Του Θανάση Κ.
Ένας ακόμα πρόσφατος ισχυρισμός της κυβέρνησης καταρρίπτεται…
Πράγματι, πανηγύρισε – για μερικά 24ωρα – η κυβέρνηση τη νέα ενεργειακή συμφωνία που υπέγραψε με την Αμερικανική εταιρία Venture Global LNG.
Η συμφωνία αφορά εισαγωγή υγροποιημένου αερίου LNG από Ελλάδα προς βορράν, προς Ανατολική Ευρώπη (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία κλπ.)
— Η Ελλάδα γίνεται έτσι “διεθνής ενεργειακός κόμβος”, μας είπαν.
Και παρακάμπτεται έτσι και η Τουρκία, πρόσθεσαν…
Όταν έγιναν γνωστές οι λεπτομέρειες, έπεσαν οι πανηγυρισμοί και σιώπησαν τα… αλαλάζοντα παπαγαλάκια…
* Για να έχετε μια εικόνα τι συμβαίνει μέχρι τώρα και τι συμφωνήθηκε από δω και μπρός – σε αριθμούς, που δεν ψεύδονται και δεν διαψεύδονται:
— Η Ελλάδα επιχείρησε να γίνει “κόμβος” διεθνούς μεταφοράς ενεργειακών πόρων – πετρελαίου στην περίπτωση εκείνη – με τον περιβόητο αγωγό Μπουργκάς Αλεξανδρούπολη, την περίοδο 2007-8. Το σχέδιο αφορούσε την μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς νότον, παρακάμπτοντας τα Δαρδανέλια – και την Τουρκία που τα ελέγχει.
Όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ! Γιατί οι Αμερικανοί δεν το ήθελαν, οι Βούλγαροι, ενώ αρχικά το στήριξαν μετά έκαναν πίσω και τελικά μετά την πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή το εγκατέλειψε και η επόμενη ελληνική κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου (που ήταν υπέρ της “πράσινης ενέργειας” κλπ.)
— Η Ελλάδα προσπάθησε ξανά να γίνει κόμβος το 2013 με τον αγωγό ΤΑP (προέκταση του ΤΑΝΑΡ) που μεταφέρει φυσικό αέριο αυτή τη φορά από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία μέσω βορείου Ελλάδος και Αδριατικής.
Το Σχέδιο αυτό αρχικά θεωρήθηκε “μη ρεαλιστικό”, γιατί είχαν προχωρήσει ήδη σχέδια για τα μεταφορά Αζέρικου αερίου δια της Τουρκίας και της Βουλγαρίας προς Κεντρική Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ελλάδα…
Το 2013 η Κυβέρνηση Σαμαρά κατάφερε να εκτοπίσει τα “εναλλακτικά σχέδια” και να υπογράψει με το Αζερμπαϊτζάν την μεταφορά του μέσω Ελλάδας -Ιταλίας (με κάποιες προεκτάσεις προς βορράν).
Με την υπογραφή του ΤΑP η Ελλάδα έγινε για πρώτη φορά πραγματικά διεθνής κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. TOTE!
Η δυναμικότητα του ΤΑP είναι 10 bcm, δηλαδή 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο με δυνατότητα να αυξηθεί ως τα 20 bcm
— Η τωρινή συμφωνία που υπογράφηκε προβλέπει ότι μετά το 2030 θα μπορούν να μεταφέρονται επί πλέον 0,7 bcm το χρόνο προς βορράν (Ρουμανία, Ουκρανία κλπ.) – με πρόβλεψη μελλοντικά αυτό να μπορεί να επεκταθεί μέχρι τα 4 bcm το χρόνο.
Δηλαδή από τα 10 bcm που ήδη περνούν, τώρα προστίθεται η δυνατότητα για ακόμα… μισό! Και ξαφνικά μας λένε ότι τώρα “γινόμαστε διεθνής κόμβος!
Μάλλον δεν διάβασαν τα νούμερα πριν αρχίσουν τους “πανηγυρισμούς…
* Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι παρά το μικρό μέγεθος της νέας σύμβασης υπάρχουν δύο ποιοτικά χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν.
— Πρώτον, ενώ ο TAP μεταφέρει αζέρικο – δηλαδή ασιατικό – αέριο δυτικά, προς Ευρώπη (Ιταλία κλπ.), η νέα σύμβαση θα μεταφέρει Αμερικανικό υγροποιημένο αέριο (LNG) προς Ανατολική Ευρώπη και Ουκρανία.
Οπότε πράγματι, παρά τη μικρή ποσότητα έχει κάποια γεωπολιτική βαρύτητα ότι η Κεντρο-ανατολική Ευρώπη θα μπορεί πλέον, εναλλακτικώς, να προμηθεύεται αέριο όχι αποκλειστικά από τη Ρωσία, όπως μέχρι πρόσφατα, αλλά από τις ΗΠΑ – μέσω Ελλάδας.
Μόνο που…
— Δεύτερον, μόνο που το αμερικανικό LNG είναι τρείς φορές πιο ακριβό από το ρωσικό που έπαιρναν ως πρόσφατα και η Ουκρανία και η Κεντρική Ευρώπη. Αλλά πολύ πιο ακριβό και από το Αζέρικο που περνάει από τον ΤΑΡ.
Κι αυτή η προμήθεια πρώτης ύλης σε τριπλάσια τιμή, έχει σημασία μόνο ως έσχατη εναλλακτική λύση και για σύντομο χρόνο, σε περιόδους κρίσης – όχι ως βασική πηγή εφοδιασμού.
Προσθέτει, λοιπόν, “ασφάλεια εφοδιασμού”, όχι βιώσιμη λύση για τον εφοδιασμό της Ευρώπη.
Σε στιγμές ανάγκης μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αέριο έστω και πανάκριβο, μέχρι να περάσει η κρίση.
Αλλά δεν μπορούν να υπολογίζουν σε μακροχρόνιο ομαλό εφοδιασμό με τριπλάσιες τιμές!
Γι’ αυτό και οι ποσότητες είναι μικρές.
* Όσον αφορά την “παράκαμψη” της Τουρκίας, ξεχνούν ότι ο ΤΑΡ που περνάει από το Ελληνικό έδαφος για να πάει στην Ιταλία μας έρχεται από την Τουρκία! Πώς “παρακάμπτεται” η Τουρκία, αφού και ο εφοδιασμός της Ελλάδας με φυσικό αέριο και το αέριο του ΤΑΡ που καθιστά την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο είναι συνδεμένες με αγωγούς που διασχίζουν προηγουμένως την Τουρκία;
Η οποία με τη σειρά εφοδιάζει την Ευρωπαϊκή αγορά με 24-27 bcm το χρόνο φυσικό αέριο – και από το Αζερμπαϊτζάν και από τη Ρωσία.
* Και δύο ακόμα λεπτομέρειες:
Το αμερικανικό LNG, επειδή είναι πανάκριβο ΔΕΝ πρόκειται να ρίξει τις τιμές στην Ελλάδα.
Και η στρατηγική σημασία του (ως λύση έκτακτης ανάγκης) υπάρχει όσο οι σχέσεις Ευρώπης – Ρωσίας ή Δύσης – Ρωσίας είναι “τεταμένες”…
Αυτό, όμως δεν είναι απαραίτητο να συνεχίζεται για πάντα…
Αν τελειώσει ο Πόλεμος στην Ουκρανία (που είναι πολύ πιθανό να τελειώσει στους επόμενους μήνες πλέον)
το πρώτο πράγμα που θα ζητήσει η Ρωσία, που όπως φαίνεται κερδίζει επί τους εδάφους, είναι να αρθούν οι κυρώσεις σε βάρος της.
Και να αποκατασταθούν οι ροές του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Δεν θα αποκατασταθούν, βέβαια, στα προ της κρίσης επίπεδα (150 bcm το χρόνο), αλλά σε χαμηλότερα.
Πάντως οι Ευρωπαίοι δύσκολα θα αντισταθούν στον πειρασμό να αγοράζουν ξανά το πολύ φθηνότερο ρωσικό αέριο (σε σύγκριση με το αμερικανικό LNG).
— Επομένως καλά κάνουμε και προχωράμε σε “διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού’,
— καλά κάνουμε και διασφαλίζουμε πρόσβαση της Κεντρικής Ευρώπης σε LNG για ώρα ανάγκης,
— αλλά η συμφωνία που υπογράφηκε προχθές είναι πολύ μικρή, πολύ “οριακή” – και, το κυριότερο, πολύ ακριβή!
Άσε που αφορά κάτι που θα συμβεί μετά το 2030, ενώ οι συνθήκες που αφορούν τον εφοδιασμό της Ευρώπης είναι πολύ πιθανό να αλλάξουν άρδην μέσα στο 2026! Και να μην ενεργοποιηθεί ποτέ στην πράξη αυτή η, έστω και οριακή, πηγή εφοδιασμού.
* Πραγματική λύση στο πρόβλημα εφοδιασμού της Ευρώπης θα ήταν να αναδειχθούν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Που δεν τα ελέγχει η Ρωσία, αλλά προσπαθεί να τα υφαρπάξει η Τουρκία! Η οποία ενεργειακά συνεργάζεται πλήρως με τη Ρωσία…
Κι αν θέλαμε να υπάρξει πραγματική εναλλακτική πηγή εφοδιασμού της Ευρώπης με φθηνό αέριο – πολύ-πολύ φθηνότερο από το Αμερικανικό LNG – θα προωθούσαμε τον Εast Med Pipeline. O oποίος θα αναδείκνυε το διακριτό ρόλο της Ελλάδας ως “κόμβο εφοδιασμού” και θα διασφάλιζε και εγχώρια χρήση φθηνού φυσικού αερίου.
— Αλλά εμείς ΔΕΝ προωθήσαμε τον East Med,
— δεν προωθήσαμε τις έρευνες στην Ελληνική ΑΟΖ (πέρα από το τελευταίο μικρό συμβόλαιο στη Κέρκυρα – κι αυτό, αφού για έντεκα χρόνια το είχαμε μπλοκάρει, και μέχρι πρόσφατα το… καταγγέλλαμε ως “ξεπερασμένο”).
Και από τον East Med Pipeline ασχοληθήκαμε μόονο με το καλώδιο από το Ισραήλ στην Κύπρο και εκείθεν προς της Ελλάδα – που κι αυτό το μπλοκάρει η Τουρκία.
Και ξεχάσαμε ότι πραγματική μεταφορά ενέργειας αφορά ΠΟΡΟΥΣ για την παραγωγή ενέργειας (πετρέλαιο – αέριο), όχι μεταφορά “έτοιμης” ηλεκτρικής ενέργειας, που σε μεγάλες αποστάσεις έχει τεράστιες απώλειες.
— Αντί να γίνουμε ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ – που μπορούμε – προσπαθούμε να γίνουμε “διακομιστές”.
— Κι αντί να γίνουμε κόμβος διακίνησης ΠΟΡΩΝ ενέργειας (με τον East Med) κυνηγάμε… καλώδια! Κι όχι αγωγούς – που είναι η πραγματική προστιθέμενη αξία στη μεταφορά ενέργειας. .
— Κι όταν τελικά εξασφαλίζουμε έστω κι ένα “οριακό” στρατηγικό ρόλο, αυτός αποδεικνύεται πρώτον πολύ αβέβαιος, και δεύτερον πολύ- πολύ ακριβός.
* Συμπέρασμα: Χρειάζεται σε βάθος ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ της ενεργειακής μας Πολιτικής: και εσωτερικά, για να πέσουν δραστικά οι τιμές, και σε ό,τι αφορά τον διεθνή μας ρόλο: Ως παραγωγοί ενεργειακών ΠΟΡΟΝ κυρίως. αλλά και ως κόμβος διακίνησης φθηνής ενέργειας προς Ευρώπη.
Κι αυτό ΔΕΝ μπορεί να το κάνει μια κυβέρνηση η οποία ως πριν λίγο:
δεν ήθελε υδρογονάνθρακες,
δεν ήθελε εξορύξεις,
δεν μπορεί να αντισταθεί στην προσπάθεια της Τουρκίας να υφαρπάξει ελληνικής δικαιοδοσίας κοιτάσματα και πανηγυρίζει αυτά για τα οποία θα έπρεπε μάλλον να ζητάει συγγνώμη.
ΥΓ. Επί δέκα-δεκαπέντε χρόνια,
η Ρωσία δεν ήθελε να αναδειχθούν οι υδρογονάνθρακες της Ελλάδας,
η Γερμανία δεν ήθελε να χάσει το φθηνό Ρωσικό αέριο που νόμιζε ότι θα το έχει για πάντα
η Τουρκία προσπαθεί να υφαρπάξει τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες
και η Αμερική, τώρα, ενδιαφέρεται κυρίως να πουλήσει το δικό της πανάκριβο LNG.
Oλα αυτά τα επί μέρους συμφέροντα εκφράστηκαν στην Ελλάδα.
Αναζητείται κάποιος να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα
ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ της Ελλάδας…
