Εκτενές δημοσίευμα του έγκριτου πρακτορείου ειδήσεων Bloomberg επιχειρεί να συγκρίνει την οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια με αυτή που αναμένεται για την παγκόσμια οικονομία.
Στο δημοσίευμα προβάλλονται τα εξτρεμιστικά πολιτικά μορφώματα που αναδείχθηκαν στην Ελλάδα όπως η Χ.Α., και η αναρρίχηση στην εξουσία λαϊκίστικων δυνάμεων όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ αναδεικνύεται ο ηγετικός ρόλος του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, που παρά την βαθιά κρίση, κατάφερε να στρέψει την οικονομία της χώρας στην ανάπτυξη και να αντιμετωπίσει τον πολιτικό εξτρεμισμό.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το οποίο τιτλοφορείται «Οι πολέμιοι της κρίσης του κορωνοϊού ανά τον κόσμο μπορούν να διδαχτούν από τις ελληνικές ιστορίες πόνου» αν φτιαχνόταν ένας οδηγός για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει μια Δημοκρατία όταν περνά ζει ένα ισχυρό, οικονομικό σοκ που την εξουθενώνει, η Ελλάδα είναι ένα εύκολο υπόδειγμα.
Η συρρίκνωση των οικονομιών κατά τουλάχιστον 10% μπορεί να είναι πρωτοφανής για τα περισσότερα βιομηχανικά έθνη κατά την μεταπολεμική περίοδο, όμως αυτή την ύφεση προβλέπει η UniCredit για τη ζώνη του ευρώ, τη Βρετανία και τις Η.Π.Α., καθώς οι οικονομίες τους βρίσκονται στη δίνη του κορονωϊού. Η εμπειρία που είχε η Ελλάδα, ίσως να είναι διαφορετική, αλλά είναι συγκρίσιμου μεγέθους – και ένα καλό case study για προβληματισμό από την πολιτική τάξη ολόκληρου του πλανήτη.
Το ελληνικό προηγούμενο δείχνει ότι όταν η ανεργία αυξάνεται, οι κυβερνήσεις πέφτουν
Η κρίση του ελληνικού χρέους την τελευταία δεκαετία, εκτός από το βίαιο χτύπημα στην ανάπτυξη, συνοδεύτηκε από σκληρή λιτότητα που πρωτίστως έπληξε τους πιο ευάλωτους στην κοινωνία, με την ανεργία να εκτοξεύεται. Η οικονομική καταστροφή προκάλεσε πολιτικό εξτρεμισμό, που επιδεινώθηκε από την πολιτική βία για την οικονομική κατάσταση. Η ιστορία της Ελλάδας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα για το τι μπορεί να προκύψει από τέτοιες κρίσεις, σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό της χώρας Αντώνη Σαμαρά.
«Είναι αδύνατο να αποφύγουμε τον τρόμο», δηλώνει ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του η οικονομία τα Ελλάδας συρρικνωνόταν ετησίως με ρυθμό μεγαλύτερο του 8%. «Όταν ο φόβος μετατραπεί σε πανικό, τότε η δυσαρέσκεια μετατρέπεται σε οργή, οπότε το μίγμα είναι εκρηκτικό.»
Χωρίς να είναι ακόμα σαφές το εύρος της ζημιάς στην παγκόσμια οικονομία από την κρίση του κορονοϊού, ο πλανήτης θα μπορούσε να έχει ήδη ως παράδειγμα αυτό που πέρασε η Ελλάδα:
Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας προειδοποιεί ότι 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ενδέχεται να φέτος να χαθούν, ενώ η Goldman Sachs αναμένει ότι η ανεργία των ΗΠΑ θα φτάσει το 15%. Ορισμένοι οικονομολόγοι τολμούν να κάνουν συγκρίσεις ακόμη και με την Μεγάλη Ύφεση.
Η κρίση της Ελλάδας άφησε σχεδόν το 30% του εργατικού δυναμικού χωρίς δουλειά, ενώ η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 50%. Περισσότερα από τα μισά δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών κοκκίνησαν. Η οικονομία συρρικνώθηκε περίπου στο ένα τέταρτο σε μια δεκαετία, ενώ το ποσοστό των ατόμων που φτωχοποιήθηκαν, έφθασε σε επίπεδα που δεν έχουν ποτέ παρατηρηθεί σε καιρό ειρήνης.
Η λιτότητα που επέβαλαν οι πιστωτές της Ελλάδας ακόμα και σήμερα είναι αισθητή. Ο μέσος Έλληνας έχασε περίπου το ένα πέμπτο του διαθέσιμου εισοδήματός του και οι απλήρωτοι φόροι που οφειλόταν στο κράτος τριπλασιάστηκαν μέσα σε εννέα χρόνια, φτάνοντας στα 104 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2018!
Παρακολουθήστε την ύφεση
Ελάχιστα τα προηγούμενα για τόσο μεγάλες καταστροφές όσο αυτή που προβλέπεται για το 2020
Εν τω μεταξύ στην Ελλάδα, πέντε πρωθυπουργοί απομακρύνθηκαν εν μέσω λαϊκής δυσαρέσκειας για την οικονομική κρίση. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο Σαμάρας, ένας από τους ελάχιστους παγκόσμιους ηγέτες, που κατόρθωσε να διαχειριστεί μια τόσο βαθιά ύφεση.
Πρωθυπουργός της Χώρας μεταξύ 2012 και 2015, είχε να αντιμετωπίσει και το εξτρεμιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή το οποίο κεφαλαιοποίησε τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης. Η Χρυσή Αυγή, ακολουθώντας ρατσιστική και νεοναζιστική ρητορική κατάφερε να καταστεί το τρίτο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της χώρας. Όμως όταν το 2013, κάποιος από τους υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής δολοφόνησε έναν ραπ καλλιτέχνη, ο Σαμαράς αναγκάστηκε να δράσει. Συνέλαβε ολόκληρη την ηγεσία της Οργάνωσης με αποτέλεσμα το κόμμα να μην καταφέρει ποτέ να ανακάμψει, προβαίνοντας στην πιο θαρραλέα πολιτική καταστολή από την περίοδο της δικτατορίας την δεκαετία ’70.
Ο Σαμαράς παράλληλα γύρισε την οικονομία της χώρας του οδηγώντας την σε ανάκαμψη, για να νικηθεί τελικά από μια διαφορετική μορφή λαϊκισμού, όταν ο πρώην κομμουνιστής Αλέξης Τσίπρας κέρδισε τις εκλογές ως ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν άλλο ένα αντίστοιχα ανερχόμενο πολιτικό κίνημα, του οποίου η αριστερή πλατφόρμα απαιτούσε μια πιο επιθετική αντιπαράθεση με τους πιστωτές της Ελλάδας.
«Αυτό που μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να αποφύγουν όσα πολιτικά υπέστη η Ελλάδα είναι να συνειδητοποιήσουν ότι η κρίση του κορονωιού δεν οφείλεται σε λάθος κάποιου. Με αυτό τον τρόπο δεν δημιουργείται κάποιος βολικός αποδιοπομπαίος τράγος» λέει ο Μανώλης Γαλενιανός, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Επιπλέον, επειδή η ύφεση δεν οφείλεται σε διαρθρωτικές ανισορροπίες, όπως τα υψηλά ελλείμματα του χρέους ή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η ανάπτυξη θα μπορούσε θεωρητικά, μετά την κρίση να επανέλθει κανονικά, εφόσον η παραγωγική ικανότητα της οικονομίας δεν έχει υποστεί σοβαρή ζημιά, δήλωσε ο Γαλενιανός.
Καλοκαίρι της δυσαρέσκειας
Η επικείμενη ύφεση «είναι πολύ διαφορετική από την κρίση της ευρωζώνης», δηλώνει ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, διαπραγματευτής της Ελλάδας με τους ευρωπαίους πιστωτές της κατά την περίοδο Σαμαρά. «Η κρίση είναι εξωγενής, καθώς δεν οφείλεται σε λάθη πολιτικής. Είναι συμμετρική, καθώς επηρεάζει όλες τις χώρες και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές αρνητικές συνέπειες μεταξύ των χωρών».
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, από τη Γερμανία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν εφαρμόζουν στοχοθετημένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας προκειμένου να περιορίσουν την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της επιδημίας, ένα μαξιλάρι στο οποίο η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να καταφύγει.
Παρόλα αυτά, η Σωτηρία Θεοδωροπούλου, ανώτερος ερευνητής με έδρα τις Βρυξέλλες στο Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο, προειδοποιεί ότι η σημερινή κρίση, εάν αντιμετωπιστεί ανεπαρκώς, θα μπορούσε να σπείρει τους σπόρους της αμφισβήτησης της πολιτικής, απειλώντας να δημιουργήσει ένα καλοκαίρι δυσαρέσκειας μεταξύ των φτωχότερων στην κοινωνία.
«Οι άνθρωποι χωρίς προστατευμένες συμβάσεις εργασίας, και οι εργαζόμενοι με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, δεν απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας της απασχόλησης ή των κοινωνικών παροχών για να ξεπεράσουν τη θύελλα», ανέφερε.
Οικονομικό κλίμα
Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποκατασταθεί το εισόδημα που χάθηκε κατά τη διάρκεια της ύφεσης
Όπως και με το ελληνικό παράδειγμα, η Θεοδωροπούλου αναφέρει ότι ένα αφήγημα που μπορεί να ενισχύσει τα λαϊκίστικά κόμματα είναι η αντίληψη ότι άλλες χώρες δεν δείχνουν αλληλεγγύη.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Ιταλίας, Matteo Salvini, χρησιμοποιώντας αυτή το συναίσθημα στις 27 Μαρτίου δήλωνε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι «μια φωλιά φιδιών και τσακαλιών» και οι ψηφοφόροι θα πρέπει τελικά να την αφήσουν.
Για τη σημερινή κρίση ο κ. Σαμαράς δηλώνει ότι οι ηγέτες να πρέπει να ισορροπήσουν ανάμεσα στο να είναι αποφασιστικοί και συμπονετικοί και σκεφτούν ανατρεπτικά, «έξω από το κουτί» ακόμα και για την εφαρμογή των σχεδίων εκτάκτου ανάγκης. «Η πολιτική αμφισβήτηση μπορεί να μετριαστεί αν οι πολίτες θεωρήσουν ότι οι ηγέτες τους διαχειρίζονται αποτελεσματικά την κρίση».
«Εάν οι ευρωπαϊκές οικονομίες αφεθούν να καταρρεύσουν, χωρίς αυτή η κρίση να είναι δική τους υπαιτιότητα, αυτό θα οδηγήσει σε άνοδο του ευρωσκεπτικισμού», προειδοποιεί ο κ.Σαμαράς, με τον Έλληνα πολιτικό να θεωρεί ότι «Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρη αποσύνθεση της ΕΕ.»
www.thepresident.gr
