Δημήτρης Πλατανιάς: «Το τραγούδι με γιατρεύει από τον κακό μου εαυτό»

Μου λέγατε πριν καθίσουμε ότι είστε άνθρωπος του ενστίκτου. Αυτό σας οδήγησε για να κάνετε τη μεγάλη στροφή στην πορεία σας και από δάσκαλος μουσικής να γίνετε τραγουδιστής της όπερας;

Πάντα το μεγάλο μου πρόβλημα ήταν ότι βαριόμουν και βαριέμαι εύκολα. Ημουν δάσκαλος κιθάρας όπως είναι γνωστό και αντιλήφθηκα σύντομα πως δεν ήταν ένα επάγγελμα στο οποίο θα μπορούσα να δοθώ. Δεν έβλεπα τον εαυτό μου μέσα σε αυτό στο μέλλον.

Τι σας έκανε ν’ ασφυκτιάτε;

Δεν είχα την υπομονή να κάνω αυτό που πρέπει. Φυσικά τελείωσα και το πανεπιστήμιο, αγγλική φιλολογία, για να μην πάθουν εγκεφαλικό οι γονείς μου. Το πτυχίο μου δεν το χρησιμοποίησα ποτέ. Το τραγούδι για μένα ήρθε σαν μία σωτηρία στην πραγματικότητα.

Από τις σας έσωσε;

Από αυτά που δεν μου άρεσε να κάνω που βεβαίως ήταν πολύ καλό αφού έβγαλα αρκετά χρήματα στην Καλαμάτα όπου ζούσα και θα συνέχισα να βγάζω αν το ακολουθούσα αυτό το επάγγελμα. Είχα πάρα πολλούς μαθητές και ξεκίνησα τη δεκαετία του ’90 που τα χρήματα είχαν πάρα πολύ μεγάλη αξία. Ομως από ένα σημείο και έπειτα άρχισα να μην αισθάνομαι καλά κυρίως απέναντι στα παιδάκια. Και αυτό διότι έδινα περισσότερο βάρος σε εκείνα τα οποία αντιλαμβάνονταν ό,τι τους μάθαινα. Αλλά δεν είναι έτσι γιατί στη διδασκαλία πρέπει να ασχολείσαι ισότιμα με όλους. Η όπερα με έσωσε από το βόλεμα. Ηθελα ν αλλάξω τον δικό μου κόσμο.

Το τραγούδι υπήρχε στη ζωή σας;

Από μικρός ήμουν σε χορωδία στην Καλαμάτα, με τους γονείς μου βρισκόμασταν συχνά σε παρέες με μουσική.

Είχατε ευτυχισμένα παιδικά χρόνια;

Ησυχα και πολύ όμορφα υπάρχει με όλα τα καλά και τα κακά της επαρχίας. Αλλά τι κακό μπορεί να έχει το να είσαι μικρός στην επαρχία; Υπήρχε η ανεμελιά και η υπερπροστατευτικότητα των γονιών, που βεβαίως ήταν λογικό.

Πότε λάβατε τη μεγάλη απόφαση ν’ αλλάξετε την πλοκή της ζωής σας;

Οταν έγινε αφότητο το να μην αισθάνομαι καλά μέσα μου. Ηθελα να κάνω κάτι υπερβατικό. Για μεγάλη μου τύχη συνάντησα την κυρία Μαρία Μαρκέτου, η οποία ήταν ενεργή τραγουδίστρια της Λυρικής Σκηνής. Μάλιστα ήμασταν συνάδελφοι στο Ωδείο. Με άκουσε να τραγουδάω και με παρότρυνε να το ψάξω περισσότερο. Αν δεν υπήρχε αυτή δεν θα προχωρούσα. Με έσπρωξε και με λίγο καιρό μαθημάτων κατάφερα να πάρω την υποτροφία από το Μέγαρο Μουσικής και να φύγω στο εξωτερικό. Καθοριστική ήταν και η συμβολή της συζύγου μου Χριστίνας, διότι με βοήθησε στην τραγουδιστική μου εξέλιξη γιατί είναι δασκάλα φωνητικής. Ενώ γνωριζόμασταν από παιδιά έτυχε όταν ξεκινούσα μαθήματα τραγουδιού εκείνη επέστρεφε από τη Βιέννη όπου σπούδαζε στην Ελλάδα. Είναι η μοίρα των τραγουδιστών αν αποφασίσουν να μείνουν στην Ελλάδα να στραφούν στη διδασκαλία.

Ο αντίπαλος ενός τραγουδιστή όπερας ποιος είναι;

Ο κακός εαυτός του. Κανείς άλλος. Βασικά το μυαλό του και η κακή διαχείριση του οργάνου του που είναι η φωνή.

Με ποιο τρόπο γίνεται αυτή η κακή διαχείριση;

Αν υπερεκτιμήσει τις δυνατότητές του. Δεν το έχω κάνει ποτέ και αισθάνομαι περήφανος. Είμαι και ως άνθρωπος έτσι. Δεν μπορώ ν ακούω «είσαι σπουδαίος, είσαι ο καλύτερος».

Τι θέλετε να ακούτε;

«Μας άρεσε όπως τραγούδησες». Μέχρι εκεί. Δεν μου αρέσουν τα μεγάλα λόγια. Τα υπόλοιπα «κάνει μεγάλη καριέρα και τραγουδάει στα σπουδαιότερα θέατρα του κόσμου» δεν μπορώ να τα ακούω. Ασε που δεν ισχύουν. Δεν έχω τραγουδήσει στα σπουδαιότερα θέατρα του κόσμου.

Πού θα θέλατε να εμφανιστείτε;

Σε πολλά. Στη Νέα Υόρκη, στο Μιλάνο, στη Βιέννη, στο Παρίσι δεν έχω τραγουδήσει. Εχει τύχει να με καλέσουν για παράδειγμα στη Βιέννη να αντικαταστήσω κάποιον αλλά δεν προέκυψε γιατί είχα άλλες δουλειές. Εκτός Ελλάδας επικρατούν συνθήκες αρένας και υπάρχουν πάρα πολλοί καλοί τραγουδιστές. Είναι πάρα πολύ απλό.

Σε αυτό το ρινγκ όπως το χαρακτηρίσατε, το μεγαλύτερό σας όπλο ποιο θεωρείτε ότι είναι;

Η πίστη στον εαυτό μου. Τίποτε άλλο δεν μπορείς να κάνεις. Βεβαίως παίζουν ρόλο η τύχη, οι συγκυρίες, οι άνθρωποι που σε προμοτάρουν. Αλλά αυτά δεν απασχολούν τον κόσμο. Πρέπει ανά πάσα στιγμή να είσαι ψυχολογικά έτοιμος ν’ ανέβεις στη σκηνή. Να είσαι σίγουρος για τον εαυτό σου. Εχω απορρίψει πολλές δουλειές για τις οποίες δεν ήμουν σίγουρος. Ειδικά όταν προκύπτουν προτάσεις την τελευταία στιγμή. Θέλω να είμαι επαρκής. Να φτάνω πάντα, όχι το 100%, αλλά από το 70% και πάνω.

Φτάσατε ποτέ στο 100% των δυνατοτήτων σας;

Υπήρξαν κάποιες που ένιωσα πολύ καλά και το εισέπραξε και το κοινό. Ο ίδιος ρόλος βέβαια μετά από τρεις μέρες μπορεί να μην είναι τόσο καλός. Είναι πολύ φυσιολογικό. Εξαρτάται από τη μέρα και μόνο.

Τι είναι αυτό που δεν μπορεί ν’ αντιληφθεί ο κόσμος μέχρι να φτάσετε πάνω στη σκηνή;

Το κοινό δεν μπορεί να καταλάβει την προετοιμασία, τις συνθήκες, την «ημέρα» του τραγουδιστή που προανέφερα.

Οι κριτικοί τι δεν καταλαβαίνουν;

Θα προτιμούσα οι κριτικοί των διαφόρων ειδών τέχνης να έχουν πιο στενή σχέση. Δεν περιμένω οι κριτικοί της ζωγραφικής να είναι ζωγράφοι ή της μουσικής να είναι μουσικοί. Πρέπει να υπάρχει μια βαθιά καλλιέργεια για να προκύπτει η βαθιά κατανόηση του αντικειμένου που θα κριθεί. Εγώ θα παραδεχτώ κάποιον που μου κάνει κριτική αν έχει περάσει καμιά δεκαριά χρόνια από τη ζωή του γυρνώντας τον κόσμο παρακολουθώντας διαφορετικά θεάματα. Δεν νοείται κάποιος να μην έχει σπαταλήσει χρόνο και χρήμα για να δει τι γίνεται στον κόσμο.

Εσείς καλλιεργείτε τη σχέση σας με τις τέχνες;

Οσο και αν ακουστεί περίεργο δεν ήμουν ποτέ φίλος του θεάτρου. Τα τελευταία χρόνια επίσης δεν έχω διαβάσει πολύ, δεν έχω δει πολύ κινηματογράφο κ.λπ. Και το θεωρώ έλλειψή μου που δεν παρακολουθώ πιο στενά τις εξελίξεις στις τέχνες. Προτιμώ όταν βρίσκομαι σε περίοδο δουλειάς και προκύπτει ελεύθερος χρόνος να τον περνάω σε απόλυτη ηρεμία.

Φαντάζομαι ούτε μουσική ακούτε.

Ούτε μισή νότα, ούτε την τηλεόραση να παίζει. Μ’ ενοχλεί ο ήχος. Με χαλαρώνει περισσότερο να βγω με τους φίλους μου να φάμε, να πιούμε. Θέλω να έχω χρόνο να κάνω πράγματα που μ’ ευχαριστούν.

Η τέχνη σας τι σας αποκάλυψε;

Οτι η ηρεμία του εσωτερικού κόσμου είναι το σπουδαιότερο αγαθό που μπορεί να κατακτήσει ο άνθρωπος.

Εσείς την έχετε κατακτήσει;

Οχι. Προσπαθώ πρώτα γι’ αυτό και μετά για όλα τα υπόλοιπα. Αν δεν είχα ακολουθήσει το τραγούδι μπορεί θα ένιωθα το κενό, το ανεκπλήρωτο. Αρχίζω να θέλω να σκέφτομαι τη ζωή μου χωρίς το τραγούδι σιγά σιγά.

Εχετε προετοιμαστεί γι’ αυτό;

Δεν παίρνω όρκο. Προσπαθώ όμως ψάχνοντας να βρω τι θα κάνω μετά. Το τραγούδι και η μουσική θα είναι μέσα μου συνέχεια αλλά θα βρω τι είναι αυτό που θέλω να κάνω μετά.

Ποιος είναι ο πιο δύσκολος ρόλος που έχετε ερμηνεύσει;

Οταν πρωτοξεκίνησα να τραγουδάω Ριγκολέτο ήταν για μένα πραγματικά ένα «βουνό». Αν φτάσεις στην κορυφή του αισθάνεσαι λίγο πιο ήσυχος, πιο πλήρης. Αυτός ο ρόλος ήταν ένα όνειρο και φυσικά είναι σημείο αναφοράς για έναν βαρύτονο. Νομίζω ότι τώρα μπορώ να αποδώσω καλά.

Σε αυτό τον αγώνα που δώσατε σε ένα τόσο ανταγωνιστικό πεδίο, ποιες στιγμές αισθανθήκατε απογοήτευση;

Εκείνες που βρισκόμουν στο εξωτερικό δεν ήμουν πολύ καλά, έπρεπε να τραγουδήσω και το αποτέλεσμα δεν ήταν εκείνο που έπρεπε. Οταν ήμουν άρρωστος, ή σε κακή μέρα ή όχι και τόσο καλά προετοιμασμένος. Κάποια στιγμή στο Μόναχο για παράδειγμα αρρώστησα και αναγκάστηκα να τραγουδήσω όχι σπουδαία στις δύο από τις τέσσερις παραστάσεις. Ή στο Λονδίνο που τραγούδησα τον Ριγκολέτο άρρωστος. Ισως έκανα και λάθος. Αυτές οι περιστάσεις θα μπορούσαν να με αναγκάσουν να οπισθοχωρήσω. Γνώριζα όμως ότι ήταν απλώς κακές στιγμές.

Γιατί τραγουδάτε;

Είναι το φάρμακο που με γιατρεύει από τον κακό μου εαυτό. Ισως γιατί έχω ανάγκη από αγάπη και αποδοχή – όπως όλοι μας. Δεν ξέρω δεν έχω κάνει ψυχανάλυση.

Υπάρχει μια άρια που όταν την τραγουδάτε συνδέεστε μαζί της;

Η δεύτερη άρια του Ριγκολέτο με κάνει να δικαιολογώ τον λόγο που έγινα τραγουδιστής.