Γράφει ο Γιάννης Πάζιος*
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025, νομοθέτησε, χωρίς διαβούλευση με τους θεσμικούς εταίρους, χωρίς να έχει διαμορφώσει την ελάχιστη κοινωνική συναίνεση και – κυρίως – χωρίς καμία επίγνωση της πραγματικότητας στην ελληνική ύπαιθρο.
Πλήθος οικοπέδων εντός οικισμών, που μέχρι σήμερα θεωρούνταν άρτια και οικοδομήσιμα, απαξιώνονται καθώς μετατρέπονται σε αγροτεμάχια – χωρίς δυνατότητα οικοδομησιμότητας!
Το Π.Δ. καθιερώνει αυξημένους όρους αρτιότητας για οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, δημιουργώντας ζώνες αρτιότητας Α και Β:
- Ζώνη Α (συνεκτικός πυρήνας): αρτιότητα 2.000 τ.μ.
- Ζώνη Β (αραιοδομημένο τμήμα): αρτιότητα από 300 έως 2.000 τ.μ.
Το προγενέστερο πλαίσιο (ΦΕΚ 1985) προέβλεπε:
- 300–1.000 τ.μ. στο συνεκτικό τμήμα
- 1.000–2.000 τ.μ. στο μη συνεκτικό
Ακόμα και όπου τα όρια των οικισμών δεν μεταβάλλονται, η εφαρμογή των νέων ζωνών καθιστά μη άρτια τα περισσότερα οικόπεδα – ακόμη και εντός των οριοθετημένων οικισμών.
Παράδειγμα: Σε οικισμούς με απόφαση Νομάρχη ίσχυε αρτιότητα ενδεικτικά:
Βασιλικό: 500 τ.μ. στο συνεκτικό τμήμα – 1.000 τ.μ. στο μη συνεκτικό τμήμα.
Κρεμμύδια – Λαιίκα – Βελίκα – Λεύκτρο – Αρφαρά ίσχυε γενική αρτιότητα 500τ.μ
Άρις: 500τ.μ. στο συνεκτικό τμήμα – 800 τ.μ. στο μη συνεκτικό τμήμα
Στούπα – 1500 τ.μ γενική αρτιότητα
Με βάση το Π.Δ., το καθεστώς αυτό καταργείται de facto και πλέον επαναοριοθετούνται με τις ζώνες του τωρινού Π.Δ.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως το Π.Δ. θα εφαρμοστεί μόνο μετά την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ). Αυτός ο ισχυρισμός είναι ανακριβής. Στη Μεσσηνία, ισχύει ήδη σε σημαντικές γεωγραφικά περιοχές θεσμοθετημένος πολεοδομικός σχεδιασμός:
- ΓΠΣ: Δημοτικές Ενότητες Μεσσήνης και Καλαμάτας
- ΣΧΟΟΑΠ: Πεταλιδίου, Αίπειας, Κορώνης
Στις περιοχές αυτές, το Π.Δ. εφαρμόζεται άμεσα, χωρίς μεταβατικές διατάξεις, καθώς διαθέτουν εγκεκριμένα σχέδια χωρικής οργάνωσης.
Οι ΥΔΟΜ (Πολεοδομίες) ενδεχομένως να υποχρεούνται να εφαρμόσουν τους νέους όρους και να μην μπορούν να επικαλεστούν αναμονή έκδοσης ΤΠΣ.
Σχεδόν κάθε χωριό της Μεσσηνίας αντιμετωπίζει κίνδυνο περιορισμού δόμησης – είτε άμεσα, είτε με την πρώτη έγκριση ενός ΤΠΣ.
Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής δεν αρκείται στην καταγγελία.
Προτείνουμε:
- Άμεση αναστολή της ισχύος του Π.Δ. 194/2025, έως την ολοκλήρωση ουσιαστικής διαβούλευσης με ΟΤΑ & ΤΕΕ
- Θεσμοθέτηση “ενδιάμεσης πολεοδομικής ζώνης” με ρεαλιστικούς όρους δόμησης
- Προτεραιότητα στην εκπόνηση και έγκριση ΤΠΣ/ΓΠΣ με χρηματοδότηση για ημιορεινούς και αγροτικούς δήμους
- Ψηφιακό Μητρώο Οικισμών με ιστορική και πολεοδομική τεκμηρίωση
- Ρυθμίσεις παρεκκλίσεων και εξαιρέσεων για μικρές ιδιοκτησίες με κοινωνικά κριτήρια
- Εθνικό πρόγραμμα στήριξης νέων οικογενειών στην ύπαιθρο
- Μεταβατική διάταξη για τις ΥΔΟΜ, με συνέχιση έκδοσης οικοδομικών αδειών μέχρι την έγκριση των νέων σχεδίων. Για τις Ενότητες, όπου δεν υφίστανται εγκεκριμένα ΤΠΣ ή ΓΠΣ: προτείνουμε ρητή πρόβλεψη ώστε οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) να συνεχίσουν να εκδίδουν άδειες σύμφωνα με τις προϋφιστάμενες διατάξεις, ώστε να αποτραπεί επανάληψη του αδιεξόδου της «ζώνης των 800 μέτρων» (Ν. 4759/2020), που πάγωσε χιλιάδες μικροϊδιοκτησίες λόγω ερμηνευτικού κενού.
Με το Π.Δ. 194/2025, η κυβέρνηση δεν ρυθμίζει – αποκλείει.
Δεν προστατεύει το περιβάλλον – αποδομεί την τοπική κοινωνία.
Η μικρή ιδιοκτησία δεν είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη – είναι προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής.
Η ύπαιθρος που ερημώνει δεν χρειάζεται αποκλεισμούς, αλλά κίνητρα παραμονής και δυνατότητες αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Είναι ευθύνη της Πολιτείας να διασφαλίσει γι’ αυτούς ένα δίκαιο πλαίσιο δόμησης και οικιστικής συνέχειας.
*Γραμματέας Τομέα Ψηφιακής Πολιτικής και Δικτύων
Μέλος Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής
ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
