Επιτυχία σημείωσε η διαδικτυακή εκδήλωση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία με αφορμή την 3η Δεκέμβρη, Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, τόσο από άποψη παρακολούθησης, όσο και από τις πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις και συμπεράσματα που καταγράφηκαν.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η ΕΣΑμεΑ παρουσίασε την έρευνα με τίτλο «Στάσεις και τις Αντιλήψεις για την Αναπηρία στην Ελλάδα και τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, Χρόνιες Παθήσεις και των Οικογενειών τους », που πραγματοποιήθηκε από την GPO, σε συνεργασία με το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ και το ΙΝ- ΕΣΑμεΑ.
Το συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο γνωστός δημοσιογράφος Νίκος Υποφάντης.
Την έρευνα παρουσίασε ο επιστημονικός υπεύθυνος της GPO Αντώνης Παπαργύρης.
Το σχολιασμό και την ανάλυση της έρευνας ανέλαβαν οι:
- Ιωάννης Βαρδακαστάνης, πρόεδρος ΕΣΑμεΑ,
- Κωνσταντίνος Στεφανίδης, πρόεδρος Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας, καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης, Επικεφαλής του Εργαστηρίου Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου – Υπολογιστή (HCI),
- Μαρία Γαβουνέλη, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,
- Ξενοφώντας Κοντιάδης, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου και πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου.
Σε μια μικρή εισαγωγή, ο κ. Βαρδακαστάνης αφιέρωσε την έρευνα αλλά και τη φετινή 3η Δεκέμβρη στα θύματα της πανδημίας και ειδικότερα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και ζήτησε ενός λεπτού σιγή.
Στη συνέχεια τόνισε ότι η συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζεται σε μία εποχή «σταυροδρόμι», με μια νέα διαστρωμάτωση της κοινωνίας: «Το αναπηρικό κίνημα έχει μια υποχρέωση από την ύπαρξή του, να εργαστεί με θάρρος ώστε τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους να μη μείνουν εκτός σε αυτό το μεταβατικό στάδιο. Για αυτό θέλουμε να γνωρίζουμε πώς η κοινωνία βλέπει τα θέματα των ατόμων με αναπηρία και να γίνει μια σύγκριση με το παρελθόν».
Στη συνέχεια ο κ. Παπαργύρης παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας.
Πρώτος σχολίασε τα αποτελέσματα ο κ. Στεφανίδης που έδωσε συγχαρητήρια στην ΕΣΑμεΑ και στη GPO, τονίζοντας πόσο σημαντικές είναι οι στάσεις που καταγράφηκαν, ότι η συγκεκριμένη έρευνα είναι ένα εργαλείο και ότι αποδεικνύεται ότι χρειαζόμαστε και άλλες έρευνες πεδίου. Αναφέρθηκε επίσης στο έργο της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας.
Η κ. Γαβουνέλη μίλησε από τη Σεούλ όπου βρίσκεται, παρουσίασε το έργο της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τον αγώνα της για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και τόνισε ότι αυτό θα συνεχιστεί, καθώς «το σύνολο των θεμάτων της αναπηρίας διατρέχει κάθε τομέα της κοινωνίας».
Ο κ. Κοντιάδης αναφέρθηκε στα λίγα σημεία που έγινε πρόοδος και στα πολλά που υποβαθμίστηκαν, όπως προκύπτει από την έρευνα, καθώς και για τη στασιμότητα σε κρίσιμους τομείς. Τόνισε μάλιστα ότι με βάση τα ευρήματα του Ιδρύματος Τσάτσου η πρόοδος επίσης δεν έχει ανατρέψει αρνητικές πρακτικές της νομοθεσίας αναφορικά με την αναπηρία. «Από το 2019 και μετά υπάρχει μια αλλαγή, λόγω της πρώτης εξέτασης της Ελλάδας από την επιτροπή της Σύμβασης, η οποία δρομολόγησε εξελίξεις χωρίς προηγούμενο. (…)Το πιο δύσκολο δεν είναι τα εμπόδια και οι ελλείψεις. Είναι τα συμπεριφορικά εμπόδια που προκύπτουν από το στίγμα και τις διακρίσεις».
Ο κ. Βαρδακαστάνης ευχαρίστησε τους παριστάμενους για την παρουσία τους και για τον σχολιασμό της έρευνας. Τόνισε ότι η ΕΣΑμεΑ αναθέτει τέτοιου είδους έρευνες από το 1997. «Σήμερα θέλαμε να αποτυπωθεί η στάση της κοινωνίας αλλά και να δούμε ποιες είναι οι προτεραιότητες για τη χάραξη πολιτικών από την ΕΣΑμεΑ από τη νέα χρονιά. Διαπιστώσαμε ότι τη δεκαετία που διανύσαμε, με τα μνημόνια και την πανδημία, είχαμε πολύ καλές εξελίξεις στην νομοθεσία, αλλά υποχώρηση του κοινωνικού κράτους. Πχ έχουμε μία από τις καλύτερες νομοθεσίες στην προσβασιμότητα στην Ευρώπη αλλά δεν είχαμε ποτέ συστηματική αντιμετώπιση, ποτέ δεν έγινε έλεγχος και πιστοποίηση της εφαρμογής της νομοθεσίας. Εθνικό σχέδιο δράσης για πρώτη φορά η ΕΣΑμεΑ ζήτησε πριν 25 χρόνια, και για τη μη υλοποίησή του τόσα χρόνια έχουν ευθύνη όλοι όσοι κυβερνούσαν τόσο καιρό. Και ο λόγος ήταν ότι δεν ήταν στις προτεραιότητές τους. Τώρα έχει περάσει ένας χρόνος από τη θεσμοθέτησή του και πιέζουμε για την υλοποίησή του. Ο κ. Γεραπετρίτης έκανε τη δουλειά που τον αφορούσε, πρέπει να ελεγχθεί η υπόλοιπη κυβέρνηση αν έκανε τη δουλειά της. Γενικότερα μέχρι σήμερα έχουμε φλυαρία για την αναπηρία, χρειάζεται αλλαγή ισορροπίας μεταξύ λέγω και πράττω.
Κυρίαρχο ζητούμενο είναι το κοινωνικό κράτος γιατί αυτό δημιουργεί κοινωνική ασφάλεια, σπάει την αβεβαιότητα και ξεφεύγεις από τον κλοιό που σφίγγει αυτή την εποχή. Οι συμπεριφορές είναι ένα κορυφαίο ζήτημα αλλά αποτελεί ζήτημα γενιάς, ο άνθρωπος έχει μια ζωή να ζήσει και δεν μπορεί να περιμένει πότε θα αλλάξει ο άλλος να αλλάξει για να ασκήσει τα δικαιώματά του. Εδώ είναι που το κοινωνικό κράτος μαζί με το κράτος δικαίου πρέπει να δημιουργήσουν αυτή την ισορροπία. Θετικές δράσεις συν καταπολέμηση διακρίσεων ίσον συμπερίληψη στην κοινωνία.
Και ένα μήνυμα προς όλους όσους θέλουν να ακούσουν: Τα ζητήματα των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους δεν είναι ορφανά. Έχουν ένα δυνατό κίνημα των οργανώσεών τους που έχει μάθει να παλεύει και θα είναι στην πρώτη γραμμή του αγώνα για μπορέσουμε τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους να ζούμε στον τόπο μας με αξιοπρέπεια».
Έρευνα: «Στάσεις & Αντιλήψεις για την Αναπηρία στην Ελλάδα»
Η έρευνα της GPO για τις στάσεις και τις αντιλήψεις για την αναπηρία στην Ελλάδα υλοποιήθηκε την περίοδο 14 έως 21 Νοεμβρίου 2021 σε Πανελλαδικό δείγμα 1200 νοικοκυριών. Η έρευνα επιχείρησε να αποτυπώσει τις διαμορφωμένες απόψεις για τα ζητήματα της αναπηρίας τόσο της ευρύτερης κοινής γνώμης όσο και των ίδιων των Ατόμων με Αναπηρία.
Η σύγκριση των απαντήσεων των δύο εξεταζόμενων υπο-ομάδων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αποκαλύπτει τα σημεία στα οποία υπάρχει ταύτιση των απόψεων αλλά και τις διαφοροποιήσεις στον τρόπο που προσλαμβάνεται η αναπηρία από τους «εξωτερικούς παρατηρητές» και τους ανθρώπους που βιώνουν την συγκεκριμένη κατάσταση.
Η έρευνα διαρθρώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες, τα βασικά συμπεράσματα των οποίων παρουσιάζονται στη συνέχεια.
Α. Στάσεις απέναντι στα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.
- Το 14,2% του γενικού πληθυσμού δήλωσε πως αισθάνεται πολύ και αρκετά άβολα όταν συναντά κάποιο άτομο με αναπηρία, το 28,4% δεν αισθάνεται ούτε άβολα ούτε άνετα, ενώ η πλειοψηφία με 57% νιώθει αρκετά και πολύ άνετα σε μια τέτοια κατάσταση.
- Επιπλέον, ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό της κοινής γνώμης, 73,1% νιώθει άνετα και δεν έχει κανένα πρόβλημα στις περιπτώσεις που κάποιο άτομο με αναπηρία κατέχει κάποιο δημόσιο πολιτικό αξίωμα, όπως αυτά του Βουλευτή, του Υπουργού, του Πρωθυπουργού και του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η άμεση αυτή αναγνώριση του δικαιώματος των ΑμεΑ να κατέχουν υψηλόβαθμες θέσεις ευθύνης αποτελεί στην ουσία μια παραδοχή της λειτουργικότητας, της ικανότητας και της αποτελεσματικότητας που αποδίδει οι γενικός πληθυσμός στα ΑμεΑ.
- Ωστόσο, όταν στη συζήτηση υπεισέρχονται πιο προσωπικά ζητήματα, οι απαντήσεις διαφοροποιούνται και καταδεικνύουν κάποιες ριζωμένες αντιλήψεις που απαιτούν ακόμη χρόνο και προσπάθεια για να αλλάξουν. Την ίδια στιγμή λοιπόν που 3 στους 4 έλληνες θεωρούν απολύτως ικανά τα ΑμεΑ να αναλάβουν θέσεις ευθύνης, μόνο το 32,6% θα αισθανόταν άνετα αν κάποιο από τα παιδιά του διατηρούσε δεσμό με ένα άτομο με αναπηρία. Το 24,2% θα ένιωθε πολύ άβολα σε μια τέτοια κατάσταση, ενώ το 32,3% επιλέγει την ουδέτερη θέση. Ακόμη και μεταξύ των ΑμεΑ το 11,5% δηλώνει ότι θα αισθανόταν άβολα έναντι 47,2% που δε θα είχε πρόβλημα με αυτό το ζήτημα.
Β. Γνώση θεμάτων που αφορούν στα δικαιώματα των ΑμεΑ / χρόνια πάθηση
- Το 43% της κοινής γνώμης δηλώνει πολύ και αρκετά ενημερωμένο για τα δικαιώματα των ΑμεΑ και των οικογενειών τους έναντι 56,6% που εμφανίζεται λίγο και καθόλου πληροφορημένο. Χαμηλό βαθμό ενημέρωσης για τα δικαιώματά τους απαντούν ότι έχει το 37,5% των ατόμων με αναπηρία έναντι 36,1% που έχει ικανοποιητικό βαθμό και 25,7% που δηλώνει απολύτως ικανοποιημένο.
- Μεγαλύτερος είναι ο βαθμός γνώσης για τα θέματα σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους διαβίωση τα ΑμεΑ και οι χρόνια πάσχοντες τόσο στο σύνολό τους (65,6%) όσο και μεταξύ των ΑμεΑ με 78,4%.
- Πρόβλημα και χαμηλός βαθμός ικανοποίησης αποτυπώνεται αναφορικά με τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τα δικαιώματα των ΑμεΑ από τους κρατικούς φορείς. Το 87,5% των ΑμεΑ δηλώνουν λίγο και καθόλου ικανοποιημένοι, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο του εξεταζόμενου πληθυσμού είναι 83%.
- Συνολικά 6 στους 10 περίπου πολίτες (59,4) θεωρούν ότι έχει υπάρξει πρόοδος στα ζητήματα της αναπηρίας στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των ΑμεΑ είναι 42,4%, με την πλειοψηφία, ωστόσο, (55,5%) να κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση και να δηλώνει ότι επί της ουσίας δεν έχει υπάρξει πρόοδος και αν έχουν γίνει κάποια βήματα, αυτά σίγουρα δεν είναι επαρκή για να μεταβάλουν τη συνολική εικόνα. Και ουσιαστική πρόοδος δεν έχει υπάρξει, αφού η μεγάλη πλειοψηφία τόσο του συνόλου (78,1%) όσο και των μελών του αναπηρικού κινήματος (80,6%) θεωρούν ότι ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν σοβαρές ανισότητες και διακρίσεις με βάση το φύλο, την ηλικία, τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, το θρήσκευμα, την αναπηρία και τον γενετήσιο προσανατολισμό.
Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον άνισης μεταχείρισης δεν μπορούν ούτε τα ζητήματα της αναπηρίας να τοποθετηθούν σε ένα προοδευτικό πλαίσιο. Ως επιβεβαίωση αυτής της παρατήρησης έρχονται οι απαντήσεις στην ερώτηση για το πώς αντιμετωπίζονται τα ΑμεΑ στην Ελλάδα. Όπου το 45,4% αναφέρει την προκατάληψη, το 39,6% τη συμπόνια και τον οίκτο, το 21,3% την αδιαφορία και το 20,9% την αμηχανία.
- Μόλις το 6,3% πιστεύει ότι τα ΑμεΑ αντιμετωπίζονται ισότιμα, ενώ ακόμη πιο χαμηλό είναι το αντίστοιχο ποσοστό (3,5%) στα ίδια τα άτομα με αναπηρία, που συνεχίζουν να βιώνουν την προκατάληψη, τον οίκτο και την αδιαφορία από τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.
- Πλέον αυτών, τα ζητήματα της προσβασιμότητας συνεχίζουν να κυριαρχούν και να δυσκολεύουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το σύνολο των ΑμεΑ, αφού το 88,2% δηλώνει ότι δυσκολεύεται πολύ και αρκετά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, το 87,5% στην κίνηση στην πόλη, το 81,9% στην απασχόληση, ενώ αποκλεισμός υπάρχει για 3 στα 4 άτομα με αναπηρία στις πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, αλλά ακόμη και στις υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας.
- Σε αυτό το σημείο ανατρέχοντας σε αντίστοιχη έρευνα του 2008 και με βάση τα συγκριτικά δεδομένα διαπιστώνουμε ότι δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα τα τελευταία δεκατρία χρόνια.
- Αυτό είναι, ίσως, και το πιο ανησυχητικό συμπέρασμα της ερευνητικής διαδικασίας, αφού και τότε το ποσοστό των ΑμεΑ που δυσκολευόταν στην κίνηση στην πόλη ήταν 91,6% και στα ΜΜΜ 87,1%. Στο μόνο τομέα που παρατηρείται μια μικρή βελτίωση είναι αυτός της απασχόλησης, στον οποίο το ποσοστό όσων δήλωναν το 2008 δυσκολίες προσβασιμότητας έχει μειωθεί κατά 10 περίπου ποσοστιαίες μονάδες.
- Επιχειρώντας στη συνέχεια την ανά τομέα σύγκριση με το παρελθόν παρατηρούμε ότι σύμφωνα με τον γενικό πληθυσμό έχει υπάρξει σημαντική βελτίωση στα ζητήματα της πρόσβασης στην ενημέρωση και την πληροφόρηση, στη δυνατότητα χρήσης των νέων τεχνολογιών, της πρόσβασης στις υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης και της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
- Για τα ίδια τα ΑμεΑ ωστόσο η εικόνα είναι αρκετά διαφορετική, αφού στα περισσότερα ζητήματα η κατάσταση χαρακτηρίζεται μάλλον από στασιμότητα, ενώ όσον αφορά το εισόδημα, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων και των αναπηρικών συντάξεων καταγράφεται μια κλιμακούμενη επιδείνωση. Η άποψη του συνολικού πληθυσμού είναι αρκετά καλύτερη από την κατάσταση που βιώνουν τα ΑμεΑ στην καθημερινότητά τους, μια κατάσταση που επιδεινώθηκε περισσότερο εξαιτίας της συνεχιζόμενης υγειονομικής κρίσης τα τελευταία δύο χρόνια.
- Ούτως ή άλλως και σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ε.Ε. οι συνθήκες ζωής για τα ΑμεΑ είναι χειρότερες, άποψη που δεν έχει αλλάξει από την έρευνα του 2008.
- Βασικές αιτίες γι’ αυτή την υστέρηση, σύμφωνα με τις απόψεις των ΑμεΑ, είναι η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια των κρατικών πολιτικών με 77,8% και οι κοινωνικές προκαταλήψεις σε ποσοστό 48,6%. Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι διακρίσεις που υφίστανται οι μειονοτικές πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι Ρομά και οι μετανάστες, ενώ όσον αφορά τις διακρίσεις με βάση το φύλο, το 56,9% του συνόλου θεωρεί πως δεν υφίστανται με το αντίστοιχο ποσοστό στα ΑμεΑ να είναι 47,3%.
- Τέλος, καθολικό είναι το αίτημα της κοινής γνώμης με ποσοστό 89,3% για ισότιμη και ταυτόχρονη συμμετοχή μαθητών/τριών και φοιτητών/τριών με αναπηρία μαζί με συνομήλικούς τους χωρίς αναπηρία στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Γ. Άτομα με Αναπηρία / Χρόνιες παθήσεις και Πολιτεία
- Η ταραγμένη μνημονιακή περίοδος σε συνδυασμό με τις διαχρονικές ελλείψεις της ελληνικής πολιτείας και την παραπεταμένη πανδημική κρίση έχουν δημιουργήσει ασφυκτικές συνθήκες για μεγάλο μέρος της αναπηρικής κοινότητας που ζητά σε ποσοστό 74,3% αύξηση των δαπανών για τα προνοιακά επιδόματα και σε ποσοστό 73,6% για την υγεία και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
- Το 70,8% των ΑμεΑ αναδεικνύει το ζήτημα της ανεξάρτητης διαβίωσης μέσω της αύξησης των δαπανών για υπηρεσίες προσωπικής βοήθειας, ενώ παραμένουν ζητήματα πρώτης προτεραιότητας οι επιδοτούμενες θέσεις απασχόλησης, η βελτίωση των συγκοινωνιών και των υποδομών, η ενίσχυση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και διά βίου μάθησης.
- Τις ίδιες ανάγκες ιεραρχούν ως τις πλέον σημαντικές και οι υπόλοιποι πολίτες που αναγνωρίζουν με τη σειρά τους την ανάγκη αύξησης των δαπανών ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ολόπλευρη και ισότιμη ανάπτυξη των ΑμεΑ στην Ελλάδα.
- Βασική παράμετρος αποτελεί και η στήριξη της Πολιτείας στις οικογένειες με ΑμεΑ και χρόνιες παθήσεις, όπου τα ίδια τα άτομα δηλώνουν ότι και σε αυτό το πεδίο η κατάσταση έχει μεν βελτιωθεί έως ένα βαθμό, χρειάζεται όμως ακόμα να γίνουν παρά πολλά έως ότου η στήριξη αυτή καταστεί ουσιαστική και αποτελεσματική. Σε άξονες όπως η ψυχοκοινωνική υποστήριξη, η καθημερινότητα και η άρση των αποκλεισμών παρατηρείται μάλλον στασιμότητα, ενώ στο ζήτημα των οικονομικών ενισχύσεων τα πράγματα χειροτερεύουν παρά βελτιώνονται.
Διακήρυξη 3ης Δεκέμβρη 2021
Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία
Είμαστε εδώ, είμαστε παρόντες, διεκδικούμε να ζούμε με αξιοπρέπεια στη χώρας μας, με πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων μας!
Από τις πρώτες στιγμές της υγειονομικής κρίσης η Ε.Σ.Α.μεΑ. παρακολουθεί διαρκώς όλες τις εξελίξεις σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αναλαμβάνοντας από την πρώτη στιγμή δράση για να ληφθούν από την ελληνική Πολιτεία μέτρα, αφενός για την προστασία των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους από τη διασπορά του ιού, αφετέρου για τη διασφάλιση της ισότιμης και απρόσκοπτης πρόσβασής τους σε υπηρεσίες υγείας, υποστήριξης κ.λπ., ώστε να μη θιγούν περαιτέρω τα δικαιώματά τους, αλλά και το επίπεδο και οι συνθήκες διαβίωσής τους.
Δυστυχώς η πανδημία COVID-19, η οποία συνεχίζει να πλήττει την Ευρώπη και τη χώρα μας, έφερε στο προσκήνιο με τον πιο σκληρό τρόπο τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους. Ανέδειξε με τον πλέον εύγλωττο τρόπο τις ελλείψεις στον τομέα της υγείας του ρημαγμένου από τις μνημονιακές πολιτικές ΕΣΥ και τις αδυναμίες του τομέα της κοινωνικής προστασίας και υποστήριξης. `
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. και οι οργανώσεις μέλη της, αλλά και οι ευρωπαϊκές και παγκόσμιες οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία (EDF, EPF, IDA), εξέφρασαν με κάθε τρόπο την ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας με πλήρη συμμετοχή των ιδίων. Από την αρχή της πανδημίας όμως, τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις υπέστησαν διακρίσεις χωρίς να γίνουν δέκτες οποιασδήποτε διακριτής προστασίας.
Το κίνημα των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις ύψωσε το ανάστημά του ενάντια στην καταπάτηση κεκτημένων δικαιωμάτων τους, ελέω πανδημίας. Όπως τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, έτσι και τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις εκτέθηκαν σε υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης και θανάτων, ιδιαίτερα όσοι εξ’ αυτών διαμένουν σε κλειστές δομές και ιδρύματα.
Από την πλευρά τους οι κυβερνήσεις σε μεγάλο βαθμό ξέχασαν τους πολίτες με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, παρά το γεγονός ότι οι πολίτες αυτοί επηρεάζονται δυσανάλογα από την υγειονομική κρίση, διαμορφώνοντας έτσι μια ζοφερή πραγματικότητα σε βάρος τους.
Σήμερα είναι επιβεβλημένη, όσο ποτέ άλλοτε, η πολιτική και η οικονομική στήριξη και η παροχή σε επίπεδο κοινότητας ποιοτικών κοινωνικών υπηρεσιών, υπηρεσιών απασχόλησης καθώς και υπηρεσιών υγείας. Ιδιαίτερα με τις αυξήσεις στα βασικά αγαθά και στην ενέργεια, είναι μεγαλύτερη η ανάγκη να διασφαλιστεί ότι:.
- Οι πολίτες με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους δεν θα πληρώσουν για ακόμη μια φορά τη νέα κρίση.
- Οι πολίτες με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους δεν πρέπει να είναι πάλι μόνοι τους.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. διεκδικεί αυξήσεις σε όλα τα επιδόματα των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, καθώς και στις συντάξεις των χαμηλοσυνταξιούχων με αναπηρία.
Οι τελευταίες αυξήσεις στα επιδόματα δόθηκαν 10 χρόνια πριν, το 2011!
Η προστασία του περιβάλλοντος και της ζωής, η διασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, η άρση των ανισοτήτων και η προώθηση της κοινωνικής συνοχής καθώς και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να αποτελέσουν τους άξονες πάνω στους οποίους θα βασιστεί το νέο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας προκειμένου «να μην μείνει κανένας πίσω».
Ουσιαστική στήριξη των ατόμων με αναπηρία δεν μπορεί να επιτευχθεί με αποσπασματικά μέτρα, αλλά μόνο με ισχυρή πολιτική βούληση, μέσω ενός συνολικού πλαισίου συνδυαστικών οικονομικών, κοινωνικών και άλλων μέτρων που θα έχει συνέχεια σε βάθος χρόνου.
Επιβάλλεται η επιτάχυνση της υλοποίησης των απαιτήσεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2021-2030 και η στήριξη και ενίσχυση της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας.
Φέτος, 3 Δεκέμβρη 2021, Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, διεκδικούμε:
α) Άμεση οικονομική στήριξη των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις με:
- Εύλογες αυξήσεις στα επιδόματα που δικαιούνται τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, καθώς και στις συντάξεις των χαμηλοσυνταξιούχων με αναπηρία.
- Στα νέα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών για τις ενεργειακές και άλλες ανατιμήσεις να υπάρξει ειδική μέριμνα για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους, ιδιαίτερα για εκείνα των οποίων η υγεία και η διατήρηση στη ζωή, εξαρτάται από τη συνεχή χρήση ενεργοβόρων ιατροτεχνολογικών βοηθημάτων, καθώς και να μην προσμετρώνται στο εισόδημά τους, το εξωιδρυματικό επίδομα και τα πάσης φύσεως προνοιακά επιδόματα.
- Απαλλαγή όλων των ατόμων με αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 50%, και όχι 80% όπως συμβαίνει σήμερα, ανεξαρτήτως κατηγορίας αναπηρίας και των οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με άτομα με βαριά αναπηρία, από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Διατήρηση των φοροαπαλλαγών που είναι σε ισχύ για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. Φοροελαφρύνσεις και απαλλαγές από έκτακτες και μη εισφορές. Στήριξη των «γενναίων» ατόμων με αναπηρία που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
- Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ όλων των ατόμων με ποσοστό αναπηρίας 50%, ανεξαρτήτως κατηγορίας αναπηρίας, και των οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με άτομα με βαριά αναπηρία από τον ΕΝΦΙΑ, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, για την πρώτη κατοικία, καθώς και τη θέσπιση ειδικού καθεστώτος προστασίας των ατόμων με αναπηρία στον ΕΝΦΙΑ.
- Αύξηση του ακατάσχετου ποσού σε λογαριασμό μισθού ή σύνταξης ατόμων με αναπηρία στο ύψος των 6.000 ευρώ, λόγω αυξημένων αναγκών εξ αιτίας της αναπηρίας τους.
- Μείωση φόρου από ιατρικές δαπάνες, για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους, καθώς και διεύρυνση αυτού.
- Προστασία από πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας που ανήκει σε άτομα με αναπηρία, καθώς και στα πρόσωπα που έχουν στην οικογένειά τους άτομα με βαριές αναπηρίες.
β) Εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις καθώς το σύνολο αυτών βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας. Άμεση ολοκλήρωση της τρέχουσας προκήρυξης του νόμου 2643/98.
γ) Σύστημα υγείας δίκαιο, δημόσιο και δωρεάν που θα διασφαλίζει την καθολικότητα των υπηρεσιών υγείας και θα διέπεται από διαφάνεια και λογοδοσία. Η πλημμελής προστασία και υποστήριξη των ατόμων με χρόνιες παθήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, που ειδικά στο πρώτο κύμα οδήγησε στον τραγικό χαμό εκατοντάδων χιλιάδων ευρωπαίων με «υποκείμενα» νοσήματα, καθώς και η δυσμενέστατη μεταχείριση των χρονίων πασχόντων που έχασαν τα όποια υποστηρικτικά τους συστήματα, άλλαξαν την εικόνα του κόσμου. Τα συστήματα υγείας επλήγησαν από τον ιό σε όλο τον πλανήτη, αλλά ο αντίκτυπός τους έπληξε περισσότερο τις κοινότητες που ήταν ήδη ευάλωτες: χώρες που βρίσκονται ήδη σε οικονομική κρίση ή εμπόλεμες διαμάχες, άτομα με αναπηρία, άτομα με χρόνιες παθήσεις και άτομα που διαβιούν σε ιδρύματα κλειστής περίθαλψης, εκτός κοινότητας. Σήμερα οι χρόνια πάσχοντες παραμένουν ευάλωτοι καθώς οι ήδη επιβαρυμένες δομές τους είτε δεν λειτουργούν με ασφάλεια είτε υπολειτουργούν. Συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας και της χρόνιας πάθησης σε όλες τις πολιτικές για την υγεία, με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην πρωτοβάθμια φροντίδα και στο σύνολο των λοιπών υπηρεσιών υγείας. Ενίσχυση των δομών και υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και επέκταση του θεσμού του οικογενειακού ιατρού. Μηδενική συμμετοχή των ασφαλισμένων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στα συνταγογραφούμενα φάρμακα και στα τεχνικά βοηθήματα, στα ιατροτεχνολογικά βοηθήματα, στα είδη ειδικής διατροφής και τις βιταμίνες.
δ) Σχεδιασμό και εφαρμογή ενός δίκαιου ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. Άμεση ολοκλήρωση, επικαιροποίηση και υλοποίηση του πορίσματος για το ασφαλιστικό των ατόμων με αναπηρία. Άμεση αποκατάσταση των αδικιών στις συντάξεις των ατόμων με αναπηρία με άρση της άνισης μεταχείρισης.
ε) Αυτονομία και ανεξάρτητη διαβίωση για όλα τα άτομα με αναπηρία: Να πάψουν πλέον άτομα με αναπηρία να διαβιούν σε ιδρύματα και να δημιουργηθεί ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας μέσα στην κοινότητα. Η διασφάλιση της βιωσιμότητας των Κέντρων Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας (ΚΗΦ και ΚΔΗΦ ΑμεΑ), των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία (ΚΔΑΠΑμεΑ) και των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (Σ.Υ.Δ.) είναι εκ των ων ουκ άνευ αναφορικά με την αποϊδρυματοποίηση και την ανεξάρτητη διαβίωση. Δημιουργία ενός τουλάχιστον ΚΔΑΠΑμεΑ και ΚΔΗΦ σε κάθε Δήμο της χώρας. Εφαρμογή της υπηρεσίας του Προσωπικού βοηθού για την πλήρη ανεξαρτητοποίηση των ατόμων με αναπηρία. Εφαρμογή προγράμματος «Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών Κινητικότητας, Προσανατολισμού και Δεξιοτήτων Καθημερινής Διαβίωσης» για τη διευκόλυνση της κοινωνικής ένταξης των τυφλών και των ατόμων με προβλήματα όρασης.
Καλούμε την κυβέρνηση να εγκαταλείψει το αποτυχημένο μοντέλο αποϊδρυματοποίησης που ακολουθεί και να διαβουλευτεί με το αναπηρικό κίνημα για να δοθεί συνολική, βιώσιμη λύση, με τα άτομα με αναπηρία εντός κοινότητας.
ε) Ομαλή μετάβαση από τη διαχωρισμένη/ειδική στη συμπεριληπτική εκπαίδευση (Ένα σχολείο για όλους), με διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και στη διά βίου μάθηση. Ένα σύστημα εκπαίδευσης, στο πλαίσιο του οποίου είναι πλέον αδήριτη ανάγκη να θεσπιστεί εδώ και τώρα ένα σχέδιο δράσης για την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία για την καθολική ένταξη όλων των ατόμων με αναπηρία στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και την οριστική μετάβαση στη συμπεριληπτική εκπαίδευση. Δεδομένου ότι αντικειμενικά η μεγάλη πλειονότητα των μαθητών με αναπηρία βρίσκεται de facto στη γενική εκπαίδευση χωρίς υποστήριξη, απαιτείται στενή συνεργασία του υπουργείου Παιδείας με το αναπηρικό κίνημα της χώρας και την εκπαιδευτική κοινότητα για την εκπόνηση και εφαρμογή ενός ολιστικού πλάνου για την ένταξη των μαθητών με αναπηρία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στην τεχνική εκπαίδευση και στην επαγγελματική αποκατάσταση, καθώς και στην τριτοβάθμια και μεταπτυχιακή εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης μίας στρατηγικής για τη μετάβαση των μαθητών με αναπηρία από τα ειδικά στα γενικά σχολεία
στ) Καθολική προσβασιμότητα στο φυσικό, δομημένο και ηλεκτρονικό περιβάλλον, στις υποδομές, τα αγαθά και τις υπηρεσίες.
ζ) Εφαρμογή ολοκληρωμένης παρέμβασης για τη στήριξη ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους που διαβιούν στη νησιωτική Ελλάδα.
η) Επέκταση του εύρους προστασίας της αρχής της ίσης μεταχείρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης σε όλους τους τομείς ζωής, με στόχο την άρση των άμεσων, έμμεσων, πολλαπλών, δια-τομεακών και λόγω σχέσης διακρίσεων.
θ) Ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές και τα προγράμματα για την ισότητα των φύλων.
ι) Λήψη μέτρων για τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και αιτούντων άσυλο με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στις εγκαταστάσεις υποδοχής και φιλοξενίας και εφαρμογή πολιτικών που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική και οικονομική ένταξη, καθώς και την ανεμπόδιστη πρόσβασή τους στις παρεχόμενες υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, υγειονομικής περίθαλψης κ.α.
κ) Πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των ατόμων με αναπηρία.
λ) Επίσημη καταγραφή δεδομένων για τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις προκειμένου για τη δημιουργία στοχευμένων στρατηγικών προετοιμασίας και ανταπόκρισης σε καταστάσεις κρίσεων, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη, η πρόσβαση σε υπηρεσίες και αγαθά, αλλά και η πρόσβασή τους στην πληροφορία και ενημέρωση. Διαμαρτυρόμαστε έντονα για την άρνηση της ΕΛΣΤΑΤ να αποδεχθεί το αίτημα του αναπηρικού κινήματος για συμπερίληψη ερωτήσεων στην απογραφή του πληθυσμού που διεξάγεται, έτσι ώστε να δημιουργηθούν πραγματικά δεδομένα για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις σε όλη τη χώρα. Μια ευκαιρία που χάθηκε.
Το αναπηρικό κίνημα της χώρας, δηλαδή οι πολίτες με αναπηρία, οι πολίτες με χρόνιες παθήσεις, οι γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με σύνδρομο Down, αυτισμό, εγκεφαλική παράλυση, νοητική αναπηρία, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, τα άτομα με αναπηρία που διαβιούν στα ιδρύματα ή στα προσφυγικά camps, δεν θα επιτρέψουν ΠΟΤΕ τον περιορισμό των δικαιωμάτων τους.
Στις 3 Δεκέμβρη 2021, Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, και ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ, το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει τον αγώνα με στόχο την ανατροπή των πολιτικών λιτότητας που έχουν οδηγήσει τα άτομα με αναπηρία στην εξαθλίωση και στον κοινωνικό αποκλεισμό.
Τίποτα για Εμάς, χωρίς Εμάς!
Διεκδικούμε ζωή με πλήρη δικαιώματα και αξιοπρέπεια!
