Οι αστρονόμοι -κι όχι μόνο- είναι έτοιμοι για ένα εντυπωσιακό θέαμα που έχει να συμβεί εδώ και τουλάχιστον 400 χρόνια: Δίας και ο Κρόνος έρχονται πολύ κοντά στον βραδινό ουρανό.
Το φαινόμενο ξεκινάει σήμερα, Δευτέρα, και οι δύο μεγαλύτεροι πλανήτες του ηλιακού συστήματος θα εμφανιστούν δίπλα-δίπλα σε μια «υπέροχη σύζευξη» πάνω από τον ορίζοντα αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα.
Μάλιστα, ο Κρόνος θα φαίνεται με κιάλια ή και με γυμνό μάτι πάνω δεξιά από το Δία, ενώ ορατοί θα είναι -με ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο- τέσσερις μεγάλοι δορυφόροι του Δία και τουλάχιστον ένας του Κρόνου.
Στο μακρινό παρελθόν, τέτοιες ευθυγραμμίσεις των πλανητών θεωρούνταν ως προάγγελοι των μελλούμενων, από μεγάλες πυρκαγιές και πλημμύρες έως τη γέννηση του Χριστού και την απόλυτη κατάρρευση του πολιτισμού.
Οι τροχιές των δύο τεράστιων πλανητών πλησιάζουν κάθε 20 χρόνια, αλλά είναι αδύνατον να το δει κανείς αυτό με γυμνό μάτι επειδή συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ είναι λιγότερο εντυπωσιακό, καθώς οι πλανήτες δεν έρχονται πολύ κοντά μεταξύ τους. Τη φετινή χρονιά θα συμβεί η πιο κοντινή σύζευξη από το 1623.
Οι πλανήτες θα πλησιάσουν τόσο κοντά ώστε να μοιάζουν με ένα πολύ φωτεινό αστέρι.
Σημειώνεται πως θα ευθυγραμμιστούν ξανά το… 2080.
Μεγάλες συζεύξεις συμβαίνουν όταν ο Δίας, ο οποίος περιβάλλει τον ήλιο σε σκιά κάτω των 12 ετών, και ο Κρόνος, ο οποίος περιστρέφεται σε τροχιά κάθε 29,5 χρόνια, έρχονται σε άμεση ευθυγράμμιση με τη Γη. Το φαινόμενο συμπίπτει με το χειμερινό ηλιοστάσιο, όταν η κλίση του βόρειου ημισφαιρίου μακριά από τον ήλιο παράγει τη συντομότερη μέρα και τη μεγαλύτερη νύχτα.
Τα ιστορικά αρχεία εντοπίζουν το ενδιαφέρον για τις συζεύξεις από τον 8ο αιώνα τουλάχιστον. Αλλά οι κοσμικοί σύνδεσμοι γοητεύουν τους επιστήμονες για πολλούς αιώνες ακόμη. Ο Γερμανός αστρονόμος Γιοχάνες Κέπλερ παρατήρησε μια υπέροχη σύζευξη το 1603 και μια σουπερνόβα το επόμενο έτος. Ξεπέρασε τα φωτεινότερα αστέρια στον ουρανό. Ο Κέπλερ υπολόγισε ότι μια άλλη υπέροχη σύζευξη πρέπει να είχε συμβεί το 7 π.Χ.. Και αυτή, εικάζει, ίσως προηγήθηκε μιας σουπερνόβα, που είναι τώρα γνωστή ως το άστρο των Χριστουγέννων.
Πολλοί σύγχρονοι επιστήμονες δεν συμφωνούν με κάτι τέτοιο βέβαια.
«Αυτές οι συζεύξεις είναι μεγάλα γεγονότα για τους αστρολόγους, αλλά επιστημονικά, δεν θα έχουν καμία επίδραση στη Γη», δήλωσε στην εφημερίδα Guardian ο Μάθιου Μπέιτ, καθηγητής θεωρητικής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, στο Λονδίνο, ο οποίος σκοπεύει να παρακολουθήσει το φαινόμενο με ένα τηλεσκόπιο από την ταράτσα του πανεπιστημίου.
Όπως λέει ο ίδιος, με ένα συνηθισμένο, σχετικά μικρό τηλεσκόπιο, θα είναι εφικτό να δει κανείς τον Δία και τον Κρόνο ταυτόχρονα.
Στη μεσαία μεγέθυνση, οι τέσσερις μεγαλύτεροι δορυφόροι του Δία, οι δακτύλιοι του Κρόνου και το μεγαλύτερο φεγγάρι του, ο Τιτάνας θα πρέπει να είναι επίσης ορατοί.
Τη σύζευξη θα μπορεί επίσης να παρακολουθήσει κανείς ζωντανά στις 21 Δεκεμβρίου εδώ:
Και «βροχή» Αρκτίδων
Παράλληλα, το βράδυ της 21ης Δεκεμβρίου θα κορυφωθεί η σχετικά μικρή βροχή διαττόντων αστέρων Αρκτίδες, τα τελευταία «πεφταστέρια» του έτους.
Οι Αρκτίδες, που συμβαίνουν μεταξύ 17-25 Δεκεμβρίου και παράγουν πέντε έως 10 μετέωρα την ώρα, προέρχονται από τη σκόνη που άφησε πίσω του ο κομήτης Τατλ, ο οποίος ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1790.
Οι διάττοντες φαίνεται να έρχονται από την κατεύθυνση του αστερισμού της Μικρής Άρκτου, εξ ου και το όνομα τους. Ο ουρανός θα είναι αρκετά σκοτεινός για παρατήρηση, καθώς η επόμενη πανσέληνος θα συμβεί στις 30 Δεκεμβρίου.
Και η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου
Τη Δευτέρα στις 12:02 ώρα Ελλάδας, ο Ήλιος θα βρεθεί στο χειμερινό ηλιοστάσιο, έτσι θα ξεκινήσει και τυπικά ο φετινός χειμώνας στην Ελλάδα και γενικότερα στο βόρειο ημισφαίριο.
Είναι αξιοσημείωτο ότι φέτος το χειμερινό ηλιοστάσιο θα συμπέσει για πρώτη φορά τόσο με ένα τρομερά σπάνιο «πάντρεμα» των πλανητικών γιγάντων Δία και Κρόνου στον ουρανό της Γης, όσο και με την κορύφωση της τελευταίας βροχής διαττόντων του έτους, των Αρκτίδων.
Το βράδυ του ηλιοστασίου, το πρώτο του χειμώνα, καθώς και τα αμέσως επόμενα θα είναι τα μεγαλύτερα του έτους σε διάρκεια. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει το καλοκαίρι, με τη διάρκεια της μέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.
Όταν ο Ήλιος περάσει το χειμερινό ηλιοστάσιο, αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά στον ουρανό, με αποτέλεσμα η ημέρα να κερδίζει ξανά το χαμένο «έδαφος», εωσότου στην εαρινή ισημερία το φως και το σκοτάδι έχουν πάλι σχεδόν ίση διάρκεια.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν «πέφτει» πάντα την ίδια ημερομηνία, αλλά κυμαίνεται μεταξύ της 20ής και της 23ης Δεκεμβρίου, με πιο πιθανές ημερομηνίες την 21η και την 22α. Οι ημερολογιακές αυτές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.
www.cnn.gr
