Το εργασιακό νομοσχέδιο που αναμένεται μέσα στον μήνα έρχεται να αλλάξει το τοπίο των εργασιακών σχέσεων που διέπουν και τις συνεργατικές πλατφόρμες. Αναγνωρίζει το δικαίωμα των συλλογικών συμβάσεων, της απεργίας σε όσους αυτοαπασχολούμενους εργάζονται μέσω τέτοιου είδους πλατφορμών. Επιπλέον ορίζονται και οι τρόποι συνεργασίας που μπορεί να έχει ένας εργαζόμενος με την εκάστοτε ψηφιακή πλατφόρμα.
H πανδημία γιγάντωσε την ψηφιακή οικονομική δραστηριότητα και αύξησε την ζήτηση σε κάθε τομέα της καθημερινότητας μας για διαδικτυακές υπηρεσίες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άνθιση όλων και περισσότερων συνεργατικών πλατφορμών σε όλο τον κόσμο.
Οι περισσότεροι βέβαια και στην Ελλάδα είμαστε εξοικειωμένοι με εταιρείες όπως η Airbnb ή Uber που βρίσκονται κάτω από το πλαίσιο των συνεργατικών πλατφορμών. Παρόλα αυτά και στην χώρα μας μέσα από συνεργατικές πλατφόρμες εργάζονται χιλιάδες Έλληνες όπως σύμβουλοι, καθηγητές φροντιστηριακών μαθημάτων, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, κτίστες και πολλές άλλες συναφείς ειδικότητες με την οικοδομική δραστηριότητα, οδηγοί taxi.
Το επάγγελμα βέβαια που άνθισε περισσότερο μέσα στην πανδημία και βρισκόταν στην πρώτη γραμμή από την αρχή της, είναι οι υπηρεσίες διανομής: Κοινώς οι ντελιβεράδες ή τα κούριερ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα εν μέσω της πανδημίας να δημιουργηθούν αρκετές τέτοιες συνεργατικές πλατφόρμες στην Ελλάδα που παρέχουν υπηρεσίες διανομής.
Προφανώς και οι πλατφόρμες αυτές αποτέλεσαν και αποτελούν πηγή εισοδήματος για χιλιάδες εργαζόμενους σε μια δύσκολη οικονομικά χρονική στιγμή δημιουργώντας συνάμα νέες προοπτικές και ευκαιρίες για τους εργαζόμενους. Από την άλλη, οι καταναλωτές μπορούν να λαμβάνουν υπηρεσίες με πολύ χαμηλότερο κόστος από εταιρείες που λειτουργούν κάτω από το πλαίσιο της συνεργατικής οικονομίας. Οι εταιρείες αυτές μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες με πολύ καλύτερη τιμή στον καταναλωτή καθώς έχουν λιγότερα λειτουργικά κόστη. Για παράδειγμα οι εργαζόμενοι που προσλαμβάνονται μέσω των πλατφορμών έχουν ήδη τον δικό τους εξοπλισμό (π.χ το δικό τους αυτοκίνητο ή μηχανάκι).
Το θέμα είναι όμως ποια είναι τα δικαιώματα όσων εργάζονται μέσω των συνεργατικών πλατφορμών. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργαζόμενοι-συνεργάτες αντιμετωπίζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες με αποτέλεσμα να μην μπορούν να έχουν τα θεμελιωμένα δικαιώματα της μισθωτής εργασίας όπως του κατώτατου μισθού, των αδειών, της απεργίας ,των συλλογικών διεκδικήσεων.
Οι αλλαγές για τις συνεργατικές πλατφόρμες μέσω του εργασιακού νομοσχεδίου
Μέσω του εργασιακού νομοσχέδιου και για τους αυτοαπασχολούμενους σε συνεργατικές πλατφόρμες θα αναγνωρίζονται πλέον αντίστοιχα συνδικαλιστικά δικαιώματα (σωματεία, απεργία, συλλογικές συμβάσεις εργασίας) όπως και στους εργαζομένους.
Επιπλέον, ορίζεται ότι οι πλατφόρμες έχουν αντίστοιχες υποχρεώσεις υγιεινής και ασφάλειας έναντι των αυτοαπασχολούμενων με εκείνες που θα είχαν, αν ήταν εργοδότες τους και αυτοί εργαζόμενοί τους.
Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο αναγνωρίζονται δύο τρόποι συνεργασίας των παρόχων υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών/ έργου. Επίσης θεσπίζονται τέσσερις συγκεκριμένες προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν προκειμένου να τεκμαίρεται ότι η σύμβαση μεταξύ πλατφόρμας και παρόχου υπηρεσιών δεν είναι εξαρτημένης εργασίας.
Οι προϋποθέσεις αυτές είναι: ο πάροχος να χρησιμοποιεί υπεργολάβους, να επιλέγει τα έργα που αναλαμβάνει, να παρέχει τις υπηρεσίες του σε οποιονδήποτε τρίτο και σε ανταγωνιστές της ψηφιακής πλατφόρμας και να καθορίζει ο ίδιος τον χρόνο παροχής των υπηρεσιών του, προσαρμόζοντάς τον στις προσωπικές του ανάγκες. Αν δεν συντρέχει καμία από αυτές τις προϋποθέσεις, τότε τεκμαίρεται ότι η σύμβαση μεταξύ συνεργατικής ψηφιακής πλατφόρμας και παρόχου υπηρεσιών είναι εξαρτημένης εργασίας.
