Με υψηλές ταχύτητες τρέχει το πρόγραμμα χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας από τις εμπορικές τράπεζες, με τις τέσσερις συστημικές να έχουν ήδη δημιουργήσει “πράσινα δάνεια” που καλύπτουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Το στρατηγικό τους πλάνο, το οποίο είχε διαμορφωθεί από το 2020, προέβλεπε τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών με περίπου 18-20 δισ. ευρώ, αλλά τα στοιχεία από την αρχή του έτους δείχνουν ότι πιθανότατα ο στόχος αυτός θα ξεπεραστεί. Καταλυτικοί παράγοντες αποτελούν το Ταμείο Ανάκαμψης και τα συγχρηματοδοτούμενα έργα από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε., τα οποία θέτουν ως κριτήριο το πράσινο αποτύπωμα στην οικονομία.
Πέραν, όμως, των προγραμματισμένων νέων χρηματοδοτήσεων, οι τράπεζες ήδη τρέχουν επενδύσεις και χρηματοδοτικά προγράμματα για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Αυτές οι επενδύσεις είναι είτε δικές τους, είτε ΣΔΙΤ, είτε δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με τις εταιρικές τους παρουσιάσεις σε επενδυτές, τα προϊόντα και το βασικό σενάριο για τις νέες χρηματοδοτήσεις εντός του 2021 έχουν ως εξής:
Εθνική Τράπεζα
Η Εθνική Τράπεζα προγραμματίζει να στηρίξει την πραγματική οικονομία με δάνεια που θα ξεπεράσουν τα 4 δισ. ευρώ, δίνοντας έμφαση σε ιδιώτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων. Κριτήρια θα αποτελούν το πράσινο αποτύπωμα, όπως επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτων, το κοινωνικό αποτύπωμα και η στήριξη της υψηλής τεχνολογίας.
Σε ό,τι αφορά τα προϊόντα, η Εθνική Τράπεζα, πέρα από το πρόγραμμα “Εξοικονομώ”, έχει δημιουργήσει το “Πράσινο Δάνειο”. Το δάνειο αυτό απευθύνεται σε φυσικά πρόσωπα και χρηματοδοτεί την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας με προϊόντα και υπηρεσίες φιλικές προς το περιβάλλον. Το ποσοστό χρηματοδότησης μπορεί να φτάσει έως το 100% της δαπάνης μέχρι τα 30.000 ευρώ. Η διάρκεια κυμαίνεται μεταξύ 36 και 84 μηνών. Ως προς τα μεγαλύτερα δάνεια και εκείνα που έχουν σχέση με συνεχή προγράμματα (συγχρηματοδοτούμενα και μη) του ιδιωτικού τομέα ή μέσω ΣΔΙΤ, αναφέρεται ενδεικτικά ότι η Τράπεζα, στο πλαίσιο της πολιτικής της για την υποστήριξη της πράσινης οικονομίας και την προώθηση της έξυπνης και βιώσιμης ανάπτυξης, συνήψε, πρώτη στην Ελλάδα, συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για τη χορήγηση δανείων με πόρους από το Ταμείο Υποδομών (ΤΑΜΥΠΟΔ) σε επιλέξιμα έργα. Στόχος του ΤΑΜΥΠΟΔ είναι να προσφέρει χρηματοδότηση με όρους ευνοϊκότερους της αγοράς για την υλοποίηση μικρών και μεσαίων ανταποδοτικών έργων στους τομείς ενεργειακής αποδοτικότητας, παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προστασίας του περιβάλλοντος και αστικής ανάπτυξης. Για τον σκοπό αυτό θα διατεθούν από το ΤΑΜΥΠΟΔ 450 εκατ. ευρώ την περίοδο 2019-2023, τα οποία θα κινητοποιήσουν τουλάχιστον 650 εκατ. ευρώ συνολικών επενδύσεων σε επιλέξιμα έργα.
Alpha Bank
Η Alpha Bank προβλέπει ότι το ακαθάριστο ποσό νέων δανείων στην ελληνική οικονομία θα ξεπεράσει τα 5 – 5,5 δισ. ευρώ, στοχεύοντας κυρίως σε χορηγήσεις προς επιχειρήσεις. Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος αφορά ιδιώτες. Και η Alpha Bank έχει ήδη χρηματοδοτήσει επενδύσεις με πράσινο και κοινωνικό αποτύπωμα, ενώ έχει δημιουργήσει ειδικά προϊόντα. Σημειώνεται ότι η Τράπεζα έχει εντάξει στον εταιρικό της μετασχηματισμό τις αρχές της Υπεύθυνης Τραπεζικής (κριτήρια που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση ή ESG). Η πλήρης ενσωμάτωση των κριτηρίων και των αρχών αυτών έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, μολονότι το χρονοδιάγραμμα φτάνει έως τα τέλη του 2022-2023.
Πέρα από τις ειδικές χρηματοδοτήσεις για το πρόγραμμα “Εξοικονομώ”, η Alpha Bank έχει δημιουργήσει μια σειρά από “Πράσινες Λύσεις”, οι οποίες χρηματοδοτούν την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας (80% της αξίας του ακινήτου και έως το 100% του συμβολαίου αγοράς, με ελάχιστο ποσό τα 10.000 ευρώ και με διάρκεια από 5 έως 35 έτη). Επίσης, οι πράσινες λύσεις επεκτείνονται στα καταναλωτικά δάνεια (διάρκεια από 6 έως 96 μήνες και ποσά από 1.500 ευρώ μέχρι 30.000 ευρώ), αλλά και για αγορές ηλεκτρικού αυτοκινήτου και ποδηλάτου (επίσης μέχρι 30.000 ευρώ και διάρκεια έως 96 μήνες).
Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες επενδύσεις και υποδομές, ενδεικτικά μπορεί να αναφερθεί η πρόσφατη έναρξη του ΣΔΙΤ για την κατασκευή τριών μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο, που είναι το μεγαλύτερο του είδους στη χώρα και σε 10 μήνες θα καλύψει πέντε περιφερειακές ενότητες (Αρκαδία, Αργολίδα, Κορινθία, Μεσσηνία, Λακωνία). Η Alpha Bank ήταν αποκλειστικός χρηματοοικονομικός σύμβουλος του ιδιωτικού φορέα (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) και αποκλειστικός συντονιστής κύριος ανάδοχος δομημένης χρηματοδότησης ύψους 86 εκατ. ευρώ. Η συνολική επένδυση ανέρχεται σε 152 εκατ. ευρώ.
Τράπεζα Πειραιώς
Η Τράπεζα Πειραιώς προγραμματίζει νέα δάνεια που θα ξεπεράσουν φέτος τα 5 δισ. ευρώ και τα οποία θα εντάσσονται στη στήριξη της πράσινης οικονομίας, της κοινωνίας και της διακυβέρνησης. Στα τυποποιημένα προϊόντα, η Πειραιώς διαθέτει ενδεικτικά το “Καταναλωτικό Δάνειο Green για Πράσινες Αγορές” (π.χ. αγορά πράσινου οικιακού εξοπλισμού ή ηλεκτρικής μηχανής ή ποδηλάτου), με ποσοστό χρηματοδότησης έως 100% της δαπάνης και για ποσά από 1.500 ευρώ μέχρι 20.000 ευρώ. Αντίστοιχα χαρακτηριστικά έχει το “Καταναλωτικό Δάνειο Green για Πράσινες Επισκευές”. Άλλο ενδεικτικό πρόγραμμα είναι η χρηματοδότηση για αγορά ή επισκευή/αναβάθμιση κατοικίας, με όρους στεγαστικού δανείου. Επίσης, υπάρχουν πολλές επιλογές για τη διάρκεια, το επιτόκιο κ.λπ.
Η Τράπεζα Πειραιώς είναι η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα που προχώρησε σε εταιρικές χρηματοδοτήσεις εντάσσοντας στη διαδικασία κριτήρια ESG (Environmental, Social and Governance). Η πρώτη τέτοια χρηματοδότηση ήταν προς τον όμιλο ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και αφορά επενδύσεις της εταιρείας στην Ελλάδα, ύψους 150 εκατ. ευρώ, σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας συνολικής ισχύος που υπερβαίνει τα 120 MW. Επίσης, η Τράπεζα ενέταξε στα κριτήρια χρηματοδότησης της εταιρείας Matrix Pack Α.Ε. κριτήρια ESG, με αρχικό ποσό 6 εκατ. (επενδύσεις για τη μετατροπή της παραγωγής από πλαστικά καλαμάκια σε βιοδιασπώμενα και χάρτινα). Πρόσφατα, επίσης, η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε σε χρηματοδότηση ύψους 22 εκατ. ευρώ της National Energy Holdings, διεθνούς επενδυτή στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για την κατασκευή πέντε φωτοβολταϊκών πάρκων, συνολικής δυναμικότητας 24 MW, που είναι η πρώτη επένδυσή της στην Ελλάδα.
Η Πειραιώς ήταν μία από τις 30 τράπεζες παγκοσμίως και η πρώτη από την Ελλάδα που συμμετείχε στη διαμόρφωση των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής (Principles for Responsible Banking) στο πλαίσιο του UNEP FI (United Nations Environment Programme Finance Initiative). Οι Αρχές παρουσιάστηκαν επίσημα τον Σεπτέμβριο 2019 από 130 τράπεζες σε επίσημη τελετή στη Ν. Υόρκη στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Eurobank
H Eurobank συνεχίζει το χρηματοδοτικό της πρόγραμμα προς μεγάλες υποδομές του ιδιωτικού τομέα και τη στήριξη των νοικοκυριών με κριτήρια της Υπεύθυνης Τραπεζικής και ESG. Η Τράπεζα προβλέπει στα σχέδιά της να συνεχίσει και να αυξήσει τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, σε όρους καθαρών ροών, με στόχο τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας σε επίπεδο μεγάλων σχεδίων, επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Σε ό,τι αφορά τα πάγια προγράμματά της, αναφέρεται το “Πράσινο Δάνειο κατοικίας – Εξοικονόμηση ενέργειας”, πέραν των χρηματοδοτήσεων του προγράμματος “Εξοικονομώ”. Το δάνειο για εξοικονόμηση ενέργειας δίνεται χωρίς εξασφαλίσεις μέχρι το ποσό των 15.000 ευρώ και με εξασφαλίσεις για μεγαλύτερα ποσά. Η διάρκεια του δανείου εξαρτάται από τα οικονομικά στοιχεία του δανειολήπτη και την ύπαρξη εξασφάλισης, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 2 και 30 ετών.
Ταυτόχρονα, η Eurobank υλοποιεί πρόγραμμα επενδύσεων 500 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση και την αξιοποίηση 6.000 ακινήτων στο χαρτοφυλάκιό της συνολικής αξίας 2,1 δισ. ευρώ με ορίζοντα έως το 2022. Στόχος είναι η αναβάθμιση γερασμένου κτιριακού αποθέματος στη βάση των διεθνών προτύπων και τάσεων για την πράσινη ανάπτυξη, τη βιωσιμότητα και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Επίσης, στόχος είναι η αξιοποίηση μέσω ενοικίασης, πώλησης, λίζινγκ για αύξηση της κερδοφορίας και των κεφαλαίων της μέσω υπεραξιών.
Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν ένα σύμπλεγμα ακινήτων στην περιοχή του Αγ. Διονύσου στον Πειραιά, μέρος του οποίου ήταν το ακίνητο που στέγαζε τις πρώην κτιριακές εγκαταστάσεις της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος. Το project αυτό μετονομάστηκε σε Piraeus Port Plaza και περιελάμβανε την ανάπλαση τριών οικοδομικών τετραγώνων και κατασκευή σύγχρονων γραφειακών χώρων με ενεργειακά χαρακτηριστικά περίπου 80.000 τ.μ. Πρώτος ενοικιαστής ήταν μία από τις μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες με γραφεία στην Ελλάδα. Επίσης, ένα μέρος θα χρησιμοποιηθεί για το retail business της Eurobank, ενώ στον ίδιο τεράστιο χώρο πρόκειται να φιλοξενηθεί το ψηφιακό κέντρο άλλης μεγάλης ελληνικής τράπεζας.
Συνεργασίες – κοινοπρακτικά δάνεια
Παράλληλα, υπάρχουν συνεργασίες μεταξύ των τραπεζών για μεγάλα έργα υποδομής, όπως εκείνη του Ελληνικού με τη Eurobank, και τη στήριξη ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας, μέσω του επενδυτικού προγράμματος του ΑΔΜΗΕ, με την έκδοση κοινοπρακτικού δανείου ύψους 400 εκατ. ευρώ από Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank και Bank of China.
