Για ένα χειμώνα «υψηλών τιμών» ενέργειας προετοιμάζεται η Ευρώπη, εστιάζοντας στην άμεση ενίσχυση νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων, καθώς εκτιμά ότι η κατάσταση στην ενεργειακή αγορά θα αρχίσει να σταθεροποιείται από την άνοιξη του 2022 και μετά, κάτι που εντείνει τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή των κρατών-μελών.
Τις ανησυχίες αυτές καθρεφτίζει με εμφατικό τρόπο η «εργαλειοθήκη» που ανακοίνωσε χθες η Ε.Ε. και η οποία δίνει το πράσινο φως στα κράτη-μέλη να χρησιμοποιήσουν κάθε διαθέσιμο εργαλείο στήριξης νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων, από την έκτακτη εισοδηματική υποστήριξη για τους ευάλωτους καταναλωτές μέσω κουπονιών ή μερικής πληρωμής των λογαριασμών και μείωση των φόρων μέχρι προσωρινές αναβολές πληρωμών λογαριασμών και παροχή κρατικών εγγυήσεων για να μην υπάρξουν αποσυνδέσεις από το δίκτυο, όπως και παροχή έκτακτων κρατικών ενισχύσεων σε επιχειρήσεις που πιέζονται δυσανάλογα. Μάλιστα, η Επιτροπή ανοίγει διάπλατα τις πόρτες του ταμείου δημοπρασιών δικαιωμάτων ρύπων για να χρηματοδοτηθούν μέτρα κοινωνικής πολιτικής, εισροές που μέχρι σήμερα κατευθύνονταν κυρίως σε πράσινες δράσεις.
Αντιμέτωπη με το διπλό διακύβευμα της κοινωνικής συνοχής και της περαιτέρω αμφισβήτησης της ενεργειακής μετάβασης, η Επιτροπή αναδιπλώνεται και στο θέμα του φυσικού αερίου αλλά και στο θέμα της λειτουργίας της αγοράς, ζητήματα που ανέδειξε η κρίση και έχουν διχάσει την επιχειρηματική ευρωπαϊκή κοινότητα. Ετσι επαναφέρει την ανάγκη αποθεμάτων φυσικού αερίου, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης της ασφάλειας εφοδιασμού αλλά και την επανεξέταση οφέλους και μειονεκτήματος του υφιστάμενου σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ζήτημα που ανέθεσε στην Ευρωπαϊκή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ACER).
Τα αυξημένα έσοδα από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων και τον λογαριασμό ΑΠΕ εξασφαλίζουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης επιπλέον στήριξης.
Τις ανησυχίες της Κομισιόν για ένα δύσκολο χειμώνα επιβεβαιώνει και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Φυσικού Αερίου (ΕΝΤSOG), το οποίο στην ετήσια έκθεσή του, που δημοσιοποίησε χθες, διαπιστώνει σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης σε αέριο σε περίπτωση ψυχρού χειμώνα, καθώς και το εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο αποθήκευσης σε συνδυασμό με τη μείωση της ευρωπαϊκής παραγωγής. Αν τελικά ο χειμώνας είναι δριμύς, τότε θα απαιτηθεί η αύξηση των εισαγωγών κατά 5% έως 10% υψηλότερα από το μέγιστο των τελευταίων ετών. Προειδοποιεί επιπλέον ότι μια πρώιμη και σημαντική άντληση από τα αποθέματα θα οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα στα τέλη της χειμερινής περιόδου, με σοβαρές συνέπειες για την ευελιξία του συστήματος από τον Φεβρουάριο και μετά.
Ανησυχίες για την επιμήκυνση της κρίσης μέχρι την άνοιξη εξέφρασε χθες, από το βήμα του συνεδρίου «enewable & Storage Forum» και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. «Η ζήτηση για φυσικό αέριο αυξάνεται και αν έχουμε ένα δριμύ χειμώνα, με τα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί, κανείς δεν μπορεί να προϋπολογίσει τι θα συμβεί στις τιμές φυσικού αερίου με τα χαμηλά αποθέματα και με περιορισμένη παραγωγή και προσφορά. Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να λάβει άμεσα μέτρα, να στηρίξει τους καταναλωτές ενεργειακών προϊόντων και να χαράξει μια μεσο-μακροπρόθεσμη στρατηγική που θα διασφαλίσει χαμηλές τιμές ενέργειας, και από την άλλη, μηδενισμό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα» είπε ο υπουργός.
Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει με βάση αυτό το σενάριο και πλην του ενισχυμένου πακέτου οικονομικής στήριξης που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα, την επανεξέταση των μέτρων εάν η κρίση συνεχιστεί πέραν του Δεκεμβρίου. Αρωγός της κυβέρνησης σε αυτή την προσπάθεια στέκεται το «φουσκωμένο» λόγω των υψηλών τιμών CO2, ταμείο των δημοπρασιών δικαιωμάτων ρύπων συνεπικουρούμενο από το πλεονασματικό για τους ίδιους λόγους ταμείο του ΕΛΑΠΕ, ο οποίος σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις που ανακοίνωσε χθες ο ΔΑΠΕΕΠ θα κλείσει στο τέλος του χρόνου στα 243,74 εκατ. Σε αυτά, αν συμπεριληφθούν και τα έσοδα από το πράσινο τέλος στο ντίζελ κίνησης, το πλεόνασμα φτάνει τα 335,74 εκατ.
Το σενάριο υπολογισμού της τιμής της μεγαβατώρας που λαμβάνει υπόψη του ο ΔΑΠΕΕΠ εκτιμάται ως ιδιαίτερα μετριοπαθές αφού για το τρίτο τρίμηνο του έτους την υπολογίζει μεσοσταθμικά στα 135 ευρώ/MWh, όταν τα προθεσμιακά συμβόλαια προεξοφλούν τιμή πάνω από τα 170 ευρώ/MWh. Aυτό επιτρέπει με άνεση στην κυβέρνηση να περιορίσει τις εισροές από τα έσοδα ρύπων που κατευθύνονται στον ΕΛΑΠΕ αρχικά στο 40% εξοικονομώντας πρόσθετα κονδύλια 200 εκατ. πέραν των αρχικών 150 εκατ. αλλά και τη δυνατότητα περαιτέρω μείωσης στις αρχές του έτους για την αντιμετώπιση των «φουσκωμένων»λογαριασμών από τις καταναλώσεις του καυτού διμήνου Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου. Χρήση του ΕΛΑΠΕ με μέτρο ώστε να μην επαναληφθούν ζητήματα βιωσιμότητας, συνέστησε από το ίδιο συνέδριο ο Γιώργος Περιστέρης. «Δεν θα πρέπει να κάνουμε βιαστικές κινήσεις με τον ΕΛΑΠΕ, γιατί θα τις βρούμε μπροστά μας αργότερα. Η ανάγκη ενίσχυσης των καταναλωτών είναι κατανοητή, αλλά χρειάζεται μια ισορροπία για να μην καταστραφεί ο λογαριασμός» τόνισε χαρακτηριστικά. Ο ίδιος αντιπαρήλθε τους ισχυρισμούς περί ευθυνών της «μετάβασης στην πράσινη ενέργεια»για τις υψηλές τιμές, υποστηρίζοντας ότι είναι φθηνή, εξασφαλίζει βιώσιμη ευημερία για όλους και απαλλάσσει τη χώρα από την ενεργειακή και εθνική υποτέλεια, δείχνοντας την υψηλή εξάρτηση της χώρας σε εισαγωγές από φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Σημείωσε, μάλιστα, ότι το πρόβλημα για τη χώρα θα ήταν πολύ μικρότερο σήμερα εάν δεν είχε υπάρξει καθυστέρηση στο θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας και επισήμανε για μία ακόμη φορά τα οφέλη που θα είχε η οικονομία από τη λειτουργία των έργων αντλησιοταμίευσης, αλλά και τον υπόγειο σταθμό αποθήκευσης φυσικού αερίου στη Ν. Καβάλα.
