Μεγάλο βάρος καλούνται να σηκώσουν τα νοικοκυριά καθώς το κύμα ανατιμήσεων δεν έχει τέλος. Την ίδια ώρα παράγοντες της αγοράς αλλά και θεσμικοί φορείς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία των ενεργειακών τιμών αλλά και του πληθωρισμού.
Αντιμέτωποι με ένα νέο κύμα ακρίβειας είναι καταναλωτές από το νέο χρόνο καθώς στους νέους τιμοκαταλόγους του 2022 που αναμένεται να καθορίσουν τις τιμές σε βασικά αγαθά σα ράφια των σούπερ μάρκετ αναμένονται σημαντικές αυξήσεις, ώστε οι προμηθευτές να αντιμετωπίσουν με αυτόν τον τρόπο τη μεγάλη αύξηση του παραγωγικού κόστους.
Ενδεικτικά, αναμένονται και νέες μεγάλες ανατιμήσεις από την αρχή του 2022 π.χ. στα όσπρια καθώς υπάρχουν τεράστιες αυξήσεις τόσο στα μεταφορικά όσο και στην πρώτη ύλη με την τιμή στις φακές να κάνει «πρωταθλητισμό». Είναι χαρακτηριστικό ότι η ψιλή φακή εσοδείας του 2021 εμφανίζει αυξημένη τιμή έως και κατά 80%. Στο καφέ παράλληλα παρά την πτώση της ποικιλίας Arabica στα περίπου 224 δολάρια, αυτή παραμένει 80% υψηλότερη από την αρχή του 2021. Την ανιούσα, βέβαια, έχουν πάρει εδώ και καιρό οι τιμές στα αμνοερίφια που και λόγω εορτών αποτελούν ένα βασικό τμήμα των αγορών και βέβαια ούτε λόγος για τα ζυμαρικά όπου η άνοδο της τιμής στο σκληρό σιτάρι έχει εκτοξεύσει τις τιμές.
Το εορταστικό τραπέζι
Ήδη, βέβαια, το κόστος του εορταστικού τραπεζιού είναι συνολικά επιβαρυμένο με βάση τα όσα σημείωσε χτες με αιχμή την καθιερωμένη έρευνα που κάνει το ΙΝΕΜΥ – ΕΣΕΕ. Αναλυτικά το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ) προέβη σε εκτίμηση του κόστους του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού για το 2021 σύμφωνα με την πάγια πρακτική του.
Καταγράφηκαν, με επιτόπια τιμοληψία και συνεντεύξεις με key-informers της αγοράς, οι τιμές τόσο από αλυσίδες Supermarkets όσο και από ειδικευμένα καταστήματα λιανικής (πχ ζαχαροπλαστεία/ κρεοπωλεία κτλ), καθώς και από τη Βαρβάκειο αγορά. Η εκτίμηση του κόστους για το φετινό χριστουγεννιάτικο τραπέζι (6-8 ατόμων) κυμαίνεται από 82,56 έως 113,90 ευρώ. Πρόκειται για μεταβολή της τάξης του 9,3 % έως 18,5 % σε σύγκριση με το αντίστοιχο τραπέζι του 2020. Υπενθυμίζουμε ότι η αγορά των Χριστουγέννων 2020 λειτούργησε υπό καθεστώς lock down. Το εύρος των τιμών δικαιολογείται από την καταγραφή σειράς τιμών από διαφορετικής ποιότητας προϊόντα, σε αρκετές τοπικές αγορές και αλλά και είδη καταστημάτων.
Ενέργεια
Βέβαια μεγάλο κύμα ανατιμήσεων στην ενέργεια αναμένεται από τη νέα χρονιά καθώς η κατάσταση στην αγορά φυσικού αερίου τον τρέχοντα μήνα αναμένεται να αποτυπωθεί στις τιμές ενέργειας στον επόμενο.
Σημειώνεται ότι τα προθεσμιακά συμβόλαια αερίου στο Ολλανδικό hub (TTF) για τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο καταγράφουν νέο ρεκόρ, φτάνοντας στα επίπεδα των 180 ευρώ, που ουσιαστικά ξεπερνά ακόμη και τα επίπεδα του Οκτωβρίου οπότε και υπήρχαν μεγάλες κορυφώσεις στις καμπύλες τιμών.
Επίσης για τον Απρίλιο του 2022 το συμβόλαιο στο TTF του φυσικού αερίου τιμολογείται στα 130 ευρώ, και στα 120 για τον Ιούλιο και 125 για τον επόμενο χειμώνα.
Τούτων δοθέντων είναι προφανές ότι το νέο έτος μπαίνει με τις χειρότερες προοπτικές καθώς λόγω χειμώνα το φυσικό αέριο αποτελεί την βασική πηγή παραγωγής ρεύματος. Και βέβαια το όλο σκηνικό επηρεάζει την όλη πορεία της οικονομίας.
«Οι ανατιμήσεις της ενέργειας, των πρώτων υλών και των μεταφορών, πέρα από την επίπτωση στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, μπορούν να προκαλέσουν ανατροφοδοτούμενες πληθωριστικές πιέσεις που, εφόσον υπερβούν εκείνες των εμπορικών εταίρων, θα πλήξουν την ανταγωνιστικότητα» είναι η χαρακτηριστική αναφορά της έκθεσης για το τρίτο τρίμηνο του 2021 του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής.
Την ίδια ώρα η ΤτΕ αναφέρει ότι «μια πιο έντονη και μεγαλύτερης διάρκειας άνοδος των τιμών της ενέργειας και των λοιπών πρώτων υλών ενδέχεται να διατηρήσει υψηλά τον πληθωρισμό για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και να αποσταθεροποιήσει τις προσδοκίες γι’ αυτόν, προκαλώντας ταχύτερη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο διαταραχών στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αναστροφής της ανοδικής πορείας των οικονομιών» συμπληρώνει.
Καμπανάκι για το κόστος παραγωγής
Στο μεταξύ «να μη περάσουν στην βιομηχανική παραγωγή και ειδικά στη εντονότατα πληττόμενη, που είναι συνδεδεμένη με την Μέση Τάση, οι ευθύνες για τις αυξήσεις σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης που είναι πλέον εμφανείς, από τη στιγμή που έχουν ήδη καταφθάσει οι πρώτοι τραγικά επιβαρυμένοι λογαριασμοί ρεύματος και φυσικού αερίου», τονίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Αττικής και Πειραιώς (ΣΒΑΠ) κ. Δημήτρης Μαθιός σε δηλώσεις του και προσθέτει:
Χρειάζεται ανταλλαγή απόψεων και προβληματισμός για το τι πρέπει να κάνουμε. Πώς να κινηθούμε. Πολιτεία και επιχειρήσεις για την αναχαίτιση των επιπτώσεων και στη βιομηχανία που θα είναι και μεγάλες και αβάσταχτες στην περίοδο αυτή της κρίσης και της πανδημίας. Ανάμεσα σε πολλά άλλα που πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας ταυτόχρονα και με τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά είναι:
-Θέσπιση σταθερής τιμής βάσει συμβολαίου από τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας 6μηνης ή 12μηνης διάρκειας.
-Ειδική τιμή για τους καταναλωτές μέσης τάσης με υψηλή κατανάλωση ανάλογα με το ενεργειακό προφίλ του κάθε καταναλωτή. Δηλαδή το ύψος κατανάλωσης, αν είναι συνεχής κατανάλωση.
-Εφαρμογή και στη Μέση Τάση μπόνους–εκπτώσεων όπως ισχύει και για τα τιμολόγια Υψηλής Τάσης.
-Απορρόφηση μέρους της Οριακής Τιμής Συστήματος (ρήτρα ΟΤΣ) από το κράτος. Να έχουμε δηλαδή και εμείς στην μεταποίηση κρατική υποστήριξη όπως σε άλλες τάξεις.
-Αφαίρεση και όχι αναστολή των ΥΚΩ & ΕΤΜΕΑΡ και λοιπών φόρων.
Η αντιμετώπιση της εκρηκτικής αύξησης του κόστους ενέργειας για τη βιομηχανία δεν είναι συντεχνιακό ζήτημα, κατέληξε στις δηλώσεις του ο κ. Δημήτρης Μαθιός, αφορά τη διατήρηση της θετικής αναπτυξιακής δυναμικής, αφορά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές της χώρας, αφορά την απασχόληση, αφορά τον περιορισμό του κινδύνου ενός πληθωριστικού κύκλου που θα είχε ολέθριες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Επιστολή προέδρου ΕΒΕΑ
Επίσης, επιστολή προς τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνι Γεωργιάδη και τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κώστα Σκρέκα, απέστειλε ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Γιάννης Μπρατάκος.
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ έθιξε το επίκαιρο ζήτημα των ανατιμήσεων στις τιμές ενέργειας, το οποίο, σε συνέχεια των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων που προκάλεσαν η πανδημία του Covid-19 και η δεκαετής οικονομική κρίση, επιβαρύνει όλο και πιο πιεστικά τις ελληνικές επιχειρήσεις, πλήττοντας τη θέση τους, τόσο στη διεθνή αγορά, όσο και στην εγχώρια.
Ο κ. Μπρατάκος επεσήμανε ότι τυχόν ανεπάρκεια στα μέτρα περιορισμού των συνεπειών του σφοδρού κύματος ανατιμήσεων ενδέχεται να επιφέρει νέες αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων από το 2022. Ταυτόχρονα, παρέθεσε τις προτάσεις του ΕΒΕΑ προκειμένου να αντισταθμιστεί, κατά το δυνατόν, μέρος των επαυξημένων χρεώσεων, για το διάστημα που επικρατεί η ανισορροπία στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Πιο συγκεκριμένα, οι προτάσεις του ΕΒΕΑ περιλαμβάνουν:
• Τη διεύρυνση της δυνατότητας υπαγωγής στο καθεστώς μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ για το σύνολο των επιχειρήσεων, με την κατανάλωση να εισάγεται ως κριτήριο επιλεξιμότητας, ώστε να επιτρέπεται η ένταξη ενεργοβόρων επιχειρήσεων
• Εφαρμογή μηχανισμού μείωσης ΥΚΩ, κατά το πρότυπο της μείωσης ΕΤΜΕΑΡ
• Τη σύναψη μεσοπρόθεσμων συμβάσεων των επιχειρήσεων με παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, με βάση το μέσο συνολικό κόστος ενέργειας και με πρόβλεψη ασφαλίστρου κινδύνου έναντι ακραίων διακυμάνσεων των χρηματιστηριακών τιμών
• Την παροχή δυνατότητας στις επιχειρήσεις για την επιλογή τιμολογίου (σταθερό για 1-2 έτη, κυμαινόμενο με ανώτατο πλαφόν ή ανοικτό), ώστε να περιοριστεί η απόλυτη εξάρτησή τους από την χρηματιστηριακή τιμή ενέργειας
• Την παροχή δυνατότητας στις επιχειρήσεις για αποπληρωμή των λογαριασμών που έχουν ήδη εκδοθεί με τις αυξημένες τιμές από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, σε διάστημα έξι μηνών, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η ήδη επιβαρυμένη ρευστότητα των επιχειρήσεων.
Η ελληνική και η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτουν δυναμικά μετά την άρση των περιορισμών και την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, υποβοηθούμενες από την εξαιρετικά διευκολυντική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική. Ωστόσο, η άνιση πρόσβαση στα εμβόλια μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, το ενδεχόμενο μιας νέας έξαρσης της πανδημίας από τη μετάλλαξη Όμικρον του κορωνοϊού και η ύπαρξη εμποδίων στις αλυσίδες προσφοράς αυξάνουν την αβεβαιότητα και δημιουργούν κινδύνους για την πορεία του πληθωρισμού και την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας» σημειώνει η ΤτΕ.
Η κατοικία
Πέρα όμως από τα βασικά αγαθά, την ενέργεια και το κόστος για την απόκτηση ή την ενοικίαση κατοικίας ανεβαίνει αποτελώντας πλέον ένα βασικό ζήτημα ειδικά για νέα ζευγάρια. Έτσι με βάση τους δείκτες και τα στοιχεία εκτιμήσεων που συλλέγονται από την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους):
•στο εννεάμηνο του 2021 αυξήθηκαν κατά 6,1% σε ετήσια βάση
•μετά την αύξηση που είχαν κατά 4,9% στο εννεάμηνο του 2020.
Μήνα με τον μήνα όμως και τρίμηνο με το τρίμηνο, η αύξηση γίνεται όλο και μεγαλύτερη!
Σε ετήσια βάση, ο δείκτης τιμών διαμερισμάτων κατέγραψε σταδιακή επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης για το σύνολο της χώρας:
•στο α’τρίμηνο του 2021: +4,3%
•στο β’τρίμηνο του 2021: + 6,2%
•στο γ’τρίμηνο του 2021: +7,9%
«Επιπλέον, μια πιο έντονη και μεγαλύτερης διάρκειας άνοδος των τιμών της ενέργειας και των λοιπών πρώτων υλών ενδέχεται να διατηρήσει υψηλά τον πληθωρισμό για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και να αποσταθεροποιήσει τις προσδοκίες γι’ αυτόν, προκαλώντας ταχύτερη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο διαταραχών στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αναστροφής της ανοδικής πορείας των οικονομιών» συμπληρώνει.
