Με εκατοντάδες παράκτιους και ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, με μνημεία κοντά σε δάση ή και ανοιχτούς χώρους με ξηρή βλάστηση, και με την κλιματική κρίση που τα τελευταία χρόνια δείχνει όλο και συχνότερα τα δόντια της, οποιαδήποτε πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση της προστασίας των μνημείων καθίσταται απολύτως απαραίτητη. Από τη στιγμή που μεγάλο μέρος του πολιτιστικού πλούτου της Ελλάδας βρίσκεται εν υπαίθρω, η ανάγκη για πρόληψη, προστασία, σωστή διαχείριση είναι επιτακτική. Μνημεία, μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι έχουν κινδυνεύσει στο παρελθόν στην Ελλάδα –Αρχαία Ολυμπία, Αρχαία Μεσσήνη, Πύλος, Μυκήνες– από μεγάλες πυρκαγιές ή ακραία πλημμυρικά φαινόμενα, ευτυχώς χωρίς να έχουν προκληθεί ανεπανόρθωτες ζημιές.
Το 2019 η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού ανακοίνωσε τη συγκρότηση διεπιστημονικής επιτροπής για την εκπόνηση εθνικού σχεδίου δράσης με στόχο την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η επιτροπή, με επικεφαλής τον καθηγητή Φυσικής Περιβάλλοντος του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνο Καρτάλη, δημοσιοποίησε πριν από λίγο καιρό τα συμπεράσματά της και παρόλο που, όπως επισημάνθηκε, αυτή τη στιγμή δεν καταγράφεται συστηματικός κίνδυνος για μνημεία ο οποίος να αποδίδεται στην κλιματική κρίση, εντοπίστηκαν αδυναμίες και απουσία σχεδίου δράσης για περιοχές που απειλούνται από επιμέρους ακραία φαινόμενα, πυρκαγιές, πλημμύρες ή την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, κάτι που είδαμε να συμβαίνει μετά τον μεγάλο σεισμό της Σάμου. Οσον αφορά τις πιο ευάλωτες περιοχές, πάντως, πρόκειται, όπως είπε ο κ. Καρτάλης, «για μέρη όπως η Αρχαία Ολυμπία, η Κρήτη και η Νότια Ελλάδα –όπου η θερμική επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη –, αλλά και χώρους που βρίσκονται κοντά σε ρέματα που δεν έχουν διευθετηθεί ή που έχουν καλυφθεί».
Το σχέδιο του ΥΠΠΟ έχει ορίζοντα μέχρι το 2050 με σταθμούς κάθε πέντε χρόνια και δράσεις που έχουν εξειδικευθεί μέχρι το 2030. Για 15 μνημεία που περιλαμβάνονται στον Κατάλογο Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO θα έχουν καταρτιστεί σχέδια αντιμετώπισης κινδύνων μέχρι το 2023 και τα έργα που θα γίνουν είναι ενταγμένα στο τρέχον ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 1.400.000 ευρώ. Σε πιο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης κινδύνων για τους αρχαιολογικούς χώρους των Μυκηνών, της Τίρυνθας, της Ακρόπολης των Αθηνών, με έμφαση στα υδραυλικά έργα που πρέπει να γίνουν, και της Μονής Δαφνίου.
Καθώς κάθε περιοχή έχεις τις δικές της ιδιαιτερότητες και ανάγκες, είναι προφανές ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί ένα ενιαίο σχέδιο δράσης. Ετσι καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική η καταγραφή των προβλημάτων και παρατηρήσεων που συνδέονται με την κλιματική κρίση από τις κατά τόπους εφορείες αρχαιοτήτων.
διαβάστε την συνέχεια στο ρεπορτάζ της www.kathimerini.gr πατώντας εδώ
