Στις συσκέψεις για τη 12η μεταμνημονιακή αξιολόγηση το οικονομικό επιτελείο έβγαλε τους «άσσους» που έκρυβε στο μανίκι για τα στοιχεία του τουρισμού και των επενδύσεων. Τα στοιχεία που έχουν φθάσει στο οικονομικό επιτελείο έφεραν νέα δεδομένα στο τραπέζι της αξιολόγησης, καθώς υπήρξε και από τις δυο πλευρές η παραδοχή ότι η ανάπτυξη του 2021 θα είναι υψηλότερη τελικά από αυτή που έχει εγγραφεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Στο προσχέδιο η ανάπτυξη που έχει προβλεφθεί για το 2021 είναι στο 6,1%, ενώ πλέον οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ανάπτυξη τουλάχιστον 7%. Ωστόσο ο ρυθμός ανάπτυξης δεν έχει κλειδώσει ακόμη, καθώς υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν το αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση οι τελικές προβλέψεις αναμένονται να αποκαλυφθούν στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού. Η νέα αναθεώρηση της πρόβλεψης θα είναι η πέμπτη για το 2021, καθώς στον προϋπολογισμό του 2021 είχε προβλεφθεί ανάπτυξη της τάξεως του 4,8%, ενώ η πανδημία παρέσυρε προς τα κάτω τις προβλέψεις για την ανάπτυξη στο Μεσοπρόθεσμο, καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης που είχε συμπεριληφθεί ήταν στο 3,6%. Ο Πρωθυπουργός πάλι από τη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο, τοποθέτησε την ανάπτυξη στο 5,9%, «κλείνοντας το μάτι» πως και αυτή η πρόβλεψη ήταν συντηρητική, ώστε να καταλήξουμε μέχρι στιγμής στο 6,1% του προσχεδίου του προϋπολογισμού.
Ξένοι οίκοι πάντως και αναλυτές τοποθετούν την φετινή ανάπτυξη σε υψηλότερά επίπεδα. Χθες το ΙΟΒΕ ανακοίνωσε τις προβλέψεις του για την ελληνική οικονομία και τοποθέτησε την ανάπτυξη για το 2021 στο 8%-8,5%. Η Oxford Economics, τοποθετεί την ανάπτυξη της Ελλάδας το 2021 στο 8,2% πλέον από το 5,7% που ήταν οι προηγούμενες προβλέψεις της ενώ και το σενάριο της Moody’s Analytics για την Ελλάδα προβλέπει ανάπτυξη 8,2%. Η Citigroup βλέπει εκτίναξη της ανάπτυξης στο 8,8% στην Ελλάδα για το 2021. Ανάκαμψη τύπου V, με τις επενδύσεις και τα επιχειρηματικά κέρδη το 2ο τρίμηνο να υπερβαίνουν τις επιδόσεις του 2019, διαπιστώνει η Εθνική Τράπεζα αναθεωρώντας την εκτίμησή της για τον ρυθμό ανάπτυξης το τρέχον έτος στο 7,5%.
Οι κίνδυνοι της ανάπτυξης για το 2021-2022
1. Ο κυριότερος συνεχίζει να είναι η εξέλιξη της πανδημίας. Παράγοντες όπως η εμφάνιση μεταλλάξεων και συνθηκών υψηλότερης μετάδοσης του ιού και η μη διατήρηση του ρυθμού εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιβράδυνση της ανάκαμψης. Ακόμη και εάν σε αυτό το πεδίο τα πράγματα εξελιχθούν με τον καλύτερο τρόπο υπάρχει ο φόβος για την εμφάνιση υστερήσεων ή «μόνιμων ουλών» στον παραγωγικό ιστό της οικονομίας και στην αγορά εργασίας, μετά τη λήξη και των κυβερνητικών μέτρων οικονομικής ενίσχυσης.
2. Αυτό που επίσης απασχολεί έντονα την ελληνική – και όχι μόνο – οικονομία είναι οι διεθνείς ανατιμήσεις στην ενέργεια, στις πρώτες ύλες. Προφανώς και οι αυξημένες τιμές στην ενέργεια παρασύρουν ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία. Η Ελλάδα προσπαθεί με μεσοπρόθεσμα μέτρα όπως η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος ή του φυσικού αερίου να αναχαιτίσει τις αυξήσεις. Αλλά η πλήρης αντιστάθμισή τους είναι αδύνατη.
3. Στο κάδρο των κινδύνων μπαίνουν επιπλέον γεωπολιτικές εντάσεις και μεταναστευτικές ροές στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
4. Στο παζλ προστίθεται και ο κλιματικός παράγοντας. Η όλο και συχνότερη επέλαση φυσικών καταστροφών επιδρά αρνητικά στην ελληνική οικονομία τόσο βραχυπρόθεσμα (όπως το οικονομικό και δημοσιονομικό κόστος των πυρκαγιών του Αυγούστου 2021), όσο και μακροπρόθεσμα, σε όρους διατηρησιμότητας των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και δυνατοτήτων ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος.
5. Τελευταία πηγή αβεβαιότητας δεν είναι άλλη από την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Τυχόν εμπόδια στην έγκαιρη υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα μπορούσαν να αλλάξουν και να ανατρέψουν όλο το σχεδιασμό.
www.moneyreview.gr
