Ελάχιστα προϊόντα που καταναλώνουμε στην καθημερινότητά μας μπορούν να χαρακτηριστούν ως είδη πρώτης ανάγκης και ταυτόχρονα ως είδη πολυτελείας. Ο καφές είναι σίγουρα ένα από αυτά.
Στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ο καφές Arabica καταγράφει αλματώδη άνοδο κι εδώ, στην ταπεινή Ελλαδίτσα, περιμένουμε -με τα χάρτινα καλαμάκια ανά χείρας- να μάθουμε πόσο θα πληρώνουμε τον freddo espresso μας τον επόμενο μήνα. Πόσο όμως τον πληρώνουν σε έξι μητροπόλεις του κόσμου; Και τι σημαίνει ένας καφές για κάποιον που μένει στην Αγγλία, στην Ιταλία ή ακόμα και στην Κίνα; Ρωτήσαμε, μάθαμε και έχουμε όλες τις απαντήσεις, για να γιορτάσουμε δεόντως την Παγκόσμια Ημέρα Καφέ. Χρόνια πολλά!
Ελάχιστα προϊόντα που καταναλώνουμε στην καθημερινότητά μας μπορούν να χαρακτηριστούν ως είδη πρώτης ανάγκης και ταυτόχρονα ως είδη πολυτελείας. Ο καφές, όπως αναφέρει το NouPou, είναι σίγουρα ένα από αυτά: Κάποιοι δεν μπορούν να ξεκινήσουν τη μέρα τους χωρίς αυτόν και την ίδια στιγμή όλοι έχουμε ταυτισμένη την έξοδο για καφέ με την υπέρτατη πολυτέλεια του ελεύθερου χρόνου – στις διακοπές, στα ρεπό, στις αργίες και στα πολύτιμα ελεύθερα Σαββατοκύριακα.
Ο καφές μπορεί να είναι ταπεινός, ένας στιγμιαίος καφές χτυπημένος στα γρήγορα με δύο τρία παγάκια, αλλά μπορεί να είναι και αρτιζανάλ, μονοποικιλιακός, μαζεμένος και αλεσμένος με το χέρι σε μια βιολογική φυτεία στη Νικαράγουα. Όπως κι αν είναι, πάντως, στην Ελλάδα τον αγαπάμε. Εδώ ο Δημήτρης Βακόνδιος επινόησε τον φραπέ, εδώ σκεφτήκαμε πρώτοι να παγώσουμε τον εσπρέσο και τον καπουτσίνο, εδώ ο καφές μπορεί να προβλέπει το μέλλον, να αφηγείται το παρελθόν μας (ελληνικός ή τούρκικος;), να προκαλεί εντάσεις στη Βουλή και να δίνει αφορμή για συλλογικές δράσεις και αντιδράσεις. Μια γρήγορη περιήγηση στα social media θα αποκαλύψει ότι ο καφές βρίσκεται και σήμερα στην πρώτη γραμμή της δημόσιας συζήτησης, είτε αυτή περιστρέφεται γύρω από την επικείμενη αύξηση της τιμής του, είτε γύρω από τα χάρτινα καλαμάκια που λιώνουν μετά το δεκάλεπτο.
Τι συμβαίνει αλλού, όμως; Πότε, πώς και πού πίνουν τον καφέ τους οι άνθρωποι που δεν ζουν στην ηλιόλουστη Ελλάδα; Και, βεβαίως, πόσο τον πληρώνουν; Το NouPou, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καφέ, ζήτησε από έξι κατοίκους μεγάλων πόλεων του εξωτερικού να περιγράψουν τι ρόλο παίζει το πιο δημοφιλές ρόφημα στη δική τους καθημερινότητα. Ακολουθούν, λοιπόν, έξι απολαυστικές γουλιές καφέ από τη Ρώμη, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Λευκωσία, τη Σαγκάη και τη Μαδρίτη.
Gianpaolo Penna, Λονδίνο
Η μέση τιμή για έναν καφέ στο χέρι στο Λονδίνο είναι περίπου £2.40 (2,8 ευρώ), ενώ αν επιλέξεις να καθίσεις και να τον πιεις στην καφετέρια, θα τον πληρώσεις 20-30 λεπτά πιο ακριβά.
Στον έξω κόσμο κυριαρχεί η αντίληψη ότι στην Αγγλία συνεχίζουμε να πίνουμε μόνο τσάι και μάλιστα τελετουργικά, αλλά στην πραγματικότητα η κουλτούρα του καφέ έχει επικρατήσει, είτε ως take away είτε ως αφορμή για ένα σύντομο διάλειμμα στο κέντρο και στα εμπορικά σημεία της πόλης. Το τσάι το πίνουμε συνήθως στο σπίτι ή σε εξειδικευμένα tea rooms που διατηρούν ζωντανή την παράδοση του afternoon tea. Προσωπικά, ίσως και λόγω της ιταλικής μου καταγωγής, λατρεύω τον καφέ. Πίνω τον πρώτο μου εσπρέσο το πρωί, πριν βγω από το σπίτι, και μέχρι το τέλος της ημέρας θα έχω πιει τουλάχιστον τέσσερις ακόμα καφέδες.
Τα τελευταία χρόνια, το Λονδίνο έχει καταληφθεί από τις μεγάλες αμερικανικές αλυσίδες, που προσφέρουν καφέ σε διάφορες εκδοχές, συνταγές και γεύσεις, αλλά η ιταλική επιρροή παραμένει ισχυρή. Ο cappuccino και ο latte παραμένουν οι πιο δημοφιλείς επιλογές, αλλά δεν είναι και λίγοι αυτοί που προτιμούν έναν πιο ουδέτερο Americano. Στο σπίτι, βέβαια, οι περισσότεροι πίνουν κάτι πιο εύκολο στην παρασκευή, έναν καφέ φίλτρου ή έναν Nespresso.
Εγώ προτιμώ να απολαμβάνω τον καφέ μου έξω, σε κάποιο coffee shop, χαζεύοντας τον κόσμο που περνάει. Τώρα τελευταία συχνάζω στο Ole & Steen. Είναι ένα Δανικό αρτοποιείο που βρίσκεται κοντά στο σπίτι μου, στο Canary Wharf, και προσφέρει τεράστια ποικιλία από ενδιαφέροντα blends. Επιπλέον, συνοδεύει τους καφέδες με πεντανόστιμα κέικ και γλυκάκια ενώ είναι και απολύτως pet friendly, οπότε μπορώ να το επισκέπτομαι καθημερινά μαζί με τα σκυλιά μου.
Paola Labarbuta, Ρώμη
Ο καφές στη Ρώμη κοστίζει ένα ευρώ αν τον πάρεις στο χέρι και μεταξύ 1-1,20 ευρώ αν τον πιεις καθιστός. Μιλάμε βέβαια πάντα για espresso. Στην Ιταλία, πίνουμε τον κλασικό ζεστό «short» -δηλαδή μονό- espresso και υπάρχουν και κάποιες παραλλαγές: Macchiato (espresso με ελάχιστο γάλα – συνήθως αφρόγαλα), marocchino (espresso με αφρόγαλα και κακάο), corretto (μια δόση espresso με λίγο λικέρ – συνήθως με grappa, κάποιες φορές με brandy ή sambuca).
Δεν πίνουμε ποτέ στιγμιαίο καφέ. Ο στιγμιαίος καφές είναι για έναν Ιταλό ιεροσυλία. Προσωπικά, μου αρέσει να πίνω τον καφέ μου χωρίς ζάχαρη, βάζοντας ένα κομματάκι μαύρη σοκολάτα στο στόμα μου όσο τον πίνω. Είναι πάντα μια ή δυο γουλιές άλλωστε, γι’ αυτό και συνήθως πίνουμε 3-5 καφέδες τη μέρα. Οτιδήποτε πέρα από δύο γουλιές ορίζεται ως «lungo». Αν δεν έχεις ζητήσει lungo και έρθει έτσι, είναι απλά κακός καφές. Α! Και το φλυτζάνι στο οποίο σερβίρεται ο espresso πρέπει να είναι πάντα ζεστό, δηλαδή προθερμασμένο.
Nigel de Sousa, Βρετανός που ζει στη Σαγκάη
Η κουλτούρα του καφέ είναι πολύ διαδεδομένη στη Σαγκάη, περισσότερο ίσως απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Κίνα, λόγω του αποικιοκρατικού παρελθόντος της πόλης. Οι άνθρωποι εδώ αγαπούν τον καφέ όσο και οι Δυτικοί.
Όλες οι διεθνείς μεγάλες αλυσίδες έχουν καταστήματα στη Σαγκάη, με τη Starbucks να κυριαρχεί – όπως και σε ολόκληρη τη χώρα. Χωρίς υπερβολή, όπου κι αν κοιτάξεις θα δεις ένα Starbucks, ενώ στο κέντρο της πόλης υπάρχει το δεύτερο μεγαλύτερο κατάστημα Starbucks στον κόσμο. Προσωπικά τα αποφεύγω, γιατί οι τιμές τους είναι αρκετά ακριβότερες από άλλες καφετέριες, ακόμα και από άλλες μεγάλες αλυσίδες.
Όταν θέλω να καθίσω κάπου για καφέ, τις περισσότερες φορές θα επιλέξω ένα Wagas – είναι μια τοπική αλυσίδα με βιολογικούς καφέδες και υγιεινά μικρογεύματα και τα καταστήματά της βρίσκονται πάντα σε πολύ ωραίες τοποθεσίες. Έχω καταλήξει ότι εδώ φτιάχνουν τον καλύτερο flat white, που είναι ο δικός μου αγαπημένος καφές. Στα κινέζικα ο flat white προφέρεται «ο ια φου βε μπάι», αλλά αν δυσκολεύεσαι να τον παραγγείλεις έτσι, μπορείς για ευκολία να ζητήσεις έναν «άου μπα». Κανονικά «άου μπα» σημαίνει «από την Αυστραλία», αλλά είναι και το υποκοριστικό του flat white, γιατί ο συγκεκριμένος καφές επινοήθηκε στην Αυστραλία.
Στα Wagas o καφές κοστίζει περίπου 2,5 ευρώ, αλλά εννοείται ότι υπάρχουν και πολύ φθηνότερες επιλογές. Στην περιοχή που μένω, για παράδειγμα, στη Γαλλική Συνοικία, μπορείς να πάρεις έναν καφέ στο χέρι κι ένα σάντουιτς ή ένα φρέσκο κομμάτι κέικ με τρία ευρώ. Αν βγεις από το κέντρο της πόλης, οι τιμές είναι ακόμα καλύτερες.
Αν πρέπει να ξεχωρίσω μια τάση ως πιο «κινεζική», θα έλεγα ότι αυτή έχει να κάνει με τους κρύους καφέδες. Στη Σαγκάη κάνει ζέστη, οπότε ο iced coffee σε διάφορες εκδοχές είναι πολύ δημοφιλής.
Virginia Muñoz Garcia, Μαδρίτη
Ένας καφές στη Μαδρίτη κοστίζει από 1,5 έως 3 ευρώ, ανάλογα με το σημείο και το μαγαζί από όπου θα τον πάρεις. Οι καφετέριες που έχουν ταράτσα είναι οι πιο δημοφιλείς και συνήθως σε αυτές ο καφές είναι λίγο ακριβότερος από ό,τι στα υπόλοιπα μαγαζιά. Οι Ισπανοί γενικώς δεν παίρνουν τον καφέ τους στο χέρι. Προτιμούν να καθίσουν στο μαγαζί και να τον απολαύσουν εκεί. Ο καφές είναι για εμάς συνδυασμένος με την έξοδο με φίλους – μια αφορμή να βρεθούμε και να πούμε τα νέα μας. Αν, από την άλλη, θέλουμε να πιούμε έναν καφέ στα γρήγορα, παραγγέλνουμε απλώς ένα «εσπρεσάκι» και το πίνουμε επιτόπου.
Ο δημοφιλέστερος καφές στην Ισπανία είναι ο Cortado. Mοιάζει πολύ με τον Macchiato, αν και έχουν κάποιες μικρές διαφορές – στην ουσία πάντως είναι espresso στον οποίο έχει προστεθεί γάλα.
Το δικό μου αγαπημένο σημείο για καφέ στη Μαδρίτη είναι το Plaza de Alcalá. Είναι υπέροχο να κάθεσαι για καφέ εκεί, με την Puerta de Alcalá (Πύλη της Αλκαλά) και το πάρκο Retiro ακριβώς μπροστά σου. Δεν είναι βέβαια ένα από τα φθηνότερα μέρη για να πιεις τον καφέ σου, αλλά μου αρέσει να συναντώ εκεί τους φίλους μου. Είναι ένα ζωντανό καφέ όπου μπορείς πραγματικά να νιώσεις τον παλμό αυτής της πόλης.
Dora Mpalatsouka – Lejeune, Ελληνίδα που κατοικεί στο Παρίσι
Στο Παρίσι, οι συνήθειες δεν μοιάζουν με αυτές της Ελλάδας. Δεν κλείνουμε ραντεβού για καφέ για να βρεθούμε με φίλους και γνωστούς, γιατί ο καφές που προτιμάμε είναι ο espresso που, λόγω μικρής ποσότητας, πίνεται γρήγορα. Εγώ προσωπικά, ξεκλέβω ένα μισάωρο κάθε Πέμπτη πρωί και πίνω έναν καφέ με δύο φίλες μου, με τις οποίες μένουμε στην ίδια γειτονιά. Για τον ίδιο λόγο, δεν υπάρχουν φημισμένες «καφετέριες» όπως στην Ελλάδα. Συνήθως πηγαίνουμε στις brasseries (εστιατόρια που σερβίρουν καφέ και φαγητό καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας), ενώ όταν βρισκόμαστε με φίλους το απόγευμα, μετά τη δουλειά, δεν είναι για καφέ, αλλά για απεριτίφ και στη συνέχεια για φαγητό.
Συνήθως οι Γάλλοι πίνουν αρκετούς καφέδες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έναν καφέ στο σπίτι το πρωί (espresso ή φίλτρου), έναν espresso φτάνοντας στο γραφείο καθώς κουβεντιάζουμε με τους συναδέλφους πριν ξεκινήσουμε τη δουλειά και σίγουρα έναν ακόμη μετά το μεσημεριανό φαγητό – είτε φάμε στο γραφείο είτε στο εστιατόριο. Είναι λοιπόν πιο πολύ μία στιγμή διαλείμματος, παρά μία στιγμή «αράγματος». Η μέση τιμή του καφέ στο Παρίσι είναι 3 με 4 ευρώ.
Χριστίνα Κανικλίδου, Λευκωσία
Ο καφές εδώ ξεκινάει από 2,5 ευρώ σε μαγαζιά τύπου Coffee Island και φτάνει μέχρι 5 ευρώ σε Starbucks, που είναι από τα πιο δημοφιλή μαγαζιά για καφέ στο χέρι. Γενικότερα όμως στην Κύπρο δεν υπάρχει η φιλοσοφία «παίρνω τον καφέ στο χέρι και τον πίνω κάνοντας τη βόλτα μου». Πίνουμε καφέ κυρίως καθιστοί, στα μαγαζιά. Για εμάς ο καφές είναι έξοδος.
Take away θα πάρουμε, αλλά αυτό συνήθως συμβαίνει τα πρωινά, όταν απλώς παίρνουμε τον καφέ για το γραφείο. Δεν υπάρχει δηλαδή τόσο πολύ η έννοια της βόλτας με τα πόδια και με τον καφέ στο χέρι. Όταν ήρθα στην Ελλάδα, τολμώ να πω ότι ήταν η πρώτη φορά που περπάτησα στο κέντρο της πόλης κρατώντας στο χέρι τον καφέ μου.
Λόγω του καιρού, που είναι σχεδόν όλο τον χρόνο ζεστός, στο νησί επικρατεί ο κρύος καφές, κυρίως espresso, ενώ πλέον οι περισσότεροι έχουν μια σχετικά καλή μηχανή για espresso στο σπίτι τους. Κι εγώ φτιάχνω αρκετά συχνά καφέ στο σπίτι. Το αγαπημένο μου μαγαζί για καφέ στη Λευκωσία είναι πάντως το The Boys at Number Five.
