Η πανδημία του κορωνοϊού συνεχίζει την «επέλασή» της ανά την υφήλιο, με περισσότερα 135 εκατ. κρούσματα παγκοσμίως και τους θανάτους να έχουν ξεπεράσει το φράγμα των τριών εκατομμυρίων. Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων και η επιτάχυνση των διαδικασιών εμβολιασμού σε ολοένα και περισσότερες χώρες αποτελεί αχτίδα αισιοδοξίας ότι επιτέλους πλησιάζουμε στην έξοδο του τούνελ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προκλήσεις και κίνδυνοι: Τα ποσοστά θανάτων παραμένουν υψηλά, τα μεταλλαγμένα στελέχη του ιού είναι πιο επιθετικά και θέτουν υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, ενώ δεν απολαμβάνουν όλες οι χώρες την ίδια πρόσβαση στα εμβόλια.
Τα βλέμματα στρέφονται στην πολυπόθητη επιστροφή στην κανονικότητα και στη ζωή στη μετα-κορωνοϊό εποχή. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει μετά βεβαιότητας πώς θα είναι ο κόσμος μετά το πέρας πανδημίας, ούτε το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό. Το σίγουρο είναι ότι η μετάβαση προς την κανονικότητα θα είναι σταδιακή και ότι βασική προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι η επίτευξη της λεγόμενης ανοσίας της αγέλης, επισημαίνει σε έκθεσή της η McKinsey.
Σύμφωνα με τη McKinsey, η πορεία της νόσου σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ -όπου τουλάχιστον το ένα τρίτο του ενήλικου πληθυσμού έχει κάνει τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου, ενώ στη Βρετανία περίπου 32 εκατ. Βρετανοί έχουν εμβολιασθεί με τουλάχιστον την πρώτη δόση- καταδεικνύει τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, με την επαναφορά πολλών οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Ήδη ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, παρουσίασε στα τέλη Φεβρουαρίου τον οδικό χάρτη σταδιακής άρσης του lockdown, με στόχο την πλήρη άρση των περιοριστικών μέτρων στις 21 Ιουνίου. Στις ΗΠΑ, στόχος του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, είναι να μπορέσουν οι Αμερικανοί να γιορτάσουν κανονικά την Ημέρα της Ανεξαρτησίας, στις 4 Ιουλίου.
Για την υπόλοιπη Ευρώπη, η διαδικασία μετάβασης προς την κανονικότητα προβλέπεται από τους αναλυτές της McKinsey πιο αργή, προς τα τέλη του δευτέρου ή του τρίτου τριμήνου. Η χρονική στιγμή δεν θα είναι ίδια για κάθε χώρα, ενώ θα είναι σε άμεση συνάρτηση με την επιτάχυνση της διαδικασίας εμβολιασμού, τον αντίκτυπο των εμβολιασμών στους αριθμούς των νοσηλευομένων και διασωληνωμένων, αλλά και από το εάν θα υπάρξουν επόμενα κύματα έξαρσης της νόσου Covid-19 εξαιτίας νέων στελεχών.
Πότε μπορούμε να μιλάμε για ανοσία αγέλης;
Η επίτευξη ανοσίας αγέλης αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιστροφή στην κανονικότητα. Στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, η McKinsey εκτιμά ότι αυτό θα συμβεί στο τρίτο τρίμηνο και πιο αργά, κατά το τέταρτο τρίμηνο, για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ’ όλα αυτά, προειδοποιεί για κινδύνους που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν το χρονοδιάγραμμα, μεταθέτοντάς το προς τα τέλη του έτους. Μεταξύ των κινδύνων αναφέρει ενδεχόμενα προβλήματα στη διαθεσιμότητα των εμβολίων, επιφυλακτικότητα των πολιτών απέναντι στον εμβολιασμό ή την πιθανότητα εξάπλωσης ενός στελέχους «ανθεκτικού» στα εμβόλια.
Από την άλλη πλευρά, η ανοσία αγέλης δεν θα επιτευχθεί στον ίδιο βαθμό και με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα μέρη του κόσμου, ενώ είναι πιθανό κάποιες χώρες να μην καταφέρουν μεσοπρόθεσμα τη θωράκιση του 70%-80% του πληθυσμού.
Στις θετικές εξελίξεις κατά την πορεία μετάβασης προς την κανονικότητα, η McKinsey επικαλείται την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και τη βελτίωση και επιτάχυνση των προγραμμάτων εμβολιασμού. Ταυτόχρονα σημειώνεται πρόοδος και ως προς τις θεραπευτικές αγωγές καταπολέμησης του κορωνοϊού.
Τα παραπάνω έχουν συμβάλει στη μείωση του αριθμού νέων κρουσμάτων και θανάτων, αν και παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Τα νέα κρούσματα, περιστατικά που χρήζουν νοσηλείας και οι θάνατοι έχουν μειωθεί σημαντικά -κατά 79% στις ΗΠΑ και κατά 89% σε Βρετανία σε σύγκριση με τα υψηλά του Ιανουαρίου. Η εικόνα όμως δεν είναι ίδια και στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου ολοένα και περισσότερες χώρες, αντιμέτωπες με το τρίτο κύμα, επαναφέρουν περιοριστικά μέτρα.
Δύο σενάρια για τον «επίλογο» της πανδημίας
Με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, η σταδιακή μετάβαση προς την κανονικότητα μετά την επίτευξη ανοσίας αγέλης δεν θα είναι ίδια σε όλες τις χώρες. Το χρονοδιάγραμμα επανεκκίνησης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής θα είναι διαφορετικό.
Η επιστροφή των μαθητών στις σχολικές τάξεις και στη διά ζώσης εκπαίδευση, το άνοιγμα των μπαρ και εστιατορίων, το «πράσινο φως» για κοινωνικές συναθροίσεις, αλλά και η επιστροφή των εργαζομένων στα γραφεία και η άρση των απαγορεύσεων στις διαπεριφερειακές μετακινήσεις και αεροπορικά ταξίδια αποτελούν ακόμη κομμάτια που λείπουν από το παζλ της προ-κορωνοϊού καθημερινότητας.
Το ζητούμενο δεν αφορά μόνο τη συμπλήρωσή τους. Κοινός στόχος των προσπαθειών που καταβάλλουν εθνικές αρχές και επιστημονική κοινότητα είναι να αποφευχθεί ένα πισωγύρισμα. Και δεν υπάρχουν πλέον αντοχές -ούτε οικονομικές πολύ περισσότερο κοινωνικές- για έναν τέτοιο επίλογο.
