Σάββατο
20
Απρίλιος
TOP

Το σοκ των ανατιμήσεων και η απειλή του στασιμοπληθωρισμού – Κίνδυνοι για επισιτιστική κρίση

Την Πέμπτη 10/3, αναμένεται η ΕΛΣΤΑΤ να δώσει το στίγμα της πορείας του πληθωρισμού για τον Φεβρουάριο, όπου εκτιμάται ότι θα καταγράφεται άλμα από από το 6,2% που ήταν τον Ιανουάριο.

Ολοένα και περισσότερο εντείνεται ο κίνδυνος για πληθωριστικό σοκ στην οικονομία καθώς πέρα από τις τιμές των καυσίμων, που βέβαια επηρεάζουν τα κόστη παραγωγής και εφοδιαστικής αλυσίδας, και οι τιμές βασικών προϊόντων, όπως το σιτάρι, καταγράφουν ράλι το τελευταίο διάστημα.

Την Πέμπτη 10/3, αναμένεται η ΕΛΣΤΑΤ να δώσει το στίγμα της πορείας του πληθωρισμού για τον Φεβρουάριο, όπου εκτιμάται ότι θα καταγράφεται άλμα από από το 6,2% που ήταν τον Ιανουάριο. Πάντως, από την αρχή του έτους, με βάση διεθνείς αναλυτές, η τιμή, ειδικά σε ένα από τα πιο βασικά αγαθά, το σιτάρι, έχει αυξηθεί κατά 68% ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα η άνοδος ήταν στο 48%. Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης που έχει καταγραφεί εδώ και έξι δεκαετίες, και φέρνει την τιμή στο υψηλότερο επίπεδό της από το 2008.

Ανατιμήσεις

Ήδη, δε, με βάση πληροφορίες από την αγορά, αναμένονται μέχρι το τέλος Απριλίου σειρά ανατιμήσεων, σε μια σειρά από βασικά αγαθά, που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 30%. Ειδικότερα στη λίστα με τις επικείμενες αυξήσεις είναι προϊόντα όπως ο ελληνικός καφές με αύξηση έως 30%, τα χαρτικά με αύξηση έως 26%, το αλεύρι με αύξηση έως 18%, τα απορρυπαντικά με αύξηση έως 11% και τα δημητριακά με αύξηση έως 8%. Επιπλέον αναμένεται άνοδος των τιμών στο ψωμί, λόγω τόσο της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους όσο και των τιμών των αλεύρων, με το ποσοστό ανόδου να εκτιμάται ακόμη και στο 10%, που θα προστεθεί, βέβαια, σε μια συντελεσμένη αύξηση των προηγούμενων μηνών, άνω του 10%.

Επισιτιστική κρίση

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το Bloomberg, η αύξηση της τιμής του σιταριού θα αυξήσει την πίεση στους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ θα επιτείνει το πρόβλημα της πείνας παγκοσμίως καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη της ανοιξιάτικης σποράς και παραγωγής. Κάτι που σύμφωνα με αναλυτές μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις αποδόσεις των χειμερινών σιτηρών, επιδεινώνοντας την κρίση στην παγκόσμια αγορά.

Υπενθυμίζεται ότι η Ουκρανία και η Ρωσία αποτελούν πάνω από το 25% της παγκόσμιας αγοράς σίτου, όπως επίσης και το 20% της παγκόσμιας αγοράς καλαμποκιού. Επίσης η Ουκρανία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξωτερικός προμηθευτής τροφίμων της ΕΕ. με τις χώρες της ΕΕ να εισάγουν κυρίως ηλιέλαιο, ελαιοκράμβη, μέλι, άλευρα από την Ουκρανία.

‘Ηδη βέβαια οι περιορισμοί στις εξαγωγές τροφίμων από την Ουκρανία δημιουργεί ζητήματα. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση της Ουκρανίας απαιτεί πλέον ειδική άδεια για την εξαγωγή βασικών τροφίμων, όπως σιτάρι, καλαμπόκι, κρέας πουλερικών και ηλιέλαιο, με βάση όσα έχει αναφέρει το ουκρανικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax Ukraine.

Την ίδια ώρα οι αγρότες της ΕΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επισιτιστική ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα με βάση το Eutactiv η ένωση αγροτών της ΕΕ COPA-COGECA εξέδωσε μια δήλωση την Κυριακή στην οποία τονίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να εξοπλίσει τη γεωργία της με μια «διατροφική ασπίδα» για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ενός συνδυασμού του πολέμου μαζί με την επικείμενη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. «Αυτός ο πόλεμος που επηρεάζει την Ευρώπη θα έχει παγκόσμιο αντίκτυπο για αρκετά χρόνια», προειδοποιεί η δήλωση, προσθέτοντας ότι «οι περισσότερες παραγωγές θα επηρεαστούν άμεσα ή έμμεσα» τονίζεται σχετικά.

Σύνοδος G7

Το όλο ζήτημα πάντως της ανεπάρκειας τροφίμων αναμένεται να τεθεί στην έκτακτη ψηφιακή σύνοδο των υπουργών Γεωργίας της ομάδας του G7 που διοργανώνει η Γερμανία την ερχόμενη Παρασκευή, 11 Μαρτίου.

«Η προμήθεια ζωοτροφών στη Γερμανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασφαλής, όμως μπορούν να αναμένονται μεγάλες ελλείψεις σε ορισμένες χώρες εκτός της ΕΕ – ειδικά εκεί όπου καταγράφονται ήδη ελλείψεις, εξαιτίας διαφόρων προβλημάτων όπως είναι η ξηρασία», σημείωσε ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας, Τζεμ Έζντεμιρ. «Οι αυξήσεις τιμών των αγροτικών προϊόντων δεν μπορούν να αποκλειστούν ούτε στις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες», πρόσθεσε.

Να σημειωθεί ότι η Γερμανία προεδρεύει την περίοδο αυτή στην ομάδα των επτά πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά κρατών της υφηλίου.

Την ίδια ώρα το “καμπανάκι” του κινδύνου κρούουν για την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων ανθρωπιστικές οργανώσεις που παρακολουθούν με ανησυχία τις εξελίξεις. Άλλωστε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας βασίζονται στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από τις δύο αυτές χώρες. Εν τω μεταξύ, περισσότερα από τα μισά τρόφιμα που διανέμει το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (WFP) σε περιοχές όπου υπάρχουν κρίσεις προέρχονται από την Ουκρανία.

Υφεσιακό σοκ

Στο μεταξύ για υφεσιακό σοκ από την έκρηξη του πληθωρισμού κάνει λόγο σε ανάλυσή της η Credit Suisse για την οικονομία της Ευρώπη τονίζοντας ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία φέρνει απότομη αύξηση των τιμών των τροφίμων παγκοσμίως, καθώς η Ρωσία μαζί με την Ουκρανία παράγουν περίπου το 28% του σιταριού και το 18% περίπου του καλαμποκιού. Επίσης κάνει λόγο για πιθανή επιδείνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας, ειδικά στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας και περαιτέρω αυστηροποίηση των οικονομικών συνθηκών.

Όπως και με την πανδημία, η τράπεζα εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα παρέμβουν για να προστατεύσουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών, την απασχόληση και τη ρευστότητα των εταιρειών για να αποτρέψουν μια παρατεταμένη ύφεση και θεωρεί πιθανόν να παραμείνει σε αναστολή το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και το 2023.

Η Ελλάδα

Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος στην επισιτιστική επάρκεια της χώρας σε σιτηρά, καθώς υπάρχουν εναλλακτικές αγορές από Ευρώπη και Αμερική, δήλωσε, χτες, πάντως, στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Γεωργαντάς, σε συνέντευξη που έδωσε τους δημοσιογράφους Βασίλη Χιώτη και Νότη Παπαδόπουλο.

Όπως είπε ο κ. Γεωργαντάς έχει ήδη συναντήσει εκπροσώπους του Συνδέσμου Εισαγωγέων Δημητριακών και εκπροσώπους της Αλευροβιομηχανίας οι οποίοι τον διαβεβαίωσαν ότι υπάρχουν εναλλακτικές αγορές από χώρες της Ευρώπης και τις ΗΠΑ. Σημείωσε δε ότι τα τελευταία 25 χρόνια δεν έχει γίνει εισαγωγή μαλακού σιταριού από τις ΗΠΑ! Και τόνισε ότι όπου χρειασθεί το ΥπΑΑΤ ήδη βοηθά και θα βοηθήσει για να γίνει με απρόσκοπτο τρόπο η εισαγωγή των ποσοτήτων που έχει ανάγκη η χώρα.

Όπως είπε ο ΥπΑΑΤ από τους 900.000 τόνους μαλακού σιταριού που χρειάζεται η χώρα, οι 250.000 τόνοι, δηλαδή το 30%, εισάγοντο από τη Ρωσία και την Ουκρανία, ενώ αν προστεθεί και η Μολδαβία το ποσοστό αυτό φτάνει στο 35%. Η Ελλάδα σε μαλακό σιτάρι παράγει μόνο το 10% των αναγκών της, ενώ σε σκληρό έχει επάρκεια παραγωγής και δεν κάνει εισαγωγές.

Ο κ. Γεωργαντάς υπενθύμισε ότι στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας έκανε συγκεκριμένες προτάσεις για την μείωση του κόστους παραγωγής και υπογράμμισε ότι βούληση της κυβέρνησης είναι να στηριχθεί ο αγρότης που παράγει.

Στήριξη σε ευάλωτους

Πάντως ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης, σε συνέντευξή του χτες, τόνισε ότι όσο μεγαλώνει η διάρκεια του πολέμου τόσο μικραίνουν οι δυνατότητες δημοσιονομικής παρέμβασης με κριτήριο την «αντισταθμιστική ισχύ» στις απώλειες των εισοδημάτων των νοικοκυριών και στην επιβάρυνση του κόστους των επιχειρήσεων. Βέβαια ο κ. Σκυλακάκης απέφυγε να προσδιορίσει τον χρόνο και το εύρος των μέτρων λέγοντας ότι στο τραπέζι υπάρχουν πολλά και διαφορετικά σενάρια για τις επιπτώσεις της κρίσης, αλλά όλα εμπεριέχουν υψηλό βαθμό αβεβαιότητας και ρίσκων. Το μόνο που έχει κλειδώσει είναι η χορήγηση του έκτακτου επιδόματος το Πάσχα, που αναμένεται να ανακοινωθεί τις επόμενες εβδομάδες.

Σύμφωνα, δε, με τις τελευταίες πληροφορίες, το ποσό που εξετάζεται για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και θα χορηγηθεί με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα κυμαίνεται στα 200 ευρώ.

Καμπανάκι της ΤτΕ

Μιλώντας, πάντως, στην ετήσια Γενική Συνέλευση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος με θέμα “Ασφάλιση: Η απάντηση στην ανασφάλεια των καιρών” ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας ανέφερε ότι πλέον υπάρχει μία σοβαρή διαταραχή από την πλευρά της προσφοράς, η οποία επηρεάζει αρνητικά την παραγωγή και αυξάνει ιδιαίτερα τις τιμές της ενέργειας οι οποίες είναι πιθανόν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον.

Βραχυπρόθεσμα, οι επιπτώσεις των εξελίξεων στην Ουκρανία λειτουργούν προς την κατεύθυνση του στασιμοπληθωρισμού, αλλά μεσοπρόθεσμα οδηγούν σε αποπληθωρισμό, τόνισε ο κ. Στουρνάρας, ενώ πρόσθεσε πως τα βάρη της πανδημίας περιορίζουν σημαντικά τα περιθώρια για δημοσιονομική χαλάρωση.

“Καθώς όμως τα γεγονότα εξακολουθούν να εξελίσσονται, η όποια εκτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων περιβάλλεται από σημαντική αβεβαιότητα. Η οικονομική δραστηριότητα ενδέχεται να εξασθενήσει και ο πληθωρισμός να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο διάστημα”, δήλωσε ο κ. Στουρνάρας για να συμπληρώσει πως “η συνέχιση των πληθωριστικών πιέσεων στις τιμές εισαγομένων θα μπορούσε να περιορίσει την ιδιωτική κατανάλωση και τη δυναμική της ανάπτυξης. Για τα νοικοκυριά, ο πληθωρισμός είναι διπλά αρνητικός, διότι μειώνει το πραγματικό τους εισόδημα αλλά και τις πραγματικές αποδόσεις των καταθέσεών τους. Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα αλλά και στη ζώνη του ευρώ συνολικά ενισχύθηκε σημαντικά ως αποτέλεσμα κυρίως της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας. Η ουκρανική κρίση και η επίλυσή της είναι πιθανόν να καθυστερήσουν την υποχώρηση του πληθωρισμού σε επίπεδα συμβατά με το στόχο της σταθερότητας των τιμών” τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ και συμπλήρωσε ότι: “Επί του παρόντος, δεν γνωρίζουμε πότε και πώς θα επιλυθεί η ουκρανική κρίση, επομένως πρέπει να τηρήσουμε μια προσεκτική στάση καθώς είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπός της. Η ένταση της νέας σοβαρής διαταραχής θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από την απάντηση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία δεν έχει ακόμη καθοριστεί.”

Οι εξαγωγές

Από την πλευρά και η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη σχολιάζοντας την πορεία των ελληνικών εξαγωγών το 2021 ανέφερε ότι “κόντρα στις αντιξοότητες που δημιούργησαν στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας πέτυχαν νέο ρεκόρ εξωστρέφειας”. Ωστόσο τόνισε ότι “για μια ακόμη φορά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα πρόκληση: τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πρόκειται για μια δυσμενή εξέλιξη, η οποία ανατρέπει άρδην -για ακόμη μια φορά- τα δεδομένα και εντείνει την αβεβαιότητα. Αν και είναι νωρίς για να αποτιμηθεί ο αντίκτυπος, ωστόσο οι παρενέργειες που έχουν ήδη εμφανιστεί, με επίκεντρο την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας και των πρώτων υλών προμηνύουν επιδείνωση του παγκόσμιου εμπορίου. Υπό αυτές τις συνθήκες παραμένει ζωτικής σημασίας να μην διασαλευθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων. Δεν πρέπει επ’ ουδενί να υπονομευθεί η δυναμική που έχουν αναπτύξει τα ελληνικά προϊόντα στις διεθνείς αγορές. Είναι κρίσιμο να στηριχθούν οι εγχώριες βιομηχανίες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση και παράλληλα να δοθούν κίνητρα, ώστε να τονωθεί η εγχώρια παραγωγή. Είναι ανάγκη να αναστραφεί ή έστω να μετριαστεί το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Μόνο έτσι θα οικοδομήσουμε μια πραγματικά ισχυρή οικονομία, η οποία θα αντέχει στους κραδασμούς της παγκόσμιας οικονομίας. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία για να κάνουμε το μεγάλο άλμα προς τα μπροστά”.

Πηγή: News247.gr