Η κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αποτελεί μία ακόμη σημαντική δοκιμασία για τη Δύση. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τις πραγματικές προθέσεις του Ρώσου προέδρου και κανείς δεν μπορεί να τον υποτιμά.
Ας δούμε, όμως, τις εναλλακτικές λύσεις που έχουν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη σε περίπτωση που οι ρωσικές δυνάμεις εισβάλουν στην Ουκρανία. Ο ίδιος ο πρόεδρος Μπάιντεν ξεκαθάρισε πως δεν τίθεται θέμα αποστολής αμερικανικών, και προφανώς νατοϊκών, δυνάμεων για να πολεμήσουν στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας. Η στρατιωτική επιλογή είναι συνεπώς εκτός συζήτησης, ενώ είναι βέβαιο πως ακόμη και αν την επέλεγαν οι ΗΠΑ, η Ευρώπη –με ελάχιστες εξαιρέσεις– δεν θα ακολουθούσε.
Η δεύτερη εναλλακτική λύση είναι να πιεστεί η κυβέρνηση της Ουκρανίας να υποχωρήσει σε κάποιες από τις απαιτήσεις της Μόσχας. Αν αυτό συνέβαινε, ο Πούτιν θα σημείωνε μια μεγάλη νίκη και θα ενίσχυε πολύ τη θέση του στο τραπέζι του παγκόσμιου γεωπολιτικού πόκερ. Ο Μπάιντεν θα βρισκόταν ταυτόχρονα στο στόχαστρο σκληρών επιθέσεων και (παραδόξως) από δεξιά και από αριστερά.
Υπάρχει, βεβαίως, πάντα η μεσαία λύση που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια, αυτή των κυρώσεων. Εχει αποδειχθεί ωστόσο πως οι κυρώσεις μπορεί να ακούγονται βαρύγδουπες, σπανίως όμως φέρνουν αποτελέσματα. Αντιθέτως, φωτίζουν την αδυναμία της Δύσης να επιβάλει τους όρους της.
Στο τραπέζι έχει μπει η «πυρηνική» λύση της εκδίωξης της Ρωσίας από το σύστημα διεθνών πληρωμών, το περίφημο SWIFT. Πρόκειται πράγματι για μία λύση με… δόντια, που θα επέφερε μεγάλη αναστάτωση στη ρωσική οικονομία και στην ελίτ της Μόσχας. Το SWIFT είναι στην πράξη το εργαλείο, αν όχι το όπλο, που διασφαλίζει την ηγεμονία του δολαρίου ως κυρίαρχου παγκόσμιου νομίσματος. Η απόφαση, όμως, να χρησιμοποιηθεί σε μία κρίση με τη Ρωσία μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες εξελίξεις.
Πρώτα απ’ όλα η ίδια η Ευρώπη έχει διαπιστώσει ότι είναι ένα όπλο που μπορεί εύκολα να μπει και στον δικό της κρόταφο. Σήμερα βρίσκεται στην εξουσία η κυβέρνηση Μπάιντεν, που δεν θα το έκανε. Χθες όμως, ίσως και αύριο, την εξουσία είχε ο Τραμπ, ο οποίος δεν δίστασε να απειλήσει με το SWIFT την Ε.Ε., όπως συνέβη όταν οι ΗΠΑ έφυγαν από τη συμφωνία με το Ιράν και οι ευρωπαϊκές εταιρείες προσπαθούσαν να βρουν ανεξάρτητα κανάλια συναλλαγής με το Ιράν. Το Βερολίνο είχε ήδη από τότε διακηρύξει την πρόθεσή του να στηρίξει τη θεσμοθέτηση ενός ευρωπαϊκού συστήματος πληρωμών. Και βέβαια, η Κίνα από καιρό προσπαθεί να βρει τρόπους που θα της επιτρέψουν να αποφύγει αμερικανικές κυρώσεις και να καθιερώσει το νόμισμά της ως εναλλακτικό παγκόσμιο νόμισμα.
Το μεταπολεμικό σύστημα διεθνών σχέσεων ξηλώνεται εδώ και καιρό. Τα εργαλεία τού χθες έχουν σκουριάσει. Η κρίση στην Ουκρανία θα αποτελέσει μία ακόμη κομβική δοκιμασία. Τα διλήμματα θα είναι σκληρά. Με το Πεκίνο να παρακολουθεί και να περιμένει υπομονετικά.
