Μια «γέφυρα» προς την Ευρώπη φαίνεται πως ήταν το Αιγαίο για τους ανθρωπίδες που μετακινούνταν από την Αφρική των παλαιολιθικών χρόνων. Τα ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας στη Μεγαλόπολη τοποθετούν την αρχαιότερη ανθρώπινη παρουσία στην Ελλάδα πριν από 700.000 χρόνια και δείχνουν ότι αποτελούσε και σημαντικό οικολογικό καταφύγιο για ελέφαντες, ιπποπόταμους και ελαφοειδή.
Μυστικά 700.000 ετών στη Μεγαλόπολη
Φανταστείτε µια κατάφυτη πεδιάδα, που στο κέντρο της ξεχωρίζει μια μεγάλη, κρύα λίμνη. Στις βαλτώδεις όχθες της κρύβονται προϊστορικά πουλιά, ενώ τριγύρω ζουν γιγαντιαία ελάφια, ελέφαντες, ακόμα και μακάκοι. Κυνηγιούνται από προγόνους του ανθρώπου, που επιβιώνουν με τη βοήθεια των λίθινων εργαλείων τους και που έχουν καταφύγει εδώ για να προστατευτούν από τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες του βορρά. Το κρύο γενικά κυριαρχεί· μέχρι κι ένα βουνό στα νότια της πεδιάδας έχει κορυφή καλυμμένη με παγετό.
Στα αλήθεια προκαλεί δέος μια ενδεικτική αναπαράσταση της παλαιολιθικής Μεγαλόπολης. Και όμως, έτσι πρέπει να έμοιαζε η πεδινή Αρκαδία κάτι λιγότερο από ένα εκατομμύριο χρόνια πριν. Και καθώς μια τέτοια εικόνα είναι γνωστή στους παλαιοντολόγους, ακόμα πιο εντυπωσιακά αποδεικνύονται τα νέα ευρήματα για τη συγκεκριμένη περιοχή της Πελοποννήσου, τα οποία έφερε στο φως το πενταετές πρόγραμμα επιφανειακής και γεωαρχαιολογικής έρευνας που ολοκλήρωσαν πρόσφατα το υπουργείο Πολιτισμού και η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών: όπως όλα δείχνουν, στο λιγνιτωρυχείο και στη λεκάνη της Μεγαλόπολης υπήρχε ένα από τα νοτιότερα οικολογικά καταφύγια της Ευρώπης στη διάρκεια των παγετωδών περιόδων του Μέσου Πλειστόκαινου. Μία αρχαιολογική θέση ειδικά, που ονομάζεται «Κυπαρίσσια 4» και εντοπίστηκε στο λιγνιτωρυχείο, κερδίζει πλέον τον τίτλο της παλιότερης χρονολογημένης αρχαιολογικής θέσης στην Ελλάδα. Η ηλικία της; Περίπου 700.000 ετών.
«Με αυτή την ανακάλυψη βάζουμε τον ελλαδικό χώρο στο “παιχνίδι” της εξέλιξης του ανθρώπου και της αποίκισης της Ευρώπης από τους ανθρωπίδες, κάτι με το οποίο η Ελλάδα δεν είχε σχέση μέχρι πρότινος», λέει ο Παναγιώτης Καρκάνας, γεωαρχαιολόγος της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, που συνδιηύθυνε το πρόγραμμα μαζί με την Ελένη Παναγοπούλου-Καράμπελα της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟΑ και την Κατερίνα Χαρβάτη του Πανεπιστημίου του Tίμπινγκεν. Εξίσου σημαντικό, συνεχίζει, είναι ότι δεν βρέθηκε μία, αλλά πέντε νέες θέσεις, συναφείς στρωματογραφικά, που «δένουν» τα αποτελέσματα της έρευνας. Σε αρκετές εντοπίστηκαν κατάλοιπα και οστά από εξαφανισμένα ζώα (από εκείνα τα γιγαντιαία ελάφια και τους μακάκους, αλλά και από προϊστορικούς ελέφαντες, ρινόκερους και ιπποπόταμους), καθώς και λίθινα εργαλεία που είχαν ενίοτε χρησιμοποιηθεί στην επεξεργασία των οστών των ζώων.
«Ενα ερώτημα που θέσαμε», προσθέτει, «ήταν κατά πόσο ο ελλαδικός χώρος αποτέλεσε την περιοχή μέσω της οποίας έγινε η αποίκιση της Ευρώπης από τους πρώιμους ανθρώπους. Διαπιστώνοντας συνεχή ανθρώπινη παρουσία σε ένα τόσο νότιο σημείο, για τόσο μεγάλο διάστημα και συνδυάζοντάς τη με τη γνώση μας ότι η στάθμη του Αιγαίου κατέβαινε πολύ στις παγετώδεις περιόδους –τόσο που οι Κυκλάδες σχεδόν ενώνονταν με την Αττική– συμπεράναμε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το Αιγαίο να αποτελούσε μια “γέφυρα” για το πέρασμα των ανθρώπων στην ευρωπαϊκή ήπειρο».
Διαβάστε περισσότερα εδώ
πηγη kathimerini.gr
