Τoν Mάρτιο δεν διαθέταμε το τεστ για τον Covid-19. Ο κόσμος όμως εξελίσσεται… Δυόμισι εκατομμύρια πολίτες, σχεδόν ο μισός πληθυσμός, υποβλήθηκε σε τεστ αντιγόνων για την Covid-19, σε μια ημέρα, στη Σλοβακία. Περισσότεροι από 40.000 γιατροί, νοσηλευτές και υποστηρικτές ομάδες αποτελούμενες από στρατιώτες, αστυνομικούς, δημοσίους υπαλλήλους και εθελοντές στελέχωσαν τα περίπου 5.000 ιατρεία για τα τεστ εκεί. Και τα μέτρα αυτά συνοδεύονται με κυρώσεις για όσους πολίτες (θετικούς στον ιό) παραβαίνουν την προβλεπόμενη καραντίνα. Αυτές είναι οργανωμένες διοικήσεις!
Στοιχίζει περισσότερο το τεστ αυτό ή οι αποζημιώσεις που θα πληρώσει το ελληνικό κράτος για μισθούς κ.λπ στο πλαίσιο ενός νέου επωαζόμενου γενικευμένου lockdown; 25 ευρώ στοιχίζει το τεστ. Kαι αν οι άνω των 65-70 ετών ανήκουν στις πιο ευπαθείς ομάδες, ας προταθούν στοχευμένα μέτρα για την προστασία αυτής της κατηγορίας και όχι γενικευμένα που σκοτώνουν το χονδρεμπόριο και το λιανεμπόριο. Γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστούν τα μέτρα αντί Covid που ισχύουν για τα σούπερ μάρκετ, τα κρεοπωλεία κ.λπ στα καταστήματα λιανικής πώλησης;
Το κόστος των πρόσφατων επιλογών με τα τοπικά ή μερικά lockdown θα το δούμε και στον κρατικό προϋπολογισμό του 2021. Εκτιμάται ότι λόγω των μέτρων για τον Covid-19, θα είναι η πρώτη φορά τα τελευταία δέκα χρόνια όπου θα υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού και την τελική εισήγηση του αρμοδίου Υπουργού, που θα συζητηθεί στη Βουλή τον Δεκέμβριο.
Οι διαφωνίες κυρίαρχων και μη ορθόδοξων απόψεων για τις επιπτώσεις του Covid-19 και το τι υπερισχύει, αντανακλώνται στην οικονομία και άμεσα στην αγορά. Δε θα εμπλακούμε στη συζήτηση των ειδικών λοιμωξιολόγων περί των επιπτώσεων του νέου Covid, αλλά θα αναφερθούμε στον τρόπο αντιμετώπισης του.
Έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη ότι οι κυβερνήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν δυο συστήματα, αυτό της υγείας και εκείνο της οικονομίας. Αυτά συμπορεύονται και βρίσκονται σε πλήρη αλληλεξάρτηση. Οπότε, οι όποιες ρυθμίσεις οφείλουν να εξυπηρετούν και τα δυο συστήματα ταυτόχρονα.
Ο επιτυχής συγκερασμός τους οδηγεί σε «χλιαρές» δυσμενείς επιπτώσεις εις βάρος της οικονομίας ενώ οι κακότεχνες κινήσεις ή οι ακατάλληλοι χειρισμοί οδηγούν στον εκτροχιασμό του δεύτερου συστήματος. Έτσι, η πολιτική της παλαιάς κοπής του «βλέποντας και κάνοντας» για την οικονομία προκαλεί σοκ και κραδασμούς με αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή, στην ανεργία, στην εν δυνάμει αύξηση των αυτοκτονιών (Βλ. έρευνα του καθ/τη της Ψυχιατρικής Κωνσταντίνου Φουντουλάκη στο 9ο Συνέδριο ιατρικής στη Θεσσαλονίκη) κ.ά.
Ως προς την ενημέρωση του κόσμου, η πολιτική του φόβου απέχει πολύ από την πολιτική προστασίας και πρόληψης από τον Covid. Ο φόβος ή ανασφάλεια και οτιδήποτε σχετικό καλλιεργείται και διαχέεται, δεν δίνει καλύτερα αποτελέσματα σε όρους υγείας από ό,τι προσφέρει μια πολιτική σύνεσης με θέμα την ψύχραιμη ενημέρωση και την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων (βλ. Σλοβακία) που δεν εισάγουν τον πανικό και τον εκνευρισμό ή δεν επιτείνουν την κόπωση του πληθυσμού. Και όλο αυτό το πλαίσιο έχει πρώτο θύμα την περιστολή της κατανάλωσης.
Η όλη ενημερωτική καμπάνια για τον Covid θα είχε θεαματικά καλύτερα αποτελέσματα αν συνοδευόταν πρόσθετα από μια αντίστοιχη υπέρ της στήριξης της κατανάλωσης και ειδικότερα υπέρ της κατανάλωσης ελληνικών προϊόντων κατά τις περιόδους εκτός καραντίνας. Βέβαια, εύλογα κάποιος θα ισχυριστεί ότι μια τέτοια καμπάνια απαγορεύεται γιατί θέτει σε άνιση μεταχείριση τα εγχώρια προϊόντα με τα προερχόμενα από την ΕΕ.
Η απαγόρευση όμως περί προβολής των ελληνικών προϊόντων εις βάρος των κοινοτικών αναφέρεται μόνο στις κρατικές καμπάνιες. Δεν αφορά λόγου χάριν μια καμπάνια που θα αναλάβει ένα Επιμελητήριο ή ένα ινστιτούτο προστασίας του καταναλωτή. Από την άλλη, ακόμη και το ίδιο το κράτος μπορεί να αποφύγει την παγίδα της μη ίσης μεταχείρισης με μια έξυπνη διαφήμιση.
Η τελευταία μπορεί να προβάλει παραδείγματος χάριν για 20 δευτερόλεπτα κάποια θετικά στοιχεία του ενδοκοινοτικού εμπορίου (π.χ. εγγύηση της ειρήνης, βελτίωση της ποικιλίας των προϊόντων κ.λπ) και για άλλα ακριβώς 20 δευτερόλεπτα τα θετικά της κατανάλωσης υπέρ της εγχώριας παραγωγής (μεγέθυνση της οικονομίας, ενδυνάμωση της παραγωγής, μείωση ανεργίας, ευημερία κ.λπ).
Εδώ έρχεται στο μυαλό μας η θέση του Ισοκράτη το 370 π.Χ. που αναφέρει ότι η διοίκηση είναι τέχνη. Οι αιώνες πέρασαν, η ρήση του Ισοκράτη παραμένει ζωντανή ιδίως σε περιόδους κρίσεων και ρευστών καταστάσεων όπου οι διοικούντες οφείλουν να δείξουν το ταλέντο τους ή άλλως την γνώση της τέχνης αναφορικά με τη διακυβέρνηση της χώρας.
Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ
Π. Αν. υπουργού Οικονομικών και υφ/γού Εξωτερικών
