Βρέθηκα πρόσφατα στο συνέδριο της Ένωσης Αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης.
Μια σχολή που οραματίστηκε κι έφτιαξε ο Ανδρέας Παπανδρέου για να παράγει στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης με υψηλή κατάρτιση και ταχεία εξέλιξη. Στελέχη που μπορούν να πλοηγούνται με άνεση στις διαδικασίες των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, στελέχη που μπορούν να υποκινούν και να καθοδηγούν ομάδες δημοσίων υπαλλήλων, στελέχη με γνώση και επαγγελματική ηθική .
Τόσο η δημιουργία της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης όσο και το ΑΣΕΠ έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα στη δημιουργία μια κρίσιμης μάζας ανώτερων δημοσίων υπαλλήλων. Η κρίση των ανώτερων διοικητικών στελεχών μέσω ΑΣΕΠ έχει συμβάλλει στη μείωση των πολιτικών παρεμβάσεων στην επιλογή τους. Όμως, η παρούσα κυβέρνηση έχει κάνει ρεκόρ κατάχρησης της δυνατότητας να τοποθετεί προϊσταμένους «με ανάθεση» (εκτός διαδικασιών ΑΣΕΠ). Αναθέσεις προϊσταμένων που γίνονται με πελατειακά και κομματικά κριτήρια. Και σαν μην έφταναν οι αναθέσεις προϊσταμένων, το κομματικό σύστημα της ΝΔ κυριαρχεί επί του διοικητικού μέσω παράλληλων δομών που δημιουργούνται, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα διαρκώς διογκούμενα γραφεία υπουργών, υφυπουργών, γενικών και ειδικών γραμματέων. Γι’ αυτό και κάθε συζήτηση για την βελτίωση των ικανοτήτων των προϊσταμένων είναι μάταιη και παρελκυστική αφού μπορεί την τελευταία στιγμή ο υπουργός να αποφασίσει να τοποθετήσει τον δικό του εκλεκτό στη θέση του προϊστάμενου.
Αντί της αξιοκρατίας και της χειραφέτησης της ανώτερης δημοσιοϋπαλληλίας, οι μετακλητοί της κυβέρνησης έχουν καταλάβει δεκάδες θέσεις ευθύνης στο Δημόσιο. Έχουν καταγγελθεί επίσημα περιστατικά όπου μετακλητοί υπάλληλοι εκβιάζουν συμβασιούχους υπαλλήλους «να συμμορφωθούν προς τα υποδείξεις της πολιτικής ηγεσίας» (στο υπουργείο μεταναστευτικής πολιτικής). Το πρόβλημα με τους μετακλητούς – για τους οποίους, σημειωτέον, κι η ΝΔ όταν ήταν αντιπολίτευση ασκούσε, ορθώς, δριμεία κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι προφανώς μόνο ποσοτικό. Είναι κυρίως θέμα διαφάνειας, αξιοκρατίας και κράτους Δικαίου, όπως επισημαίνει στην τελευταία έκθεσή της η Greco – η επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για θέματα διαφθοράς.
Συχνά, η κυβέρνηση καταφεύγει σε πρόχειρες δικαιολογίες περί έκτακτης ανάγκης, για να παρακάμψει τις διαδικασίες επιλογής προϊσταμένων. Πχ στις φυλακές όπου, εν μία νυκτί κυριολεκτικά, τοποθετήθηκαν νέοι Διευθυντές και Αρχιφύλακες στα καταστήματα κράτησης όλης της χώρας. Πλήθος των «επιλεγμένων» προϊσταμένων ήταν, σύμφωνα με δημοσιεύματα εκείνων των ημερών, μέλη, εκλεγέντες ή υποψήφιοι με την παράταξη της ΔΑΚΕ.
Ακόμα, όμως και στον ιδιωτικό τομέα, τις πρακτικές του οποίου οι μαθητευόμενοι μάγοι της κυβέρνησης θεωρούν πανάκεια για κάθε δυσλειτουργία του Δημοσίου, δεν υπάρχει εταιρεία ή επιχείρηση που να προσπαθεί να βελτιωθεί απαξιώνοντας τα στελέχη της. Από τις πιο μεγάλες μέχρι τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις, τα στατιστικά δείχνουν ότι εκείνες που διαπρέπουν είναι αυτές που αντιμετωπίζουν το στελεχιακό τους δυναμικό με εμπιστοσύνη, και αξιοπρέπεια. Καμία εταιρεία δεν πήγε μπροστά κακολογώντας τα στελέχη της δημοσίως και προσπαθώντας να μετατοπίσει σε αυτά τα λάθη και τις αστοχίες του ΔΣ της, όπως πχ. κάνει συστηματικά ο κ. Χατζηδάκης, όποιο υπουργείο ή δημόσιο οργανισμό κι αν διοικεί. Το κράτος επί διακυβέρνησης ΝΔ είναι συγκεντρωτικό στην εξουσία και τα λεφτά (βλ. απευθείας αναθέσεις έργων) αλλά αποκεντρωτικό στην ευθύνη (μιας και για όλα φταίνε οι κακοί δημόσιοι υπάλληλοι).
Εμείς, στο ΠΑΣΟΚ -Κίνημα Αλλαγής ξέρουμε ότι καμία χώρα δεν μπορεί να έχει μια ισχυρή οικονομία και ανάπτυξη αν δεν έχει ένα δυνατό και επαγγελματικό δημόσιο τομέα. Καμία χώρα δεν μπορεί να μειώσει τις ανισότητες με επιδόματα, αν δεν έχει μια στιβαρή διοικητική οργάνωση που θα εφαρμόζει κοινωνικές πολιτικές αναδιανομής. Οι άνθρωποί μας είναι οι δύναμή μας και πιστεύουμε στην ανάδειξη των πολλών και αξιόλογων στελεχών του Δημοσίου τα οποία είναι ικανά να αναλάβουν θέσεις ευθύνης και να ηγηθούν του διοικητικού μηχανισμού μακριά από κομματικές επιτροπείες και πελατειακές υποχωρήσεις. Θέλουμε μια δημοσιοϋπαλληλία χειραφετημένη από την πολιτική ποδηγέτηση, τεχνοκρατικά άρτια και με κοινωνική ενσυναίσθηση ώστε να λειτουργεί γρήγορα και αποτελεσματικά με γνώμονα την ευημερία πολιτών και επιχειρήσεων. Σύστημα, όμως, χωρίς στελέχη καλά αμειβόμενα με υψηλό επαγγελματικό ηθικό δεν μπορεί να υπάρχει.
*Ο Παύλος Χρηστίδης είναι μέλος του πολιτικού συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
