Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και επηρεάζει σε βαθμό κρίσης όλο το οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Τα όσα ωστόσο βγαίνουν ως συμπεράσματα από την 8η Περιφερειακή Ενημερωτική Ημερίδα με τίτλο «Προσαρμογή της Περιφέρειας Πελοποννήσου στην Κλιματική Αλλαγή» που έγινε σήμερα στην Καλαμάτα, υπό την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.), την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.), και την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), δείχνουν πως τα μηνύματα μπορεί να είναι αισιόδοξα, εφόσον υπάρχει τόσο κατάλληλος σχεδιασμός όσο και κύρια η πολιτική επιλογή.
Αυτή την επιλογή κάνει η Περιφέρεια Πελοποννήσου δημιουργώντας τόσο το υπόβαθρο όσο και υλοποιώντας τις απαραίτητες δράσεις σε όλα τα επίπεδα έτσι όπως καθορίζει ο συγκεκριμένος σχεδιασμός. Τα όσα επισημάνθηκαν από τoν Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Δημήτρη Πτωχό, ήταν άκρως ενδεικτικά και καίρια στην κατεύθυνση στην οποία λαμβάνουν τα πράγματα με μια σειρά από πρωτοβουλίες και θετικές δράσεις. Από τον κ. Πτωχό ανακοινώθηκε η δημιουργία του παρατηρητηρίου της κλιματικής αλλαγής στην Καλαμάτα αλλά και η άρθρωση μιας σειράς πολιτικών.
Τη σημασία της λήψης άμεσων και συντονισμένων δράσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, τόνισε, ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Δημήτρης Πτωχός, κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του στην Ενημερωτική Ημερίδα: «Προσαρμογή της Περιφέρειας Πελοποννήσου στην Κλιματική Αλλαγή». «Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας, με επιπτώσεις που επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον, τις υποδομές, την οικονομία, τη δημόσια υγεία και την κοινωνική συνοχή», ανέφερε ο Περιφερειάρχης και προχώρησε στην καταγραφή των επιπτώσεων, των προτάσεων και δράσεων της Περιφερειακής Αρχής, ενώ έστειλε μήνυμα αισιοδοξίας για το μέλλον. Επίσης, υπογράμμισε την ανάγκη για ολιστική προσέγγιση και την εφαρμογή σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, εξειδικευμένης γνώσης και τεχνογνωσίας, καθώς και τη διασφάλιση χρηματοδότησης από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.
Κίνδυνοι που είτε έχουν κάνει την εμφάνισή τους είτε ελλοχεύουν και αφορούν στον πρωτογενή τομέα, στον δημόσιο τομέα και τις υποδομές, τα δάση και την βιοποικιλότητα, ενώ υπάρχουν σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Κρίσιμη χαρακτήρισε την ολιστική προσέγγιση καθώς το μέγεθος και η κρισιμότητα της κλιματικής αλλαγής απαιτεί ολιστική προσέγγιση των προβλημάτων, όχι σημειακή αντιμετώπιση η οποία αποτελεί λύση ανάγκης, απαιτεί εξειδικευμένη γνώση, τεχνογνωσία, εφαρμογή καλών πρακτικών και ουσιαστικό και αποτελεσματικό συντονισμό.
Απαιτείται σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο. Οι ελλείψεις και οι δυσλειτουργίες που δημιουργεί το θεσμικό πλαίσιο τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο υλοποίησης είναι σημαντικές. Είναι ανάγκη για τον ξεκάθαρο διαχωρισμό αρμοδιοτήτων, την δημιουργία κατάλληλων δομών τον επανασχεδιασμό αδειοδοτικών διαδικασιών την ωρίμανση έργων και απαραίτητων δράσεων καθώς και τον καλύτερο συντονισμό ενεργειών.
Μείζον ζήτημα και η χρηματοδότηση της προσαρμογής στην Ελλάδα που «γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από δημόσιους εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω προγραμμάτων που αφορούν γενικότερα στην προστασία του περιβάλλοντος και σε δράσεις για το κλίμα (π.χ. νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, Ελλάδα 2.0 και Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης). Είναι απαραίτητο να υπάρχει ξεχωριστός προϋπολογισμός για έργα προσαρμογής όπως επίσης και η αντίστοιχη κατανομή σε επίπεδο περιφερειών.
Απαιτείται ορθή διαχείριση υδάτινων πόρων με βασική την ενεργοποίηση μεγάλων δημόσιων υποδομών για τη διαχείριση υδάτων:
- Αρδευτικός Αγωγός Αναβάλλου – Ερμιονίδας
- Δίκτυα άρδευσης Φιλιατρινού Φράγματος
- Μιναγιώτικό Φράγμα
- Φράγμα Κελεφίνας
- Εκσυγχρονισμός Αντλιοστασίου Αναβάλλου
- Δίκτυο Άρδευσης και δίκτυο πλήρωσης Λίμνης Τάκα
- Κλειστό κύκλωμα Άρδευσης Παμίσου
- Μελέτες νέων υποδομών, παραποτάμιων δεξαμενών και λιμνοδεξαμενών
- Εγκατάσταση Επεξεργασίας Νερού της Πηγής Αγίου Γεωργίου Κιβερίου
- Μονάδα αφαλάτωσης στη Δυτική Μάνη
Όπως τόνισε ο κ. Πτωχός στις Στρατηγικές Ολοκληρωμένης Χωρικής Επέμβασης- Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης εντάσσονται οι πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης στον αστικό σχεδιασμό, η ενσωμάτωση πράσινων υποδομών, η μικτή Χρήση Ζωνών, οι δημόσιες συγκοινωνίες και ενεργές μετακινήσεις, οι βιώσιμες οικοδομικές πρακτικές, η συμπεριληπτική και η δίκαιη στέγαση, η ανθεκτικότητα και εμπλοκή της κοινότητας και επίσης η παρακολούθηση και η αξιολόγηση.
Στους βιώσιμους στόχους η μηδενική φτώχεια ή πείνα, η αξιοπρεπής εργασία, προστασία φυσικού Περιβάλλοντος, ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί, δράση για το κλίμα, φθηνή και καθαρή ενέργεια κ.α.
Η δημιουργία του Κέντρου Παρακολούθησης Δεδομένων Κλιματικής Αλλαγής όπως σημείωσε “στοχεύει στην “αντιμετώπιση της αύξησης της συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων και των σοβαρών κινδύνων που δημιουργούν”. Στα επιδιωκόμενα αποτελέσματα είναι η ενίσχυση της περιφερειακής ικανότητας, η βελτίωση της ανθεκτικότητας των τοπικών κοινωνιών μέσω της έγκαιρης και αξιόπιστης πληροφόρησης και η συμβολή στη διαμόρφωση στρατηγικών μετριασμού των κινδύνων από φυσικές καταστροφές.
Μίλησε περί ανάγκης “για ολιστική προσέγγιση” μέσα από συντονισμένες δράσεις μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, για “ενίσχυση χρηματοδότησης” μέσω της αξιοποίησης ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, για “θεσμική θωράκιση” μέσω του εκσυγχρονισμού του Θεσμικού πλαισίου και “διακρατική Συνεργασία” μέσα από την ανάπτυξη συνεργασιών με άλλες περιφέρειες και διεθνείς οργανισμούς για την ανταλλαγή γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών. “Η ανάπτυξη που επιδιώκουμε θα πρέπει να είναι οικονομικά βιώσιμη, φιλική προς το περιβάλλον και κοινωνικά δίκαιη και συμπεριληπτική!”.
Άκρως χαρακτηριστικά που παρουσιάστηκαν από τον Ακαδημαϊκό και Γενικό Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών, Εθνικό Εκπρόσωπο για την Κλιματική Αλλαγή και Πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής του έργου LIFE–IP AdaptInGR, Χρήστο Ζερεφό.
Στο πρόγραμμα και τις πρωτοβουλίες της Περιφέρειας Πελοποννήσου, ενδεικτικά, περιλαμβάνονται δράσεις όπως η δημιουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης υδάτων, η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών στη γεωργία, η ανάπτυξη πράσινων υποδομών και η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Επιπλέον, προβλέπεται η κατασκευή έργων προστασίας από την διάβρωση ακτών και η διαχείριση στερεών αποβλήτων.
Επίσης, ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Δημήτρης Πτωχός, μίλησε για τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου Κλιματικής Αλλαγής που θα δημιουργηθεί στην Καλαμάτα, λέγοντας πως «στοχεύει στην αντιμετώπιση της αύξησης της συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων και των σοβαρών κινδύνων που δημιουργούν. Στα επιδιωκόμενα αποτελέσματα είναι η ενίσχυση της περιφερειακής ικανότητας, η βελτίωση της ανθεκτικότητας των τοπικών κοινωνιών μέσω της έγκαιρης και αξιόπιστης πληροφόρησης και η συμβολή στη διαμόρφωση στρατηγικών μετριασμού των κινδύνων από φυσικές καταστροφές».
Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, κλείνοντας την παρουσίασή του, σημείωσε πως: «Η προσαρμογή της Περιφέρειας Πελοποννήσου στην κλιματική αλλαγή απαιτεί συντονισμένες δράσεις, ενίσχυση της χρηματοδότησης, εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου και ανάπτυξη διακρατικών συνεργασιών. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου δεσμεύεται να προωθήσει μια οικονομικά βιώσιμη, περιβαλλοντικά φιλική και κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη, εξασφαλίζοντας ένα καλύτερο μέλλον για τους πολίτες της».
Στην ημερίδα που διοργάνωσε η Περιφέρεια Πελοποννήσου, σε συνεργασία με την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.), την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.), και την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), σημαντικοί ομιλητές από διάφορους τομείς παρουσίασαν τις απόψεις και τις προτάσεις τους σχετικά με την προσαρμογή στην κλιματική κρίση.
Οι θεματικές ενότητες της ημερίδας επικεντρώθηκαν στην Ενέργεια, στους Υδάτινους Πόρους, στον Πρωτογενή Τομέα και στη Γεωργία, στο Δομημένο Περιβάλλον, στον Τουρισμό και στη Βιοποικιλότητα.
Η πρώτη ενότητα της ημερίδας ξεκίνησε με χαιρετισμούς από τους Δημήτρη Πτωχό (Περιφερειάρχη Πελοποννήσου), Νεκτάριο Φαρμάκη, (Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, Εκπρόσωπος ΕΝ.Π.Ε.), Ιωάννη Ανδρουλάκη, (Πρόεδρο ΔΣ Πράσινου Ταμείου), Θανάση Βασιλόπουλο, (Δημάρχο Καλαμάτας, Προέδρο ΠΕΔ Πελοποννήσου, ενώ ο Δημήτρης Καφαντάρης (Γενικός Γραμματέας ΚΕΔΕ, πρώην Δήμαρχος Πύλου – Νέστορος), έστειλε τον χαιρετισμό του για την επιτυχία της ημερίδας του Προγράμματος LifeIP AdaptIn Gr στην Καλαμάτα, καθώς βρίσκεται στις Βρυξέλλες για τη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών.
Στις ομιλίες που ακολούθησαν, ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή, Καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, συζήτησε για το Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) και την ανάγκη για προσαρμογή στην κλιματική κρίση, η εκπρόσωπος της ΕΥ ΔΑΜ, Όλγα Καρβελά, παρουσίασε τον Κόμβο Βιοικονομίας Μεγαλόπολης και τη στρατηγική για τον οικονομικό και παραγωγικό μετασχηματισμό της περιοχής, ενώ ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης, μίλησε για τις Πολιτικές Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων.
Στη συνέχεια ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Κωνσταντίνος Μουτζούρης, αναφέρθηκε στα έργα προστασίας ακτών και στη διάβρωση και η Καθηγήτρια του Ε.Μ.Π, Μαρία Παπαδοπούλου παρουσίασε τον ρόλο του ΟΦΥΠΕΚΑ στην Εποχή της Κλιματικής Κρίσης.
Με τη σειρά του, ο Διευθυντής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, παρουσίασε Πετυχημένα Παραδείγματα Καλών Πρακτικών για την Προσαρμογή στην Κλιματική Κρίση, ο Πρόεδρος ΔΣ ΑΕΣ-ΟΠ ΝΗΛΕΑΣ, Γεώργιος Κόκκινος, συζήτησε για την καλλιέργεια της Ελιάς σε Συνθήκες Κλιματικής Κρίσης και ο Εντεταλμένος Σύμβουλος ΣΕΤΕ, Αλέξανδρος Θάνος, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες για την Βιώσιμη Ανάπτυξη στον Τουρισμό.
Η δεύτερη ενότητα περιλάμβανε προβολές και παρουσιάσεις που εστίασαν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά.
Συγκεκριμένα, προβλήθηκαν αποσπάσματα video σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο.
Τέλος, η Κατερίνα Βαρβαρίγγου, Γεωπόνος MSc, παρουσίασε την προσαρμογή τοπίου, χρήσεων γης και πολιτιστικής κληρονομιάς στην περίπτωση της Αρχαίας Μεσσήνης, ενώ κατά τη διάρκεια του διαλείμματος προβλήθηκε η μικρού μήκους ταινία «Κλιματική Συνείδηση», η οποία απέσπασε το Ειδικό Βραβείο στο Μαθητικό Διαγωνισμό του 2021.
Την ημερίδα παρακολούθησε πλήθος κόσμου, μεταξύ των οποίων Βουλευτές, Περιφερειάρχες, Αντιπεριφερειάρχες, Δήμαρχοι, εκπρόσωποι τοπικών Αρχών, φορέων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και υπηρεσιών.
