέμβριο του 2016 σημειώθηκε ένα εξαιρετικά σπάνιο επεισόδιο καταιγίδας, περιόδου επαναφοράς 100ετίας ή και περισσότερο. Η επακολουθήσασα πλημμύρα μπορεί να χαρακτηριστεί μεταφορικά ως «δοκιμασία πρόσκρουσης» (crash test), στην οποία τα αντιπλημμυρικά έργα ανταποκρίθηκαν θετικά. Η παροχή του Νέδοντα στην Καλαμάτα ήταν της τάξης των 200 m3/s και παροχετεύτηκε σε όλα τα επιμέρους τμήματα χωρίς υπερχείλιση ή αστοχία. Η παροχή αυτής της τάξης μεγέθους είναι σημαντικά μεγαλύτερη των εκτιμήσεων που είχαν γίνει για το κρίσιμο τμήμα της διευθέτησης (αυτό με τα
υποστυλώματα), πράγμα που σημαίνει πως η παροχετευτικότητα είχε υπεκτιμηθεί σημαντικά.
4. Το γεγονός ότι για πάνω από 40 χρόνια δεν υπήρξε αστοχία των έργων, σε συνδυασμό με την παροχέτευση χωρίς αστοχία του παραπάνω εξαιρετικά σπάνιου πλημμυρικού επεισοδίου, θα μπορούσε κατ’ αρχήν να κάνει αποδεκτή τη «μηδενική λύση» (Λύση 0), στην οποία δεν γίνονται μεταβολές στην υπάρχουσα διευθέτηση.
5. Ωστόσο, η εξεταζόμενη μελέτη αναδιευθέτησης (Λύση 1), σε σχέση με την μηδενική λύση, προσφέρει σημαντικά μεγαλύτερο επίπεδο προστασίας για την Καλαμάτα, για παροχετευτικότητα ~460 m3/s που επιτυγχάνεται με συνολική εκβάθυνση της κοίτης, τοπική διαπλάτυνσή της και καθαίρεση και ανακατασκευή του κρίσιμου καλυμμένου τμήματος. Όμως, τα δύο τελευταία χαρακτηριστικά έχουν προβληματίσει την τοπική κοινωνία.
6. Η αύξηση του επιπέδου ασφάλειας που προσφέρει η εν λόγω μελέτη είναι θετική για την πόλη και την κοινωνία και δεν θα πρέπει να αμφισβητηθεί. Παράλληλα δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι τεχνικώς υπάρχουν πάντα εναλλακτικές λύσεις για να επιτευχθεί ο ίδιος στόχος.
7. Είναι τεχνικώς δυνατή η αύξηση της παροχετευτικότητας του Νέδοντα στην Καλαμάτα στο επίπεδο των 300 m3/s τουλάχιστον, χωρίς να απαιτηθεί διαπλάτυνση της κοίτης και καθαίρεση του κρίσιμου τμήματος (Λύση 2). Αυτή η αύξηση της παροχετευτικότητας θα επιτευχθεί με εκβάθυνση της κοίτης, στο σύνολο της διατομής ή σε μέρος της. Η ακριβής εκτίμηση της παροχετευτικότητας στη σύνθετη διατομή που δημιουργείται στην τελευταία περίπτωση προϋποθέτει εργαστηριακές μετρήσεις σε φυσικό μοντέλο υπό κλίμακα.
8. Στην περίπτωση που επιλεγεί η περιορισμένη αύξηση της παροχετευτικότητας (Λύση 2), προκειμένου να επιτευχθεί το ίδιο επίπεδο ασφάλειας όπως στη Λύση 1, θα πρέπει να γίνουν έργα στην ανάντη λεκάνη. Αυτά περιλαμβάνουν (α) συντήρηση και επέκταση των υπαρχόντων έργων ορεινής υδρονομίας, (β) κατασκευή εσχάρας συγκράτησης κορμών δένδρων ανάντη της ήδη διευθετημένης κοίτης και πλησίον της γέφυρας της περιμετρικής οδού, (γ) κατασκευή φράγματος ανάσχεσης – εμπλουτισμού υδροφορέων στην κεντρική ορεινή κοίτη, και (δ) κατασκευή φράγματος αποθήκευσης στο ανατολικό τμήμα
της λεκάνης. Τα έργα αυτά θα δημιουργήσουν επιπρόσθετα οφέλη, προσφέροντας επιπλέον υδατικούς πόρους. Στον ίδιο στόχο μπορεί να συμβάλει ο ανασχεδιασμός των χαράξεων των ρεμάτων που συμβάλλουν στον Νέδοντα.
9. Μια ακόμη επιλογή που οφείλουμε να συμπεριλάβουμε στο φάσμα των εφικτών τεχνικών λύσεων είναι η επαναφυσικοποίηση της κοίτης με καθαίρεση όλων των τμημάτων που περιλαμβάνουν κάλυψη της κοίτης. Η λύση αυτή είναι η ευνοϊκότερη από πλευράς υδραυλικής, στατικής και οικονομικής.
10. Όποια λύση επιλεγεί θα πρέπει να συνδυαστεί με κατάλληλα μελετημένα έργα αστικής ανάπλασης και περιβαλλοντικής αναβάθμισης.
