Στο άκουσμα της λέξης «Μάνη», οι περισσότεροι θα σκεφτούν συνειρμικά τη λακωνική χερσόνησο, με τα χαρακτηριστικά πυργόσπιτα και το δωρικό, άγριο τοπίο της. Η μεσσηνιακή πλευρά της Μάνης ήταν κάπως στο περιθώριο, παρότι δεν υπολείπεται ούτε σε φυσική ομορφιά ούτε σε μνημεία.
Ολα αυτά άρχισαν να αλλάζουν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, όταν η περιοχή της Καλαμάτας και της Πύλου άρχισε να αναπτύσσεται τουριστικά. Για πολλούς στην τοπική κοινωνία, η εξέλιξη αυτή ήταν ευλογία. Τα χωριά της περιοχής, ιδίως τα ορεινά, είχαν σε μεγάλο βαθμό ερημώσει. Οι κατοικίες που ξεκίνησαν να χτίζονται δημιούργησαν εισόδημα, έφεραν περισσότερους επισκέπτες αρχικά στους περί την ακτή οικισμούς και αργότερα και στο εσωτερικό. Μια μερίδα της ίδιας κοινωνίας, όμως, δεν έβλεπε με τον ίδιο ενθουσιασμό την εξέλιξη αυτή, φοβούμενη τη διαφαινόμενη αλλοίωση αυτού του ιδιαίτερου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Μετά μια δεκαετή παύση, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι εξελίξεις ήρθαν να την επιβεβαιώσουν. Από το 2018 έως σήμερα, εκδίδονται εκατοντάδες οικοδομικές άδειες ετησίως, με τις πολεοδομικές και αρχαιολογικές υπηρεσίες να μην μπορούν να συγκρατήσουν την εξάπλωση της δόμησης, την καταστροφή του αγροτοκτηνοτροφικού τοπίου και την εξαφάνιση των μεσαιωνικών χαρακτηριστικών των οικισμών. Και όλα αυτά, χάρη σε μια απόφαση της δεκαετίας του ’80, που είχε στόχο να μη σβήσει δημογραφικά η περιοχή.
Η ιστορία της ρύθμισης
Τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του ’70 και τα πρώτα της δεκαετίας του ’80 σημαδεύτηκαν από τις πρώτες σοβαρές προσπάθειες μεταρρύθμισης των πολεοδομικών και χωροταξικών πολιτικών, αρχικά από τον Στέφανο Μάνο και στη συνέχεια από τον Αντώνη Τρίτση. Στο κλίμα αυτό, τον Δεκέμβριο του 1982 θεσπίστηκε και ένα νέο πλαίσιο για τους μικρούς οικισμούς που εμφάνιζαν τάσεις δημογραφικής συρρίκνωσης και περιγράφηκαν αργότερα ως «στάσιμοι».
Η ιδέα ήταν η εξής: Εξω από τους «στάσιμους» οικισμούς και σε μια ακτίνα 800 μέτρων από κέντρο τούς επετράπη να χτίζονται κατοικίες με τους ίδιους όρους που χτίζονταν και εντός τους. Με άλλα λόγια, σε πιο μικρά οικόπεδα (από 500 τ.μ., έναντι 4 στρ. των εκτός σχεδίου περιοχών), με μεγαλύτερη δομημένη επιφάνεια (έως 400 τ.μ.). Προϋπόθεση για την ενεργοποίηση του «κύκλου» των 800 μέτρων αποτελούσε ο προσδιορισμός μιας θέσης ως κέντρου του οικισμού, με απόφαση (τότε) νομάρχη.
Ενα έτος αργότερα, το καλοκαίρι του 1983, το υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος επανήλθε, χαρακτηρίζοντας εκατοντάδες οικισμούς σε όλη τη χώρα στάσιμους, ώστε να επωφεληθούν από τις διατάξεις αυτές. Ανάμεσα σε αυτούς, 317 στη Μεσσηνία, εκ των οποίων μεγάλο μέρος στη Μεσσηνιακή Μάνη.
Η διάταξη είχε ευεργετικές, αλλά και σοβαρές συνέπειες. Οι αρνητικές άρχισαν να φαίνονται μία δεκαετία αργότερα, όταν ξεκίνησε η αλματώδης τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
πηγη kathimerini.gr
