Η παράδοση της μεταμφίεσης είναι ζωντανή εδώ και χιλιάδες χρόνια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έθιμο με παγανιστικές ρίζες. Κατά την εποχή του Διόνυσου ήταν σάτυροι, οι ακόλουθοι του θεού, που γλεντούσαν με μια ζωή ανέμελη με κρασί και γλέντι. Την περίοδο των Αποκριών η παράδοση της μεταμφίεσης γνωρίζει την κορύφωσή της και στην μεσσηνιακή πρωτεύουσα αυτό θα συμβεί με την μεγάλη καρναβαλική παρέλαση στο πλαίσιο του 10ου Καλαματιανού Καρναβαλιού, στο οποίο φέτος συμμετέχουν πολυάριθμα γκρουπ, όλα ξεχωριστά και το καθένα με το δικό του μοναδικό concept δημιουργώντας την απόλυτη αποκριάτικη ατμόσφαιρα.
Η ομάδα Kukeri From White Water του “Probuda-1935” από το Bela Voda, το Πέρνικ της Δυτικής Βουλγαρίας που ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη ταυτότητά της, προστατευόμενη και από την UNESCO, ακολουθεί το μονοπάτι της παραδοσιακής μεταμφίεσης και μιας κουλτούρας που και στην Ελλάδα διατηρείται αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου.
Το Κούκερι, είναι ειδωλολατρική Βουλγαρική παράδοση Θρακικής προέλευσης – στα αρχαία χρόνια οι Θράκες τελούσαν εκδηλώσεις μεταμφιεσμένων προς τιμήν του θεού Διόνυσου.
Σουρβακάρ ή κούκερ ονομάζεται αυτός που ντυμένος με αξιοπερίεργες έως και τρομακτικές στολές, μοιράζει ευχές για το νέο έτος: υγεία, καλή καλλιεργητική σοδειά, δύναμη και ξορκίζοντας το «κακό».
Η ομάδα NARODNO CHITALISHTE “Probuda-1935” με τον …αρσενικό της χαρακτήρα θα είναι αυτή που πρώτη θα «σύρει» τον καρναβαλικό «χορό» της μεγάλης αυτής παρέλασης την προσεχή Κυριακή.
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
Πλησιάζοντας επτά δεκαετίες ζωής (υπάρχει από το 1954) η ομάδα Survakar NARODNO CHITALISHTE “Probuda-1935” από το Πέρνικ, αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες και από την αρχή της ύπαρξής της τα μέλη της είναι σταθερά 120. Δεν πρόκειται για μια τυχαία ομάδα, αλλά ένα σύνολο ανθρώπων που από γενιά σε γενιά μεταφέρουν αυτό το ιδιαίτερο έθιμο της μεταμφίεσης.
Η εν λόγω ομάδα ξεχωρίζει για τα περίτεχνα κοστούμια και τις μάσκες της και είναι η μοναδική που διατηρεί την παράδοση της μεταμφίεσης και το αυθεντικό έθιμο του «Γάμου» στη Βουλγαρία. Έθιμο που συναντάμε και στην περιοχή της Πυλίας στη Μεσσηνία.
Φορεσιές που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος και περιλαμβάνουν διακοσμημένες ξύλινες μάσκες ζώων (μερικές φορές με διπλό πρόσωπο) και μεγάλες καμπάνες που συνδέονται στη ζώνη εκτελούν παραδοσιακές τελετουργίες με σκοπό να τρομάξουν τα κακά πνεύματα.
Οι μάσκες του θιάσου μεταμφιεσμένων εμφανίζονται και σε ταινίες μεγάλου μήκους. Ενώ, οι στολές είναι ιδιαίτερες και ξεχωρίζουν για την όψη και για την μοναδική τους τεχνοτροπία.
Από την ίδρυσή του, το γκρουπ φτιάχνει τα δικά του κοστούμια και μάσκες.. Κάθε μέλος μεταλαμπαδεύει τη γνώση και την εμπειρία στους δικούς του απογόνους. Πρόκειται άλλωστε για μια παράδοση που περνά από γενιά σε γενιά. Κάθε νέο μέλος προσθέτει κάτι δικό του στη φορεσιά αναβαθμίζοντάς την.
Αναπόσπαστο κομμάτι κάθε φορεσιάς τα κουδούνια, γνωστά ως Chanove. Κάθε κουδούνι με τη δική του σημασία κι όλα μαζί δημιουργούν ένα όμορφο… και ηχηρό αποτέλεσμα αλλά αρκετά βαρύ και κοστοβόρο. Κάθε κουδούνι μπορεί να ζυγίζει έως και διψήφιο αριθμό κιλών.
Μια από τις πιο εμβληματικές φορεσιές αυτή της αρκούδας. Ακόμη και στις μέρες μας η αρκούδα αποτελεί σύμβολο δύναμης. Σύμφωνα με την παράδοση η αρκούδα πατά τα πόδια των ανδρών, ξορκίζοντας με τον τρόπο αυτό το κακό, δίνοντάς τους δύναμη να αντιμετωπίσουν κάθε απρόσμενο.
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΠΟΥ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ
ΖΩΝΤΑΝΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το έθιμο τηρείται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Στην Καλή Βρύση Δράμας το πανάρχαιο πνεύμα είναι ζωντανό με κυρίαρχο στοιχείο τα «Μπαμπούγερα». Άνθρωποι μεταμφιεσμένοι που τις απαρχές κάθε έτους κάνουν την εμφάνισή τους στους δρόμους του χωριού. Ένα δρώμενο που έχει τις ρίζες του στη λατρεία του θεού Διόνυσου. Απόδειξη της λατρείας αυτής που υπήρξε στην περιοχή είναι ο ναός του θεού Διόνυσου που ανακαλύφθηκε 2 χλμ. έξω από την Καλή Βρύση.
Επί Τουρκοκρατίας κανένας τούρκος φοροεισπράκτορας δεν πάτησε το πόδι του στην Καλή Βρύση για να συλλέξει το χαράτσι-φόρο των Ελλήνων προς τους Τούρκους γιατί έκαναν εμφάνιση τα άγρια σε όψη «Μπαμπούγερα» και τους τρομοκρατούσαν με αποτέλεσμα να τρέπονται σε φυγή. Οι κωδωνοφόροι κάνουν αισθητή την παρουσία τους σε όλες τις ιστορικές περιόδους ανά τους αιώνες. Το εν λόγω έθιμο κορυφώνεται στις 8 Ιανουαρίου με την αναπαράσταση του Διονυσιακού γάμου.
Οι φορεσιές πραγματικά ξεχωριστές.
Άνδρες ντυμένοι με πολύχρωμες χειροποίητες στολές και φορώντας… τρομακτικές μάσκες, φορούν μια δερμάτινη ζώνη τυλιγμένη γύρω από τη μέση με μεγάλα χάλκινα κουδούνια (τσάνοβε). Οι μάσκες των Κούκερ είναι στολισμένες με κλωστές, κορδέλες και δαντέλες και συνήθως αναπαριστούν ζώα όπως κατσίκες, ταύροι, κριάρια ή ακόμη και κοτόπουλα.
Η μάσκα που κατασκευάζεται από δέρματα ζώων έχει τη μορφή τράγου που συμβολίζει το ζώο που έχει δύναμη για ζωή. Οι μάσκες αυτές συμβολίζουν το καλό και το κακό, που συνυπάρχουν στον κόσμο. Πολύ σημαντικό για τη συμβολική σημασία των μασκών είναι τα χρώματα που τις διακοσμούν.
Τα κουδούνια που ζώνονται στη μέση βγάζουν έναν ήχο για να ξυπνήσουν τη φύση.
(με πληροφορίες από https://www.kalivrisi.gr και https://el.wikipedia.org/)
Ελληνική παρουσία στη Βουλγαρία
Η ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΟΜΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
ΚΑΙ Ο ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΧΑΡΑΚΤΉΡΑΣ ΤΗΣ
Η παράδοση που διατηρούν οι κούκερ προστατεύεται από την UNESCO και έχει λάβει σημαντικά βραβεία ανά τα χρόνια. Μερικά από αυτά είναι: Χρυσή Μάσκα 1990. Χρυσή Μάσκα 2018 υπό την ηγεσία του Alexander Mihailov, δύο ασημένιες μάσκες 1997 και 2016.
Επίσης έχουν συμμετάσχει σε σημαντικές περιοδείες όπως: Ιταλία Σαρδηνία 1997. Σικελία 2001 Σλοβενία Πτούι 2015 Σκόπια Μπέροβο 2016, Ρουμανία Βουκουρέστι 2018. Ελλάδα Πάτρα 2016 Αθήνα 2019 Γερμανία Braunschweig 2017 επίσης Δανία, Ισπανία, Λιθουανία καθώς και πολλές περιηγήσεις στη Βουλγαρία.
Η ομάδα Survakar NARODNO CHITALISHTE “Probuda-1935” συμμετείχε στο 29ο Διεθνές φεστιβάλ καρναβαλιού Surva-2023 που έγινε στο Πέρνικ με ρεκόρ συμμετεχόντων από τη Βουλγαρία και το εξωτερικό. Μάλιστα, στην κεντρική πλατεία της πόλης παρέλασαν περισσότεροι από 10.000 σουρβακάρηδες, κούκεροι, μπαμπόγεροι, τζαμάληδες και γενικά εκπρόσωποι διαφόρων θιάσων μεταμφιεσμένων. Μεταξύ των καλεσμένων από το εξωτερικό, ήταν ομάδες μεταμφιέσεων από την Ελλάδα, τη Ρουμανία, τη Σερβία, την Ιταλία, τη Σλοβενία, την Αλβανία, τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, το Μαυροβούνιο και την Κροατία.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ KUKERI ΣΤΟ 10ο ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ
Οι Κούκερ περιφέρονται, πηδούν και χορεύουν ειδικούς μαγικούς χορούς για να τρομάξουν τα κακά πνεύματα και να γιορτάσουν την αρχή της Άνοιξης και τις ελπίδες για καλή σοδειά, υγεία, γονιμότητα της γης και ευτυχία.
«Φορτωμένοι» ιστορία και… κουδούνια οι κούκερ από το Πέρνικ της Βουλγαρίας θα κάνουν την ηχηρή εμφάνισή τους και στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα, συμμετέχοντας στο 10ο Καλαματιανό Καρναβάλι. Θα είναι η ομάδα που θα οδηγήσει τα γκρουπ στην μεγάλη καρναβαλική παρέλαση παρουσιάζοντας στο μεσσηνιακό κοινό την χαρακτηριστική αυτή λαϊκή κουλτούρα.
* Όποιος ενδιαφέρεται να δηλώσει συμμετοχή στην ομάδα μπορεί να καλέσει στο τηλέφωνο 6993674774, στην κα Elena Nedelceva.
#KalamatianoKarnavali
