Η παρέμβαση Σαμαρά στο “Ινστιτούτο Μαρτένς” για το μέλλον της Ευρώπης, προκάλεσε γενικότερη “αίσθηση”. Τουλάχιστον σ’ όσους μπορούν να στοχάζονται ακόμα, πέρα από τα trivialities της “τρέχουσας επικαιρότητας”.
Και προκάλεσε αίσθηση γιατί έδειξε πώς ένας πολιτικός:
–Μπορεί να μιλάει επί του συγκεκριμένου, χωρίς να κουράζει με “ξύλινο λόγο” και χιλιοειπωμένα κλισέ.
–Μπορεί να αποδεικνύει ιδεολογική συγκρότηση, χωρίς να διακατέχεται από ιδεοληπτικές εμμονές.
–Μπορεί να υπερασπίζεται τις ιδέες του, χωρίς να διχάζει.
–Μπορεί να κάνει “ανοίγματα” σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, χωρίς να βάζει “νερό στο κρασί του”.
–Μπορεί να προειδοποιεί για κινδύνους, χωρίς να κινδυνολογεί,
–Μπορεί να πιάνει τις πραγματικές αγωνίες της κοινωνίας, χωρίς να λαϊκίζει,
–Μπορεί να μιλάει πολιτικά, με “αιχμές και γωνίες”, όχι με “στρογγυλέματα”…
–Μπορεί να λέει ταυτόχρονα πράγματα πολύ καινούργια και πολύ κλασικά! Που βγάζουν νόημα και για τους “λίγους” (που ξέρουν) και για τους “πολλούς” (που αγωνιούν).
Και μπορεί να τα κάνει όλα αυτά, με άμεσο ευθύ λόγο. Χωρίς “πολιτικώς ορθές” περιφράσεις ή μανιέρες…
Υπάρχουν ακόμα πολιτικοί που μπορούν να μιλάνε έτσι;
Όπως φαίνεται, υπάρχουν!
Κατ’ αρχάς δεν πρόκειται για αυτόβουλη “παρέμβαση Σαμαρά”.
Απλώς απάντησε σε τρία ερωτήματα που του τέθηκαν από το Ινστιτούτο Α. Martens, την επίσημη “δεξαμενή σκέψης” του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (PPE), στο οποίο μετέχει. Τις ερωτήσεις αυτές το ίδιο το Ινστιτούτο τις χαρακτήρισε
“Ζωτικής σημασίας ερωτήσεις για το Μέλλον της Ευρώπης”.
Οι ίδιες ακριβώς ερωτήσεις τέθηκαν και σε δύο άλλους πρώην πρωθυπουργούς κομμάτων του ΕΛΚ στην Ευρώπη: Τον Χοσέ Μαρί Αθνάρ της Ισπανίας και τον Γιάν Πέτερ Μπαλκενέντε της Ολλανδίας…
* Πρώτη Ερώτηση: Η Συνδιάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης πρόκειται να οραματιστεί το Ευρωπαϊκό Μέλλον για τα επόμενα 20 ή 30 χρόνια, Οι πρόσφατες κρίσεις και η συνεχιζόμενη πανδημία έδειξαν ότι χρειαζόμαστε μια πιο αποδοτική και πιο στέρεα βασισμένη σε κανόνες Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα μπορούσε μια τέτοια Διάσκεψη να έχει αποτελέσματα πέρα από τις καλές προθέσεις;
Παρατήρηση: Στην ίδια την ερώτηση, κατά κάποιο τρόπο “υποβάλλεται” και η απάντηση: Μια “πιο αποδοτική Ευρώπη” είναι, υποτίθεται, μια “πιο στέρεα βασισμένη σε κανόνες”! Η “κανονιστική” – γραφειοκρατική αντίληψη: Βάζουμε καλύτερες και πιο λεπτομερώς καθορισμένες “διαδικασίες”, που οδηγούν (περίπου αυτόματα) σε σωστή πορεία…
Ο Σαμαράς απαντάει παραμερίζοντας, ευγενικά αλλά απερίφραστα, τη διαδικαστική-γραφειοκρατική προσέγγιση:
Απάντηση Σαμαρά: “Μια πολιτική οντότητα – είτε πρόκειται για κράτος είτε για Ένωση κρατών – μπορεί να επιβιώσει, αν έχει σαφείς κανόνες και σαφείς προτεραιότητες. Κανόνες και Πολιτικές Προτεραιότητες μαζί καθορίζουν ποιοί είμαστε, τον χαρακτήρα μας και την ενότητά μας”.
[Τους λέει, μ’ άλλα λόγια, ότι εκτός από τους “κανόνες” μη ξεχνάτε και τις πολιτικές προτεραιότητες που οφείλουμε να έχουμε ως πολιτική Ένωση. Μην απο-πολιτικοποιείτε την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση. Και συνεχίζει:]
“Δεν μπορούμε να έχουμε Κανόνες χωρίς Προτεραιότητες. Και δεν μπορούμε να έχουμε Προτεραιότητες χωρίς Κανόνες. Τα χρειαζόμαστε και τα δύο..
Όπως η πραγματικότητα εξελίσσεται μέσα στις κοινωνίες μας και στον (γεωπολιτικό) περίγυρό μας, οι Προτεραιότητές μας αλλάζουν και οι (Θεσπισμένοι) Κανόνες μας οφείλουν να προσαρμοστούν σε αυτές τις εξελίξεις.
Αν οι Κανόνες μας είναι πολύ “άκαμπτοι”, δεν θα εξελιχθούμε.
Από την άλλη, αν οι κανόνες μας είναι πολύ “χαλαροί”, υπάρχει ο κίνδυνος να πάρουμε διαφορετικούς δρόμους ή να διαλυθούμε..
Χρειαζόμαστε λοιπόν, άμεσα, να προσαρμόζουμε τους Κανόνες μας στις Προτεραιότητές μας, ώστε να είναι συμβατά αυτά τα δύο μεταξύ τους…
[Και στο σημείο αυτό παύει να είναι “αναλυτικός” και γίνεται πολύ αιχμηρός και πολύ “πολιτικός”:]
“Ο χειρισμός μας στην πανδημική κρίση, δεν “κολακεύει” το πώς οι Κανόνες μας λειτούργησαν όταν προέκυψε μια τέτοια πρόκληση.
(Κι ακόμα) ο τρόπος που χειριστήκαμε τις (μαζικές) εισροές λαθρομεταναστών, αλλά και την Τουρκία και την Ουκρανία, (επίσης) δεν κολακεύει τις Γεωπολιτικές μας Προτεραιότητες”.
* Δεύτερη Ερώτηση: Ο έλεγχος λειτουργίας της Ένωσης και το μέλλον της βρίσκεται στα χέρια των πολιτών της ΕΕ. Οι οποίοι θεωρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος Δικαίου, αλλά επίσης και την οικονομική ισχύ της Ένωσης, ως τα μεγαλύτερα επιτεύγματά της. σύμφωνα με τα τελευταία ευρήματα του ευρωβαρόμετρου. Πιστεύετε ότι αυτά τα επιτεύγματα είναι επαρκώς προστατευμένα και ανθεκτικά;
Απάντηση Σαμαρά: “Ναι! Αυτά είναι (πράγματι), οι ακρογωνιαίοι λίθοι του συλλογικού μας (Ευρωπαϊκού) Πολιτισμού: (Δείχνουν) ποιοί είμαστε, πως έχουμε εξελιχθεί μέσα από την Ιστορία και που πάμε. Και όχι! Δεν πρέπει να τα θεωρούμε ως “δεδομένα”. Γιατί (τότε) υπάρχει ο κίνδυνος να διαβρωθούν από ομάδες της αυταρχικής Άκρας Δεξιάς, που υπονομεύουν την Δημοκρατία. Ή από την “Πολιτικώς Ορθή Άκρα Αριστερά”, που υπονομεύει την Κοινωνική Συνοχή.
–Χρειαζόμαστε μια “νέα Αναπτυξιακή Ατζέντα”, ώστε να αναβαθμίζουμε την Ανταγωνιστικότητά μας μέσα από μεταρρυθμίσεις.
–Χρειαζόμαστε μια “νέα Προοδευτική Ατζέντα”, ώστε να θωρακίσουμε τη Δημοκρατία μέσα από την Ανάπτυξη.
–Όπως χρειαζόμαστε επίσης και μια “νέα Συντηρητική Ατζέντα”, ώστε να θωρακίσουμε την Κοινωνική Συνοχή μέσα από τις Αλλαγές και τις Μεταρρυθμίσεις.
Σίγουρα χρειαζόμαστε νέες Γεωπολιτικές Προτεραιότητες, σαρωτικές εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και προστασία των προοπτικών για τη μεσαία τάξη των κοινωνιών μας.
Η Ευρώπη δεν θα εμπνεύσει τους πολίτες στο εσωτερικό της, αν δεν κερδίσει ταυτόχρονα το σεβασμό πέρα από τα σύνορά της.
Το “Ευρωπαϊκό Πρότζεκτ” [αυτό που ονομάζουμε Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση], είτε θα “λάμψει” είτε θα συρρικνωθεί.
Οπότε, ας το κάνουμε να λάμψει. Όπως του αξίζει…”
Εδώ τους λέει ότι Ανάπτυξη, Δημοκρατική σταθερότητα και Κοινωνική Συνοχή είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Και αλληλοεπηρεάζονται δυναμικά.
Και γι’ αυτό χρειάζεται “Αναπτυξιακή Ατζέντα” που δίνει έμφαση στις μεταρρυθμίσεις ανταγωνιστικότητας, “Προοδευτική ατζέντα” που διασφαλίζει ότι η Ανάπτυξη δεν παροξύνει τις ανισότητες. Και “Συντηρητική Ατζέντα” που διασφαλίζει τη συνοχή της Κοινωνίας.
Διότι “συντηρητικός” δεν είναι αυτός που αντιστέκεται στις μεταρρυθμίσεις! Αλλά αυτός που φροντίζει να ενισχύει τη συνεκτικότητα της κοινωνίας, ώστε να αντέξει τις μεταρρυθμίσεις.
Μεταρρυθμίσεις δεν κάνουν μόνο οι λεγόμενοι “προοδευτικοί”. Υπάρχουν και “συντηρητικοί” που αποδείχθηκαν μεγάλοι μεταρρυθμιστές: Όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ στη Βρετανία, ή ο Ότο Φον Μπίσμαρκ στη Γερμανία. Ή όπως ο Ντε Γκολ στη Γαλλία.
Για να μην αναφερθούμε σε μεγάλους “προοδευτικούς” μεταρρυθμιστές που έβγαλαν και “συντηρητικό πρόσωπο” όταν επιχείρησαν σοβαρές ανατροπές. Όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος στα χρόνια 1928-31. ‘Η ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ στη δεκαετία του ’30.
Εδώ τους λέει ότι η νέα Ευρώπη χρειάζεται και τους Προοδευτικούς και τους Συντηρητικούς της! Αρκεί όλοι να εγκαταλείψουν τις ιδεοληψίες τους…
* Τρίτη Ερώτηση: Μπορείτε εσείς, ως Ευρωπαίος Πολίτης να μας πείτε την μεγαλύτερη ανησυχία σας και τη μεγαλύτερη προσδοκία σας (το όνειρό σας) για το μέλλον της Ευρώπης; Ποια θα ήταν η δική σας συμβουλή για να ξεπεράσουμε αυτό που φοβάστε περισσότερο και για να επιτύχουμε αυτό που προσδοκάτε περισσότερο;
Απάντηση Σαμαρά: “Η μεγαλύτερη ανησυχία μου είναι ότι η Ευρώπη μπορεί να χάσει το νόημά της (να γίνει “irrelevant”) απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο από γεωπολιτική άποψη, ή να χάσει το νόημά της (να γίνει “irrelevant”) για τους ίδιους τους πολίτες της από άποψη Ανάπτυξης και Ευημερίας εσωτερικά.
(Από την άλλη πλευρά) Η μεγαλύτερη Ελπίδα μου είναι ότι θα τα καταφέρουμε τελικά να υπερπηδήσουμε τα τωρινά αδιέξοδα και να εμπνεύσουμε ξανά τους πολίτες μας.
–Χρειαζόμαστε μια νέα Πολιτική για να δημιουργήσουμε νέες υποδομές, αλλά και για να διαχειριστούμε το Χρέος μας.
–Χρειαζόμαστε μια νέα Πολιτική, ώστε τα μεσαία στρώματα των κοινωνιών μας να προσαρμοστούν ομαλά στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.
— Χρειαζόμαστε μια νέα Ενεργειακή Πολιτική στην Ευρώπη, για επάρκεια και ασφάλεια εφοδιασμού ενεργειακών πόρων στις δεκαετίες που έρχονται.
–Χρειαζόμαστε μια νέα Πολιτική, για την αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστών και την εσωτερική Ασφάλεια
–Χρειαζόμαστε μια Πολιτική για την υπεράσπιση των κοινών Ευρωπαϊκών συνόρων μας. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η Ενότητα και η Ολοκλήρωση μέσα στην Ευρώπη, δεν μπορούν να προχωρήσουν, αν δεν καταφέρουμε να ελέγξουμε τα σύνορά μας – κι αν δεν επεκτείνουμε την επιρροή μας πέρα από τα σύνορά μας. Αν χάσουμε τον έλεγχο στην ενδοχώρα μας, θα διασπαστούμε και θα διαλυθούμε.
–Χρειαζόμαστε μια νέα Πολιτική για να προβάλουμε τις Ευρωπαϊκές προτεραιότητες Ασφαλείας στο εξωτερικό.
–Πρέπει να δείξουμε ότι το “Ευρωπαϊκό Εγχείρημα” είναι ένα λαμπρό υπόδειγμα, που παράγει Ελευθερία, Ανάπτυξη και Ευημερία για τους λαούς της Ευρώπης – (όπως πρέπει να παράγει) και Ελπίδα για τους συμμάχους της Ευρώπης…
–Χρειαζόμαστε ένα Κοινωνικό Συμβόλαιο με τους πολίτες μας μέσα στην Ευρώπη και ένα Συμβόλαιο Αξιοπιστίας με τους Συμμάχους μας διεθνώς.
Η Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση έχει διανύσει μεγάλη απόσταση μέχρι τώρα.
Κι έχει να διανύσει επίσης μεγάλη απόσταση στο μέλλον.
Χρειάζεται επαναπροσδιορισμό και επανεκκίνηση.
Και πρέπει να το κάνουμε γρήγορα…
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Σαμαράς συνεχώς συνδέει την ανάγκη εσωτερικής αναδιάρθρωσης με την ανάγκη αξιοπιστίας στο εξωτερικό.
Να εμπνέουμε τους πολίτες μας και να δίνουμε ελπίδα στους γύρω μας.
Να ελέγχουμε τα σύνορά μας, να προβάλουμε τις αξίες μας εκτός συνόρων, να εμπνέουμε υπερηφάνεια στους δικούς μας και εμπιστοσύνη στους γύρω μας.
Αυτά δεν γίνονται από μια Ευρώπη γεωπολιτικά ανύπαρκτη και γραφειοκρατικά αγκυλωμένη.
* Είναι χαρακτηριστικό ότι μιλάει για ενεργειακή επάρκεια και ενεργειακή ασφάλεια – όχι απλώς για… στόχους “κλιματικής αλλαγής”.
* Ότι μιλάει για ολόκληρο το πακέτο – ανάπτυξη, δημοκρατία και κοινωνική συνοχή – όχι για μονομερή “δικαιωματισμό”.
* Ότι θέτει στο επίκεντρο τις μεσαίες τάξεις των κοινωνιών της Ευρώπης κι όχι τις “οριακές” μειονότητες που φαντασιώνονται οι επαγγελματίες ακτιβιστές.
* Ότι μιλάει για προσαρμογή στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, που ήδη συντελείται, ενώ άλλοι ασχολούνται με το από πότε θα αποφασίζουν οι έφηβοι σε… “ποιό φύλο ανήκουν”!
* Ότι αναφέρεται στην ασφάλεια των ευρωπαϊκών συνόρων, χωρίς την οποία η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει τον έλεγχο της ενδοχώρας της και να διαλυθεί. Όχι στην κατάλυση των συνόρων που ήδη προωθούν κάποιοι εν ονόματι των “ανεξέλεγκτων ροών”.
Ο Σαμαράς μιλάει για τα πραγματικά προβλήματα της Ευρώπης και πως θα ξεπεραστούν. Δεν δίνει εξετάσεις “Πολιτικής Ορθότητας” σε ακραίους εμμονικούς.
Ο Σαμαράς κάνει αληθινή “υπέρβαση” διαχωριστικών γραμμών χωρίς να χάνει την ταυτότητά του – δεν προσχωρεί στις εμμονές του Πολιτισμικού Μαρξισμού.
Γιατί άλλο πράγμα να κάνει ένας πολιτικός “ανοίγματα” σε άλλους χώρους κι εντελώς διαφορετικό (και αδιέξοδο) να προσπαθεί να μιμηθεί αυτό που δεν είναι, αυτό που δεν μπορεί να γίνει, και το οποίο έχει ήδη χρεοκοπήσει. Οριστικά…
Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς, ακούσαμε αληθινό σύγχρονο “πολιτικό λόγο”. Για την Ευρώπη – και όχι μόνο.,..
