Εντυπωσιακή υποδοχή επιφύλαξαν στην Πρόεδρο της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννα Αγγελοπούλου – Δασκαλάκη, οι κάτοικοι στο Γεράκι Λακωνίας, το οποίο επισκέφθηκε την Κυριακή, 18 Ιουλίου. Ακολουθώντας το πατροπαράδοτο έθιμο, κρέμασαν στα μπαλκόνια των σπιτιών τους υφαντά, κιλίμια, χαλιά και πάντες, βγαλμένα μέσα από τη μακραίωνη παράδοση του όρθιου αργαλειού. Η υφαντική τέχνη του Όρθιου Αργαλειού του Γερακίου έχει ενταχθεί από το 2019 στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
Αφορμή για την επίσκεψη αντιπροσωπείας της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» είναι τα εγκαίνια της Πειραματικής Δομής Διδασκαλίας της Υφαντικής Τέχνης. Στη σχολή μαθαίνουν την τέχνη του όρθιου αργαλειού 22 άτομα, ανάμεσα τους ο 29χρονος Νίκος Μπαριάμης, προερχόμενα από το Γεράκι και τις γύρω περιοχές μέχρι τη Σπάρτη. Στόχος είναι η διάσωση και διάδοση μιας παράδοσης που μετρά ήδη 400 χρόνια, δηλαδή της τεχνικής και της τεχνοτροπίας των γερακινίτικων υφαντών από εξειδικευμένους δασκάλους που όσο περνά ο καιρός σπανίζουν.
Πρώτος σταθμός στο Γεράκι, όμως, ήταν το Αρχοντικό Κανέλλη. Σε αυτό το παραδοσιακό και καλοσυντηρημένο αρχοντικό, ένα από τα 100 που υπάρχουν στο λακωνικό χωριό, υποδέχθηκαν την αντιπροσωπεία της Επιτροπής οι ιδιοκτήτες, το ζεύγος Διαμαντή και Ιφιγένειας Κανέλλη και ο Μιχάλης Σόβολος, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Γερονθρών. Η ξενάγηση περιέλαβε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του εντυπωσιακού αρχοντικού, ωστόσο ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν τα ταβάνια του, τα οποία έχει ζωγραφίσει ο Φώτης Κόντογλου. «Τι ωραία είναι να κάθεσαι και να σε κοιτάζει η Ιστορία και η Τέχνη του Φώτη Κόντογλου!», σχολίασε η κυρία Αγγελοπούλου – Δασκαλάκη, προσθέτοντας ότι πρέπει να κάνουμε μεγαλύτερη επένδυση προκειμένου να αξιοποιήσουμε την κληρονομιά μας.
Στη συνέχεια, ντόπιοι και επισκέπτες περπάτησαν στα δρομάκια του χωριού, το οποίο κατοικείται συνεχώς από τα βυζαντινά χρόνια χρόνια και για αυτό ονομάζεται «Μικρός Μυστράς». Θαύμασαν τα περίτεχνα υφαντά, με τις ιδιαίτερες χρωματικές συνθέσεις, που κρέμονταν στα μπαλκόνια, και έμαθαν τη σύντομη ιστορία του τόπου από τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Μιχάλη Σόβολο.
Η ξενάγηση κατέληξε στην πλατεία, όπου οργανώθηκε συζήτηση με μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου, με παλιές και μαθητευόμενες υφάντρες. Η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» δήλωσε εντυπωσιασμένη από την υποδοχή των κατοίκων, αλλά και από τα δείγματα της υφαντικής τέχνης που είδε, από τις παλαιές και νέες υφάντρες και τη δασκάλα τους, την Χρυσούλα Σταματοπούλου, από τις συνέργειες και τη συνεργασία των δημιουργών, με το Δήμο Ευρώτα και την Περιφέρεια Πελοποννήσου. «Αυτό που θέλουμε εμείς ως Επιτροπή, είναι να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την αναγέννηση της υφαντικής τέχνης και όλων των παραδοσιακών τεχνών, ώστε να γίνουν μοχλοί ανάπτυξης και προόδου», συμπλήρωσε.
Στη συζήτηση, στην πλατεία του χωριού, συμμετείχε και ο Υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού. «Χαίρομαι που είναι μαζί μας ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης, με τον οποίο συνεργαζόμαστε στενά για αυτά τα θέματα», είπε η κυρία Αγγελοπούλου – Δασκαλάκη.
«Η χειροτεχνία είναι ένα όχημα ανάπτυξης, ειδικά σε ένα μέρος σαν το Γεράκι με την τόσο μακρά παράδοση υφαντικής», δήλωσε ο Υφυπουργός Πολιτισμού. Πρόσθεσε ότι το Υπουργείο έχει εντάξει στο Ταμείο Ανάκαμψης, ένα πρόγραμμα για την ενίσχυση της ελληνικής χειροτεχνίας, ύψους 18,5 εκατομμυρίων ευρώ, για τη χαρτογράφηση, την ενδυνάμωση των δομών και την ανάδειξη των δημιουργημάτων όχι μόνο στη Ελλάδα αλλά ως εξαγώγιμων προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού».
«Είναι και η μαθητεία», τον διέκοψε η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021». «Δεν αρκεί να εξελιχθούν οι παραδοσιακοί τεχνίτες μαθαίνοντας από παλιούς και καλούς δασκάλους. Πρέπει να έχουν και ένα χαρτί για να αποκτήσουν εισόδημα».
«Βεβαίως», απάντησε ο κ. Γιατρομανωλάκης. «Γίνονται ήδη τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση της πιστοποίησης για τους χειροτέχνες, ώστε να έχουν ένα εφόδιο στα χέρια τους, αλλά και μια εγγύηση για την ποιότητα των προϊόντων τους».
Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Ευρώτα Δήμος Βέρδος, τόνισε ότι «είναι μια ξεχωριστή ημέρα σήμερα για το Δήμο Ευρώτα και για τους κατοίκους του Γερακιού, που αγωνίζονται για τα ήθη, τα έθιμα και για την υφαντική τέχνη. Έτσι οι νεότεροι αποκτούν εμπειρίες για την υφαντική τέχνη και ίσως την επιλέξουν για επαγγελματικό προσανατολισμό», τόνισε από την πλευρά του ο Δήμαρχος Ευρώτα Δήμος Βέρδος.
Η αντιπροσωπεία της Επιτροπής επισκέφθηκε στη συνέχεια τη Δομή Υφαντικής, μαζί με τον κ. Γιατρομανωλάκη, τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Παναγιώτη Νίκα και το Δήμαρχο Ευρώτα, και είδαν από κοντά πως φτιάχνονται τα περίφημα υφαντά του Γερακίου. «Περιμέναμε στην Επιτροπή να δούμε τι προτάσεις θα κάνουν οι Περιφέρειες προκειμένου, με εφόδιο την ιστορία μας, να προχωρήσουμε με ένα διαφορετικό τρόπο στο μέλλον. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου και ο Παναγιώτης Νίκας, μπήκαν κατευθείαν στην ουσία, πώς οι παραδοσιακές τέχνες και τεχνικές θα γίνουν μοχλός ανάπτυξης και μέσα παραγωγής εισοδήματος, και αγόρασαν αργαλειούς για τη δομή. Έτσι βοηθούμε τους κατοίκους να κρατήσουν τον πολιτισμό τους αλλά δίνουμε σάρκα και οστά στο όνειρο πολλών ανθρώπων να γίνουν η ιστορία και η παράδοση πυξίδα για το μέλλον. Το Ταμείο Ανάκαμψης θα δώσει μεγάλη βοήθεια σε αυτό. Θα ήταν όμως ευκταίο και το Υπουργείο Παιδείας να χορηγούσε ένα πιστοποιητικό για να βοηθηθούν οι παραδοσιακοί τεχνίτες στην επαγγελματική τους εξέλιξη», δήλωσε η κυρία Αγγελοπούλου – Δασκαλάκη.
«Όταν πριν από κάποιους μήνες μου τέθηκε το θέμα, άκουσα με έκπληξη ότι στα μέσα του περασμένου αιώνα το κιλίμι του Γερακίου πήρε το χρυσό βραβείο στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού. Αυτό που γίνεται σήμερα εδώ μπορεί να σημάνει πολλά για το μέλλον», είπε ο κ. Νίκας. Δεσμεύτηκε, επίσης, η δομή υφαντικής να ενταχθεί στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας, ώστε να έχει συνεχή στήριξη, και να προβάλει τα υφαντά του Γερακίου στα περίπτερα της Περιφέρειας στη ΔΕΘ. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αγόρασε ένα μεγάλο και δεκαπέντε μικρότερους αργαλειούς συνολικής αξίας 20.000 ευρώ.
Ακολούθησαν τα εγκαίνια της δομής υφαντικής, με παρόντες τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Παναγιώτη Νίκα, τον Αντιπεριφερειάρχη Θεόδωρο Βερούτη, το Δήμαρχο Ευρώτα Δήμο Βέρδο, το Δήμαρχο Νότιας Κυνουρίας και Πρόεδρο της Αναπτυξιακής Πάρνωνα, η οποία ανέλαβε με Προγραμματική Σύμβαση το έργο της δημιουργίας και λειτουργίας της Δομής, Χαράλαμπο Λυσίκατο, και τους δύο βουλευτές Λακωνίας της Ν.Δ., Θανάση Δαβάκη και Νεοκλή Κρητικό.
Στο χαιρετισμό που απηύθυνε η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλαδα 2021», έδωσε συγχαρητήρια για αυτή την πρωτοβουλία στους Γερακίτες και τις Γερακιότισσες και στους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης που τους συνέδραμαν. «Μόνο καλά λόγια έχω να πω για αυτό που κάνατε. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε την Ιστορία μας αλλά να μείνει και κάτι στον τόπο για τις επόμενες γενιές. Εδώ όλοι ένωσαν τις δυνάμεις τους, έτσι θα πάμε μπροστά με συνέργειες, αλληλοβοήθεια και συνεργασίες. Ο κόσμος είναι πολύ ανταγωνιστικός και το να παλεύει ο καθένας μόνος του δεν μας βγάζει πουθενά. Εδώ, στο ιστορικό Γεράκι, βρήκατε τον τρόπο να τιμήσετε την ιστορία σας, να διασώσετε την παράδοσή σας, να κάνετε κτήμα και άλλων ανθρώπων την υφαντική τέχνη σας. Μακάρι να φτάσετε να γίνουν και εξαγώγιμο προϊόν αυτά τα αριστοτεχνήματα, ώστε η ιστορία και η παράδοση να φέρουν ανάπτυξη και ευημερία», σημείωσε.
Στην εκδήλωση διαβάστηκε χαιρετισμός της Μαριέττας Γιαννάκου, πρώην Υπουργού και Ευρωβουλευτή της ΝΔ, η οποία κατάγεται από το Γεράκι. Ακολούθησαν οι ομιλίες της Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη, Διευθύντριας του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και μέλους της Ολομέλειας της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» με θέμα «Η Υφαντική στο Γεράκι», και της Χρυσούλας Σταματοπούλου, της δασκάλας της «Δομής Υφαντικής» με θέμα «Υφαίνοντας όνειρα». Η εκδήλωση έκλεισε με μουσική παράσταση στο δημοτικό σχολείο Γερακίου.
Στην ομιλία της η κυρία Πολυμέρου – Καμηλάκη επισήμανε ότι «πρωτοπορία είναι σήμερα, να επιχειρούμε να ξαναπιάσουμε κυριολεκτικά το κομμένο νήμα, ξαναβάζοντας την ξεχασμένη υφαντική τέχνη στην καθημερινότητα της οικονομικής ζωής, κινητοποιώντας τις γυναίκες πρώτα απ’ όλα, που έχουν περισσότερο πληγεί από την κρίση, αλλά και τους άνδρες να ξανακαθίσουν στους αργαλειούς και να διδάξουν την πανάρχαια ιερή τέχνη και τεχνική της ύφανσης στους νέους». Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021», πρόσθεσε, σε συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης και τη συμβολή του Υπουργείου Πολιτισμού δημιούργησαν την Επιτροπή Χειροτεχνίας. Ήδη 12 μεγάλες προτάσεις που αφορούν τη χειροτεχνία έχουν κατατεθεί από Δήμους και Περιφέρειες με την έγκριση της Επιτροπής στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης».
