Στην αρχή, υπήρχε μια ιδανική τοποθεσία: ένα ποτάμι που έκανε δυνατό το εμπόριο, το λιμάνι που γέμιζε τα ταμεία της πόλης.
Και όπως γράφει σε εκτενές του άρθρο του Politico, στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, αυτό που κάποτε έκανε μια πόλη να ευημερεί, τώρα θα μπορούσε να την κάνει αβίωτη.
Η Αθήνα και η Ρώμη έγιναν βασικά κέντρα δύναμης χάρη στις κατάφυτες πεδιάδες που ευλογήθηκαν από το εύκρατο κλίμα. Το Άμστερνταμ, η Λισαβόνα, το Αμβούργο και η Κοπεγχάγη χρησιμοποίησαν τις παράκτιες εγκαταστάσεις τους για να κυριαρχήσουν στο παγκόσμιο εμπόριο.
Η γεωγραφία εξασφάλισε την επιτυχία σε αυτές τις πόλεις, αλλά καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, είναι επίσης πιθανό να σημάνει την πτώση τους.
Οι τρέχουσες προβλέψεις δείχνουν ότι η διεθνής κοινότητα κινδυνεύει να χάσει τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου και ότι χωρίς πιο γρήγορες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών θερμοκηπίου που δημιουργούνται από την καύση ορυκτών καυσίμων, ο κόσμος είναι πιθανό να θερμανθεί μεταξύ 2,6- 2,9 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.
Αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις θα αντιμετωπίσουν ακραία ζέστη, πλημμύρες, τυφώνες και πυρκαγιές – και πιο μακροπρόθεσμες, σοβαρές ξηρασίες και άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ανάλογα με την τοποθεσία τους.
Ωστόσο, παρά τις ενδείξεις ότι αυτές οι δυνητικά καταστροφικές επιπτώσεις στο κλίμα είναι αναπόφευκτες, λίγοι πολιτικοί ηγέτες κάνουν οτιδήποτε για να αντιμετωπίσουν σοβαρά αυτό που μπορεί να συμβεί λίγες μόνο δεκαετίες μετά.
«Η τρέχουσα τοποθεσία των περισσότερων πόλεων απλά δεν θα είναι βιώσιμη σε ένα χρονικό πλαίσιο πολλών αιώνων», δήλωσε στο Politico ο Benjamin Strauss, επικεφαλής επιστήμονας στην ερευνητική ομάδα Climate Central. «Για μερικούς από αυτούς, αυτό θα μπορούσε να συμβεί ακόμη και σε αυτόν τον αιώνα».
Κάτω από το… νερό
Η Ολλανδία γνωρίζει τι σημαίνει να αντιμετωπίζεις καταστροφικές πλημμύρες: Το 1953, περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα της καταιγίδας στη Βόρεια Θάλασσα.
Οι πολιτικοί έχουν έκτοτε προβλέψει την κατασκευή τεράστιων φραγμάτων και αναχωμάτων για την προστασία των πολιτών από τη θάλασσα. Ωστόσο, οι τρέχουσες προβλέψεις για την αύξηση της στάθμης του νερού, που αναμένεται ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη σημαίνουν ότι αυτές οι παράκτιες άμυνες μπορεί σύντομα να αχρηστευθούν.
Το φράγμα East-Schelde – το μεγαλύτερο φράγμα στη χώρα – για παράδειγμα, «σχεδιάστηκε για να διαρκέσει για 200 χρόνια με την προσδοκία ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα ήταν λιγότερο από μισό μέτρο», υπογράμμισε ο Michiel van den Broeke, καθηγητής μετεωρολογίας και ερευνητής στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας και Ατμοσφαιρικής Έρευνας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης. «Και γνωρίζουμε ήδη ότι, ό,τι και να συμβεί, θα ξεπεράσουμε αυτό το όριο τον επόμενο αιώνα».
Μέρος της δυσκολίας στο σχεδιασμό συστημάτων για την προστασία των πόλεων που απειλούνται είναι ότι, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα επίπεδα του νερού θα ανέβουν, είναι ακόμα ασαφές πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτό.
«Φανταστείτε ένα ανατρεπόμενο φορτηγό να σηκώνεται μπροστά από το γραφείο σας και να ελευθερώνει ένα φορτίο με πάγο στο δρόμο», είπε ο Στράους από το Climate Central. Αν και είναι δυνατό να εκτιμηθεί πόσο νερό θα απελευθερωθεί όταν λιώσει, «η πραγματική πρόκληση» είναι να υπολογίσουμε πόσο γρήγορα θα λιώσει.
Αλλά αν ο κόσμος θερμανθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου, οι προβολές προβλέπουν άνοδο της στάθμης της θάλασσας έως και 6 μέτρα .
Αυτό θα εξαφάνιζε πόλεις όπως το Άμστερνταμ, η Χάγη και το Ρότερνταμ. Πιθανότατα θα ήταν επίσης καταστροφή για τα λιμάνια της Βρέμης, του Αμβούργου και της Κοπεγχάγης στη Βόρεια Θάλασσα. Στη Μεσόγειο, η ήδη πλημμυρισμένη Βενετία και η Ραβέννα θα εξαφανίζονταν, και ακόμη και μεγάλες μητροπόλεις όπως η Βαρκελώνη και η Μασσαλία θα έβλεπαν ολόκληρες γειτονιές να χάνονται στο νερό.
«Ένας κορυφαίος Ολλανδός εμπειρογνώμονας στο νερό μου είπε κάποτε ότι ενώ 1 μέτρο άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι ένα ενδιαφέρον πρόβλημα για έναν μηχανικό, τα 2 μέτρα είναι πρόβλημα για τον πρωθυπουργό», είπε ο Στράους από το Climate Central. «Αλλά 5 μέτρα; Κανείς δεν έχει μελετήσει πώς να αμυνθεί ενάντια σε αυτό, και ενώ δεν περιμένουμε αυτήν την πρόκληση αυτόν τον αιώνα, θα μπορούσαμε εύκολα να την αντιμετωπίσουμε μακροπρόθεσμα».
Υψηλές θερμοκρασίες
Ενώ η υπαρξιακή απειλή που δημιουργείται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας μπορεί να απέχει ακόμη δεκαετίες – αν όχι αιώνες – μακριά, η υπερβολική ζέστη θέτει ήδη σε κίνδυνο ορισμένες από τις πόλεις της Ευρώπης.
«Τα κύματα καύσωνα είναι ήδη ο πιο άμεσος και κυρίαρχος παράγοντας θνησιμότητας , υπερτερώντας κατά πολύ τις πλημμύρες και τις καταιγίδες», δήλωσε ο Βόλφγκανγκ Κράμερ, διευθυντής ερευνών στο Μεσογειακό Ινστιτούτο Βιοποικιλότητας και Οικολογίας και επικεφαλής συγγραφέας της τελευταίας έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την
Κλιματική Αλλαγή
Η Ελένη Μυριβήλη , η νεοδιορισθείσα παγκόσμια γενική διευθύντρια θερμότητας του ΟΗΕ, είπε ότι ορισμένα μέρη της Ευρώπης οδεύουν προς ένα μέλλον όπου «δεν θα μιλάμε για καλοκαίρια με πολλά άσχημα κύματα καύσωνα, αλλά για εποχές που αποτελούνται από μεγάλες, αδιάκοπες περιόδους αφόρητη ζέστη».
Σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη, η αστική ζωή αρχίζει να «φαίνεται πολύ πιο ζοφερή», δήλωσε ο Jos Lelieveld, διευθυντής του Τμήματος Χημείας Ατμόσφαιρας στο Ινστιτούτο Χημείας Max Planck και επικεφαλής του Τμήματος Περιβαλλοντικής Πρόβλεψης στην Έρευνα για το Κλίμα και την Ατμόσφαιρα του Ινστιτούτου Κύπρου. Στους 3 βαθμούς Κελσίου, ορισμένες πόλεις θα «έχουν μεγάλη πρόκληση να παρέχουν κατοικήσιμες συνθήκες για τους πληθυσμούς τους».
Ελλείψεις σε νερό και τροφή
Η έλλειψη τροφής και νερού είναι επίσης πιθανό να απειλήσει την επιβίωση ορισμένων πόλεων.
«Οι πόλεις εξαρτώνται από τους πόρους που προέρχονται από την ύπαιθρο», δήλωσε ο Jaime Martínez Valderrama, ερευνητής στον ισπανικό πειραματικό σταθμό CSiC Arid Zone. « Η ερημοποίηση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν ήδη αποτυχίες των καλλιεργειών θα κάνουν πιο δύσκολη την παροχή τροφίμων στις πόλεις».
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι μεγαλύτερες ξηρασίες σημαίνουν ότι οι πόλεις θα δυσκολευτούν επίσης να εξασφαλίσουν πρόσβαση στο νερό, είπε. Ενώ οι παράκτιες πόλεις μπορεί να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν μονάδες αφαλάτωσης για να αντιμετωπίσουν αυτήν την πρόκληση, προειδοποίησε ότι «η τεχνολογία δεν θα μπορέσει να λύσει όλα τα προβλήματά μας».
«Αυτές οι λύσεις είναι ήδη εξαιρετικά δαπανηρές τώρα», είπε. «Το νερό θα γίνεται όλο και πιο ακριβό, πράγμα που σημαίνει ότι η ζωή θα είναι πιο ακριβή σε μέρη όπου υπάρχει έλλειψη».
Ο αντίκτυπος της ανεπαρκούς παροχής νερού είναι ήδη εμφανής σε πόλεις σε άνυδρες περιοχές των χωρών της Νότιας Ευρώπης όπου ο πληθυσμός μειώνεται σταθερά εδώ και δεκαετίες , πρόσθεσε.
«Οδεύουμε προς ένα μέλλον στο οποίο τμήματα της Ισπανίας θα μπορούσαν να αισθάνονται σαν τη Σαουδική Αραβία σε 10 ή 15 χρόνια. Πόλεις υπάρχουν εκεί, αλλά με τεράστιο κόστος, κάτι που δεν είναι ξεκάθαρο ότι θα μπορέσουμε να αντέξουμε οικονομικά».
Οι πόλεις που αδειάζουν
Ορισμένοι Ευρωπαίοι εγκαταλείπουν ήδη τις γειτονιές τους που εκτεθειμένες σε καταστροφικές κλιματικές επιπτώσεις. Στην Όλμπια της Ιταλίας, περίπου 2.000 άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από μέρη της πόλης που είναι ευάλωτα σε ακραίες πλημμύρες όπως αυτές που καταγράφηκαν το 2013 .
Στην Ισπανία, ο ειδικός στην ερημοποίηση Μαρτίνεθ είπε ότι γνώριζε πολλές οικογένειες που είχαν εγκαταλείψει τις ολοένα θερμότερες πόλεις στο νότο και μετακόμισαν σε πιο εύκρατους δήμους στη βόρεια ακτή.
Ο Γιόχαν Βερλίντε, ο οποίος διαχειρίζεται το Σχέδιο Προσαρμογής στο Κλίμα του Ρότερνταμ από το 2019, είπε ότι η πόλη του γνωρίζει ότι θα πρέπει να κάνει δύσκολες επιλογές τα επόμενα χρόνια.
«Οι πολιτικοί όροι διαρκούν τέσσερα χρόνια, επομένως ποτέ δεν εξετάζουμε πραγματικά προβλήματα που είναι 10 ή 20 χρόνια μπροστά», παραδέχτηκε. «Αυτή τη στιγμή δεν βλέπουμε την ανάγκη να μετακινηθούν οι άνθρωποι από μη ασφαλείς γειτονιές, αλλά σε 40, 50, 60 χρόνια, αυτό θα είναι πρόβλημα».
ΠΗΓΗ ot.gr
