Του Θανάση Κ.
Όταν φεύγει από τη ζωή ένας πρώην Πρωθυπουργός, δύο λέξεις μπορούν να συνοψίζουν όλα τα συναισθήματα: θλίψη και σεβασμός.
Θλίψη για τους οικείους του και τους φίλους του.
Και σεβασμός! Στο πένθος των δικών του ανθρώπων,
σεβασμός στη μνήμη του,
σεβασμός από τους αντιπάλους του
και σεβασμός από την υπόλοιπη κοινωνία, η οποία:
πρώτον τον εξέλεξε κάποτε
και δεύτερον, ο εκλιπών σημάδεψε την μοίρα της.
Ο θάνατος ενός πρώην Πρωθυπουργού γίνεται έτσι μια ευκαιρία η κοινωνία να αναστοχαστεί τον ίδιο τον εαυτό της…
Κι εδώ είναι το πρόβλημα, πέρα από τον οφειλόμενο σεβασμό στη μνήμη του:
Όσοι “αγιοποιούν” σήμερα τον Κώστα Σημίτη, προσπαθούν να ακυρώσουν τον αναπόφευκτο αναστοχασμό…
Ματαίως, βέβαια…
Ο Κώστας Σημίτης πιστώνεται τέσσαρα πράγματα:
— Τον “εκσυγχρονισμό” που διακήρυξε.
— Την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία βοήθησε.
— Την ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ
— Και την προσπάθεια να “λύσει” τα ελληνοτουρκικά προσχωρώντας σε μια “Μή συγκρουσιακή λογική” συμβιβασμών με την Άγκυρα. Τις Συμφωνίες της Μαδρίτης και του Ελσίνκι.
Ας τα δούμε αυτά αναλυτικά:
* Σε ό,τι αφορά τον “εκσυγχρονισμό”, ήταν πράγματι μια σημαντική πολιτική τομή που ταυτίστηκε με τον ίδιο.
Αλλά αφορούσε περισσότερο τον “εκσυγχρονισμό” του ίδιου του ΠΑΣΟΚ και την απόρριψη του “Λαϊκισμού”, που είχε σημαδέψει όλα τα προηγούμενα χρόνια του ΠΑΣΟΚ.
Ήταν ουσιαστικά απόρριψη την κληρονομιάς του Ανδρέα Παπανδρέου, όχι εκσυγχρονισμού της χώρας.
Η παραγωγική βάση της Ελλάδας δεν ενισχύθηκε.
Η ανταγωνιστικότητά της επίσης υποχώρησε.
Το Χρηματιστήριο, που είναι πάντα βασικός συντελεστής ανάπτυξης κάθε σύγχρονης κοινωνίας, γιατί ενεργοποιεί κεφάλαια, αποδεσμεύει πόρους και προσκαλεί επενδύσεις από το εξωτερικό, υπήρξε στην πραγματικότητα το “Βατερλώ” του Σημίτη.
Ο ίδιος ενεθάρρυνε τους πάντες να “παίξουν” στο Χρηματιστήριο, χωρίς ελεγκτικούς μηχανισμούς…
Κι όταν έσκασε η “φούσκα”, κατηγορούσε την “ανατιμητική κερδοσκοπία” που ο ίδιος και οι υπουργοί του ενεθάρρυναν προηγουμένως.
Με την κρίση του Χρηματιστηρίου ματαιώθηκε ουσιαστικά ο εκσυγχρονισμός της χώρας και πραγματοποιήθηκε η πιο οδυνηρή “αναδιανομή” πλούτου στην Ελλάδα.
Σε βάρος της μεσαίας τάξης, που αποτελεί πάντα την σπονδυλική στήλη κάθε αναπτυξιακής δυναμικής…
— Στα θεσμικά, το μεγάλο “ζητούμενο” του εκσυγχρονισμού στην Ελλάδα ήταν το “Ασφαλιστικό σύστημα”. Το προσπάθησε αλλά έκανε πίσω.
Για να είμαστε δίκαιοι, ο εκσυγχρονισμός του Ασφαλιστικού είχε γίνει επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, το 1992, με την “μεταρρύθμιση Σιούφα”.
Όταν το ΠΑΣΟΚ επανήλθε στη διακυβέρνηση, επί Πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου, κατάργησε το μεγαλύτερο μέρος του νόμου Σιούφα!
Κι ύστερα, τέσσερα χρόνια μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ίδιο τον Σημίτη, επανέφερε την ίδια μεταρρύθμιση (που αρχικώς είχε καταψηφίσει και στην συνέχεια είχε καταργήσει)!
Πρόκειται για την “μεταρρύθμιση” Γιαννίτση! Που ήταν πράγματι σωστή – για την ακρίβεια ήταν επανόρθωση ενός λάθους που είχε κάνει το ΠΑΣΟΚ προηγουμένως – αλλά δεν πέρασε ποτέ!
Γιατί το ίδιο το Κόμμα του τη ματαίωσε – και πάλι!
* Σε ό,τι αφορά την επόμενη κληρονομιά Σημίτη, την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, αυτή πράγματι, ξεκίνησε και προχώρησε επί των ημερών του και πράγματι τη στήριξε. Αν και πιστώνεται κυρίως στην Κυπριακή ηγεσία της εποχής δηλαδή, στον Γλαύκο Κληρίδη και στον Τάσσο Παπαδόπουλο. Και, βεβαίως, στον Γιάννο Κρανιδιώτη, τον Κυπριακής καταγωγής υπουργό Εξωτερικών του Σημίτη, ο οποίος την πίστεψε την προώθησε, αν και – δυστυχώς – δεν πρόλαβε να την δει να υλοποιείται.
Όμως, εκείνο που ξεχνάμε, είναι ότι η προοπτική ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ είχε συνδεθεί τότε με το Σχεδίου Ανάν. Δηλαδή την “επίλυση” του Κυπριακού πριν ενταχθεί η Κύπρος στην ΕΕ.
Και το Σχέδιο Ανάν ουσιαστικά καθιστούσε την Κύπρο απόλυτα ελεγχόμενη από την Τουρκία στον κατεχόμενο βορρά και με πολύ μεγάλη επιρροή στον νότιο τμήμα. Δηλαδή νομιμοποιούσε πλήρως τα τετελεσμένα της εισβολής-κατοχής και τα επέκτεινε στο νότο!
Η Κύπρος καταργούνταν ως ανεξάρτητο κράτος και μετατρεπόταν σε “ακυβέρνητη πολιτεία” υπό τον ρυθμιστικό ρόλο τριών εξωχώριων “δικαστών”…
Το ότι η αποδοχή του ολέθριου Σχεδίου Ανάν ήταν συμφωνημένο “προαπαιτούμενο” για την ένταξη της στην Ευρώπη, δεν είναι σημερινός ισχυρισμός των “αντιπάλων του Σημίτη”. Το υποστήριζαν τότε και οι Ευρωπαίοι, και όλα τα συστημικά κόμματα σε Ελλάδα και Κύπρο.
Μόνον ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς αντιτάχθηκαν τότε. Και πρώτα-πρώτα, βέβαια, ο Τάσσος Παπαδόπουλος…
Η προπαγάνδα υπέρ του Σχεδίου Ανάν στον Ελληνικό χώρο, διατυμπάνιζε σε όλους τους τόνους, πως αν δεν πέρναγε το Σχέδιο Ανάν στην Κύπρο, δεν επρόκειτο δήθεν, να μπει η Κύπρος στην Ευρώπη.
Το Σχέδιο Ανάν καταψηφίστηκε από το λαό της Κύπρου πανηγυρικά, αλλά η Κύπρος μπήκε στην Ευρώπη, διαψεύδοντας όσους υποστήριζαν το αντίθετο.
Η Κύπρος μπήκε στην Ευρώπη παρά το γεγονός ότι, τελικά, ΔΕΝ πέρασε η πολιτική Σημίτη, δηλαδή η αποδοχή του Σχεδίου Ανάν…
* Σε ό,τι αφορά την ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ, αυτό πράγματι υπήρξε στόχος που έθεσε και πέτυχε ο Κώστας Σημίτης.
Με όλα τα ελληνικά Κόμματα (πλην ΚΚΕ) να συμφωνούν μαζί του, τότε. Άρα δεν χρειάστηκε να δώσει όλες τις μάχες στο εσωτερικό της χώρας, και να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια που αντιμετώπιζε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής 20 χρόνια νωρίτερα όταν έβαζε την Ελλάδα στην ΕΟΚ…
Παρά το γεγονός ότι δεν αντιμετώπιζε εσωτερικές αντιστάσεις, η ένταξη στο ευρώ πιστώνεται στον Κώστα Σημίτη. Ταυτόχρονα όμως του χρεώνονται δύο πράγματα που αποδείχθηκαν μοιραία αργότερα:
Πρώτον, ότι έβαλε τη χώρα με “πλαστά στοιχεία”.
Και δεύτερον ότι την έβαλε με λάθος ισοτιμία (δραχμής προς ευρώ).
— Το ότι έβαλε την Ελλάδα με ψευδή στοιχεία (δηλαδή χωρίς να είναι έτοιμη), επίσης δεν είναι ισχυρισμός των… “αντιπάλων” του Σημίτη. Το ομολογούν όλοι οι Ευρωπαίοι σήμερα!
Βέβαια αυτό δεν χρεώνεται μόνο στον Κώστα Σημίτη. Κι άλλες χώρες μπήκαν τότε στο ευρώ με “δημιουργική λογιστική”. Για παράδειγμα η Ιταλία…
Αλλά το “ανάθεμα” το εισέπραξε αργότερα μόνον η Ελλάδα…
— Η λάθος ισοτιμία υπήρξε πολύ πιο σοβαρό σφάλμα της διακυβέρνησης Σημίτη. Και επέμενε να μπούμε στο κοινό νόμισμα με ισοτιμία 1 ευρώ = 340,75 δραχμές, ενώ η “σωστή ισοτιμία” ήταν αρκετά πάνω από 1 ευρώ προς 400 και πιο κοντά στο 1 προς 450 δραχμές…
Η Ελλάδα δεν έκανε την πλήρη “υποτίμηση” πριν μπει – κι όταν “κλείδωσε” στο κοινό νόμισμα η ανταγωνιστικότητά της άρχισε να καταρρέει.
Κι επειδή δεν έγινε η πλήρης υποτίμηση όταν έπρεπε, το 1999, τελικά επιβλήθηκε η “εσωτερική υποτίμηση”, δηλαδή η χωρίς προηγούμενο σφοδρή λιτότητα, που επιβλήθηκε στη χώρα το 2010, με το Μνημόνιο.
Ο Σημίτης λοιπόν, “πιστώνεται” ότι έβαλε τη χώρα στο ευρώ εξ αρχής, αλλά χρεώνεται ότι την έβαλε με τον πιο ΛΑΘΟΣ τρόπο. Που τον πληρώναμε για πολλά χρόνια μετά…
* Τέλος σε ό,τι αφορά τη λογική “ιστορικού συμβιβασμού” με την Τουρκία, η κληρονομιά Σημίτη σημαδεύτηκε από τρείς σταθμούς:
-Την κρίση των Ιμίων (Γενάρη του 1996, πριν καν πάρει ψήφο εμπιστοσύνης),
– τη Συμφωνία της Μαδρίτης (1998)
– και τη Συμφωνία του Ελσίνκι (1999).
Και στις τρείς ανέτρεψε την κληρονομιά του ίδιου το Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και τις “σταθερές” της πάγιας Εξωτερικής Πολιτικής της χώρας ως τότε. Χωρίς να επιτύχει το “ζητούμενο”, δηλαδή να “κατευνάσει” το “θηρίο”…
— Στα Ίμια επιβλήθηκαν “γκρίζες ζώνες” στο Αιγαίο! Προηγουμένως η Τουρκία ποτέ δεν είχε διεκδικήσει “γκρίζες ζώνες”. Και μετά τα Ίμια η Τουρκία επέκτεινε συνεχώς της “γκρίζες ζώνες” πολύ πέραν από τις δύο βραχονησίδες στα Ίμια…
— Στη Συμφωνία της Μαδρίτη (στα πλαίσια Συνόδου του ΝΑΤΟ, τον Ιούλιο του 1997), η Ελλάδα αναγνώρισε “ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα” της Τουρκίας στο Αιγαίο!
Η έννοια των “ζωτικών” συμφερόντων αποφεύγεται στο μεταπολεμικό Διεθνές Δίκαιο, όχι μόνο γιατί παραπέμπει στη θεωρία του “ζωτικού χώρου” που επικαλέστηκε η Ναζιστική Γερμανία προπολεμικά, αλλά κυρίως, διότι τα “ζωτικά συμφέροντα” δεν έχουν “αντικειμενικό προσδιορισμό”, δεν τα ορίζει κάποια μορφή Διεθνούς Δικαίου, τα ορίζει κάθε χώρα όπως τη βολεύει.
Κι έτσι με την αναγνώριση όχι “νομίμων”, αλλά “ζωτικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων”, η Ελλάδα αναγνώρισε εμμέσως τις γκρίζες ζώνες που είχε αρχίσει η Τουρκία να επιβάλει στην πράξη ενάμιση χρόνο πριν (στα Ίμια)…
Κι όλα αυτά για την “αποφυγή συγκρούσεων” με την Τουρκία.
Πράγμα που, όπως καλά γνωρίζουμε, ΔΕΝ επιτεύχθηκε…
— Στη Συμφωνία του Ελσίνκι (κατά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ τότε), το πήγε πολύ πιο πέρα: Η Ελλάδα αποδέχθηκε “συνοριακές διαφορές και άλλα συναφή ζητήματα”. Ενώ ως τότε “η μόνη διαφορά με την Τουρκία” κατά την πάγια Ελληνική άποψη, ήταν η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο…
Επί πλέον, Ελλάδα και Τουρκία υπόσχονταν να έχουν λύσει διμερώς τις “διαφορές” τους μέχρι το 2004, όταν η Κύπρος θα έμπαινε στην ΕΕ και όταν η Τουρκία θα έπαιρνε επισήμως το καθεστώς του “υποψηφίου κράτους μέλους της ΕΕ”.
Αλλιώς θα προσέφευγαν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η υπόσχεση αυτή δεν ήταν και πολύ… “δεσμευτική”, όπως αποδείχθηκε. Δεν ήταν νομική υποχρέωση.
Κι έτσι όταν έφτασε το 2004, χωρίς να έχουν λυθεί τα ελληνοτουρκικά, η Τουρκία πήρε το καθεστώς του “υποψηφίου κράτους μέλους”.
Στο μεταξύ όμως, η Ελλάδα είχε αναγνωρίσει υπαρκτά – αλλά ΜΗ σαφώς προσδιοριζόμενα – “συνοριακά και άλλα συναφή ζητήματα”.
Το πιο σημαντικό: Η Κυβέρνηση Σημίτη έλπιζε, ότι με την ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη, θα κατάφερνε το θεσμικό σύστημα της Ευρώπης να “εξημερώσει” την Τουρκία…
* Γενικά η στρατηγική Σημίτη ήταν να παραπέμψει τα ελληνοτουρκικά στην Ευρώπη – να τα καταστήσει “Ευρωπαϊκά ζητήματα|”, πιστεύοντας ότι
– η Τουρκία είχε ως υψίστη προτεραιότητα να μπει στην Ευρώπη, στόχο για τον οποίο θα “θυσίαζε” τον επεκτατισμό της,
– κι ότι η Ευρώπη είχε τη θέληση και την δυνατότητα να “τιθασεύσει” την Τουρκική επιθετικότητα, αν η Τουρκία δεν συμμορφωνόταν…
Η υπόθεση αυτή διαψεύστηκε και στις δύο βασικές παραδοχές της:
— Η Τουρκία ήθελε να γίνει περιφερειακή δύναμη και να συναλλάσσεται ως “ισότιμος” με την Ευρώπη, όχι ως απλό μέλος της ΕΕ!
— Και η Ευρώπη δεν είχε καμία διάθεση να εντάξει την Τουρκία στους κόλπους της (η Γερμανία το είχε ξεκαθαρίσει από τότε), ούτε καν τη δυνατότητα να “εξημερώσει” την Τουρκία.
Η στρατηγική Σημίτη στην εξωτερική Πολιτική ισοδυναμούσε να παραπομπή των εθνικών προβλημάτων της Ελλάδας στην “ευθύνη των Ευρωπαίων”. Ισοδυναμούσε με αναζήτηση ξένων “προστατών”, με συγκρότηση συμμάχων κατά κοινού εχθρού. Μια ψευδαίσθηση που διαρκεί ως τις μέρες μας….
Ο Σημίτης είχε μεγάλη εμπιστοσύνη στην Ευρωγραφειοκρατία, που αποδείχθηκε η “Αχίλλειος Πτέρνα” της Ευρώπης!
Και απόλυτη πίστη στην θεσμική ολοκλήρωσή της, που ήταν από τότε προβληματική (όπως αποδείχθηκε και με την κρίση των μνημονίων), ενώ σήμερα παραπαίει περισσότερο από ποτέ…
Στο όνομα αυτής της “μεταφυσικής Πίστης” στην Ευρωγραφειοκρατία, και στο θεσμικό Ευρω-κεντρισμό, ο Σημίτης υποκατέστησε:
– την “Αποτροπή” της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας
– με ένα αδιαμφισβήτητο “Κατευνασμό”!
Που αποδεικνύεται ολέθριος…
Γενικά ο Σημίτης εγκαινίασε μια περίοδο όπου
το “ευρωπαϊκό” υποκατέστησε το “εθνικό”,
το εφήμερα “βολικό” υποκατέστησε το μακροχρόνια παραγωγικό,
η “δημιουργική λογιστική” κατάπιε την “ανταγωνιστικότητα”,
η πρόσκαιρη ευημερία, υποκατέστησε την παραγωγική ανασυγκρότηση,
η αναζήτηση “προστατών” υποκατέστησε την συγκρότηση συμμαχιών,
ο “Κατευνασμός” υποκατέστησε την “Αποτροπή”,
ο “εκσυγχρονισμός” ταυτίστηκε με το ξερίζωμα την Παράδοσης,
και ο “εξευρωπαϊσμός” ταυτίστηκε με την συστηματική αποδόμηση της εθνικής ταυτότητας.
Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υπήρξαν τέτοιες και τόσες στρεβλώσεις…
Κι όλα αυτά κλήθηκαν να τα επιβάλλουν στην Ελλάδα – πολεμώντας τάχα τον Λαϊκισμό” – όσοι αναδείχθηκαν ως “λαϊκιστές”, διατηρώντας ακέραια τα φρούρια του Λαϊκισμού (τον κρατισμό και την κομματοκρατία) και χρησιμοποιώντας συχνά λαϊκιστικές μεθόδους…
Τελικά ούτε η Ευρώπη ήταν αυτό που φανταζόταν ο Σημίτης,
ούτε η Ελλάδα το άντεχε…
Ο Σημίτης σημάδεψε μιαν ολόκληρη 20ετία Παρακμής!
Παρακμής οικονομικής, παραγωγικής, πολιτιστικής, και εθνικής.
Όπως κάθε ιστορική περίοδος παρακμής, ξεκίνησε με μια σύντομη περίοδο “ευημερίας” και “αισιοδοξίας”. Κι ύστερα άρχισε να έρχεται ο “λογαριασμός”.
Για όσα συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια, δεν ευθύνεται μόνον ο Σημίτης, βεβαίως…
Ευθύνονται και όσοι δεν κατάφεραν στην συνέχεια να ανακόψουν την παρακμή, κι όσοι δεν της αντιστάθηκαν
Κι όσοι ακόμα και τώρα αναδεικνύουν την “Παρακμή” ως… “Αρετή”!
Κι όσοι “αγιοποιούν” σήμερα, αυτήν ακριβώς την κληρονομιά της Παρακμής.
Πράγματι, σήμερα που η κληρονομιά του καταρρέει – και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη – ο Κώστας Σημίτης ανακηρύσσεται “άγιος”…
Ένα σύστημα που παρακμάζει κατασκευάζει “άγιους” για να διασωθεί…
Το πρόβλημα ασφαλώς δεν είναι πια ο Σημίτης, αλλά το σύστημα που εξιδανικεύει την Κληρονομιά του.
Ο ίδιος ας “αναπαυθεί εν Ειρήνη”!
Τα «ορφανά» του δεν έχουν καταλάβει τίποτα! Ακόμα…
ΥΓ. Το ότι την κληρονομιά Σημίτη την υπερασπίζεται πιο σθεναρά η σημερινή ηγεσία της ΝΔ, ασφαλώς θα ήταν οξύμωρο. Αν δεν την τόσο θλιβερό…
