Συζητάμε πολλές φορές για την ανάπτυξη, για τις δυναμικές της οικονομίας, αναζητούμε τον οικονομικό δείκτη που μπορεί να τις καταγράψει καλύτερα, ανταλλάσσουμε στοιχεία για τις πωλήσεις, τα ποσοστά κέρδους, τις τάσεις στα χρηματιστήρια, τις τιμές βασικών αγαθών, τους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης.
Κάποιες φορές οι αριθμοί μας τρομάζουν, καθώς έχουμε φτάσει το σημείο όπου υπάρχουν εταιρείες που η αγοραία αποτίμησή τους ξεπερνά το ετήσιο ΑΕΠ χωρών που ανήκουν στις G7.
Όμως, αυτό που ξεχνάμε είναι ότι όλα αυτά έχουν νόημα, εάν το σκεφτούμε, μόνο όταν μπορούν οι απλοί άνθρωποι, αυτοί που περιμένουν με αγωνία να διαπιστώσουν κάθε μήνα τι θα τελειώσει πρώτα, τα λεφτά ή ο μήνας, να βλέπουν τη ζωή τους να βελτιώνεται. Όταν η προσωπική οικονομική κατάσταση τους, τούς επιτρέπει να νιώθουν ασφάλεια. Όταν τα εισοδήματά τους, τούς επιτρέπουν να κάνουν έστω και μικρά όνειρα για το μέλλον. Όταν με άλλα λόγια η ασκούμενη οικονομική πολιτική έχει θετικό κοινωνικό αποτύπωμα, συμβάλλει στη μείωση των ανισοτήτων, της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού, στην εξασφάλιση της ευημερίας για το σύνολο του πληθυσμού.
Και όλα αυτά δεν είναι απλώς ένα ευχολόγιο. Είναι οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Δεν το λέω γιατί υποτιμώ τη σημασία των οικονομικών δεικτών. Άλλωστε, η οικονομική μεγέθυνση είναι πάντα μια αναγκαία αφετηρία. Και η επιδίωξη του κέρδους μέσα στην αγορά είναι ένας μηχανισμός που κινητοποιεί όχι μόνο πόρους, αλλά και δημιουργικές δυνάμεις στην αναζήτηση καινοτομιών που τελικά κάνουν τη ζωή μας καλύτερη. Ούτε προσπερνώ ότι ιδίως στην Ευρώπη η μεγάλη πρόκληση σήμερα είναι η αντιμετώπιση του κινδύνου μιας οικονομικής στασιμότητας, που απειλεί να μετασχηματιστεί σε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση που εύκολα θα μπορούσε να μετατραπεί και σε επίθεση διαρκείας σε όσες κατακτήσεις έχουν απομείνει από το κοινωνικό κράτος.
Το λέω γιατί υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μιας ανάπτυξης που κατανέμεται άδικα και που δεν κατορθώνει να βελτιώσει τις ζωές των ανθρώπων, αυτό που τόσο εύστοχα περιγράφεται ως «οι αριθμοί ευημερούν και οι άνθρωποι δυστυχούν» και που σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει σήμερα εάν αναλογιστούμε την πόλωση ανάμεσα στα στρώματα που ωφελούνται από τη βελτίωση των οικονομικών δεικτών και αυτά για τα οποία δεν «περισσεύει» μερίδιο ανάπτυξης, που νιώθουν ότι τα «φέρνουν βόλτα» όλο και πιο δύσκολα.
Μιας ανάπτυξης που δεν πατάει πάνω σε ένα αναπτυξιακό πρόταγμα με προοπτική, ούτε και σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας, αλλά σε κλάδους κορεσμένους και ούτως ή άλλως πεπερασμένων δυνατοτήτων, που τους αντιμετωπίζουμε ως «ατμομηχανές», όπως ο τουρισμός ή το real estate, κυρίως γιατί δεν έχουμε άλλους πραγματικά δυναμικούς κλάδους να προτείνουμε.
Μιας ανάπτυξης που στο τέλος καταλήγει να πατάει όχι πάνω στην επένδυση σε υψηλή τεχνολογία και δεξιότητες, αλλά στην απλή απορροφησιμότητα ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Μιας ανάπτυξης που απέχει από το να στηρίζεται πραγματικά στην Πράσινη Μετάβαση, ακόμη και όταν την επικαλείται, και δεν παραπέμπει σε ένα όντως βιώσιμο μέλλον.
Διαβάστε περισσότερα στο άρθρου του Λευτέρη Θ. Χαραλαμπόπουλου στο www.ot.gr πατώντας ΕΔΩ
