Η απότομη πρόσβαση που απέκτησε το ευρύτερο κοινό στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), πέραν των κύκλων των ειδικών, με την ταχύτατη διάδοση της “κειμενογεννήτριας” ChatGPT της εταιρείας OpenAI τους τελευταίους μήνες και οι συζητήσεις έως ανησυχίες που προκαλεί για τις επιπτώσεις στο “οικοσύστημα” της ανθρώπινης σκέψης, αλλά και στις αγορές εργασίας -πλέον ακόμη και υψηλά εκπαιδευμένων ατόμων- εξετάζεται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο». (Α’ Πρόγραμμα Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00).
Προσκεκλημένος για τη σχετική συζήτηση ήταν ο κ. Διομήδης Σπινέλλης καθηγητής στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, τεχνολογικός συγγραφέας για θέματα προγραμματισμού, π. Γ.Γ. Πληροφοριακών Συστημάτων στο ΥΠΟ και π. πρόεδρος της Εταιρείας Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα ΕΕΛ/ΛΑΚ
Η επιτάγχυνση των εξελίξεων στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης και ιδίως η διάθεση στο ευρύ κοινό των τεσσάρων μέχρι τώρα εκδόσεων της κειμενογεννήτριας ChatGPT της OpenAI αύξησε τον τελευταίο καιρό κατακόρυφα τις δημόσιες συζητήσεις και τη σχετική αρθρογραφία γύρω από το ζήτημα. Στις περισσότερες τοποθετήσεις εκφράζονται από κριτικές έως βαθειές ανησυχίες για την ταχύτητα με την οποία εισάγεται αυτή η τεχνολογία, χωρίς ένα ορισμένο πλαίσιο. Μια τέτοια θέση εξέφρασε και ο κ. Σπινέλλης πρόσφατα σε άρθρο του με τιτλο: “Η τεχνητή νοημοσύνη αποψιλώνει το οικοσύστημα της γνώσης“. Σ’αυτό, όπως και στη ραδιοφωνική συζήτηση, τονίζει τον κίνδυνο να παρακμάσουν και να συρρικνωθούν οι τρόποι και οι διαδικασίες με τις οποίες παράγεται κι ανανεώνεται η αυθεντική σκέψη, είτε αυτό αφορά την επιστήμη, την τέχνη, την πολιτική, τα ΜΜΕ κλπ. Επιπλέον, για το ίδιο ζήτημα άλλοι ειδικοί κι αναλυτές του χώρου υπογραμμίζουν την αδιαφάνεια του ChatGPT, καθώς πρόκειται για μια κειμενογεννήτρια που συντάσσει κανονικά κείμενα τα οποία έχουν αρχή, μέση και τέλος, αλλά χωρίς να γνωρίζει κανείςς τις πηγές. Ο κ. Σπινέλλης ερωτάται γιατί όλα αυτά μπορεί να είναι ιδιαίτερα προβληματικά για μια τεχνολογία που, κατά τ’άλλα, υπόσχεται να μας απαλλάξει από πολλές κοπιώδεις εργασίες…
Επίσης, γίνεται αναφορά στις συζητήσεις που αναδεικνύουν τις πιθανές επιπτώσεις της «δημιουργικής» Τεχνητής Νοημοσύνης στην αγορά εργασίας. Κι αυτό που γνωρίζουμε από τις προηγούμενες μορφές της υπολογιστικής και ψηφιακής τεχνολογίας είναι πως συρρίκνωσε πολλές θέσεις χειρωνακτικής εργασίας, μέσω των αυτοματισμών, αλλά ακόμη και θέσεις “λευκού κολλάρου” σχετικά χαμηλής εξειδίκευσης. Ασφαλώς, η νέα τεχνολογία δημιούργησε επίσης πολλές καινούργιες δουλειές, αλλά το ποσοτικό ισοζύγιο είναι αρνητικό, όπως καταγράφεται από φορείς και οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα. Επιπλέον, η χρήση νέων τεχνολογιών στα χειρωνακτικά επαγγέλματα και στις κατώτερες θέσεις λευκού κολλάρου θεωρείται υπαίτια για την καθίζηση των αποδοχών σ ‘αυτούς τους χώρους ήδη από την δεκαετία του ’70. Τώρα, η τεχνητή νοημοσύνη, με την “γνωστική αυτοματοποίηση” που φέρνει, μοιάζει να απειλεί και θέσεις υψηλής επιστημονικής και τεχνικής εξειδίκευσης. Και το ερώτημα είναι ποιοι τομείς μπορεί να πληγούν τη φορά αυτή και ποιοι νέοι να αναδειχθούν, αλλά και αν το ποσοτικό ισοζύγιο θέσεων εργασίας θα είναι και πάλι μείον.
Ακόμη, τις προηγούμενες ημέρες εκατοντάδες ειδικοί τεχνητής νοημοσύνης, μεταξύ των οποίων πρώην υψηλόβαθμα στελέχη των τεχνολογικών κολοσσών καθώς και ο επικεφαλής της Tesla και του Twitter Ελον Μασκ, υπέγραψαν ανοικτή επιστολή, με την οποία ζητούν εξάμηνη παύση στην ανάπτυξη όλων των συστημάτων που είναι ισχυρότερα από το GPT-4 της OpenAI, έως ότου αυτά ελεγχθούν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Στην επιστολή επισημαίνονται πιθανοί κίνδυνοι για την κοινωνία και την ανθρωπότητα. Επίσης, η ιταλική Αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έγινε η πρώτη ρυθμιστική αρχή στον κόσμο η οποία μπλόκαρε το ChatGPT, ανακοινώνοντας ότι ξεκίνησε έρευνα αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα που είχε συλλέξει η OpenAI, ύστερα από περιστατικό παραβίασης της κυβερνοασφάλειας, που είχε ως αποτέλεσμα να «εκτεθούν» οι συνομιλίες μεταξύ χρηστών, καθώς και ορισμένα από τα οικονομικά στοιχεία τους. Η ΕΕ έχει ξεκινήσει τη διαμόρφωση νομοθεσίας για μια ρύθμιση της ΤΝ, ενώ το chatbot δεν είναι διαθέσιμο σε χώρες όπως η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, το Ιράν και η Ρωσία. Ομως και στις Ηνωμένες Πολιτείες το Κέντρο Τεχνητής Νοημοσύνης και Ψηφιακής Πολιτικής κατέθεσε αγωγή στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC), ζητώντας να σταματήσει η περαιτέρω εμπορική ανάπτυξη νέας γενιάς τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης που τροφοδοτούν το ChatGPT της OpenAI, για να ξεκινήσει έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί εάν παραβιάζει τους οικονομικούς κανόνες των ΗΠΑ και της παγκόσμιας αγοράς. Τέλος, εδώ και χρόνια υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις σε χώρες της Ευρώπης που δεν ζητούν μεν την ανακοπή της τεχνολογικής προόδου, αλλά θεωρούν λογική και δίκαιη τη φορολόγηση των ρομπότ, δηλαδή των εταιριών και φορέων που τα χρησιμοποιούν. Ετσι, τίθεται το ζήτημα αν μέτρα θεσμικού και διοικητικού χαρακτήρα, όπως τα προαναφερόμενα, είναι απαραίτητα και εφικτά για τη ρύθμιση του χώρου.
Ο κ. Σπινέλλης, πάντως, απαντώντας σ’ ένα άλλο επίπεδο, υπογραμμίζει ότι «οι μηχανές ερωταποκρίσεων τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή δεν χρειάζεται να λειτουργούν ως μονόδρομοι από τη συσσωρευμένη γνώση προς τις απαντήσεις. Μπορούν να βελτιωθούν για να παρέχουν σχόλια από τις αλληλεπιδράσεις τους με εμάς σε νέους τύπους πλατφορμών συνεργασίας, όπου οι δημιουργοί γνώσης θα ανταμείβονται για τη χρησιμοποιημένη εργασία τους, θα μπορούν να βλέπουν υπάρχοντα και αναδυόμενα κενά γνώσης και θα έχουν κατάλληλα κίνητρα για τις συνεισφορές τους». Η συμπλήρωση αυτής της σκέψης έχει να κάνει με το εάν κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει εθελοντικά, μέσω επιβολής κανόνων, μέσω εμπορικού ανταγωνισμού ή και με τη μεγαλύτερη διάδοση μοντέλων γλώσσας ανοιχτού κώδικα, ώστε, αν μη τι άλλο, ο χώρος να μην μονοπωληθεί από μια ισχυρή, κλειστή τεχνολογία, που βρίσκεται μόνον στα χέρια μιας μικρής ομάδας εταιριών, κυρίως και πάλι αμερικανικών.
