Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για ένα ξένοιαστο καλοκαίρι.
Σερφάροντας κανείς στο Διαδίκτυο και αναζητώντας πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια των αντηλιακών είναι πιθανόν να διασταυρωθεί με προειδοποιήσεις που «συννεφιάζουν» τη διάθεση για ξέγνοιαστες, ηλιόλουστες στιγμές. Το αντηλιακό έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει το δέρμα από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου, αλλά ορισμένοι από τους ισχυρισμούς αυτούς υποδηλώνουν ότι μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Οπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα της Ιατρικής Σχολής του Harvard, «οι ισχυρισμοί αυτοί περιλαμβάνουν τα πάντα, από δηλώσεις ότι το αντηλιακό είναι αναποτελεσματικό έως προειδοποιήσεις ότι είναι εντελώς επικίνδυνο».
Τι ισχύει όμως; Η επ. καθηγήτρια Δερματολογίας Dr. Jenifer Lin του παγκοσμίου φήμης Πανεπιστημίου και συνδιευθύντρια της Κλινικής Κινδύνου και Πρόληψης για το Μελάνωμα Brigham and Women’s Hospital, μας βοηθά να διαχωρίσουμε τα τεκμηριωμένα γεγονότα από τις ανεπιβεβαίωτες… φήμες.
Υπάρχουν ορισμένες χημικές ουσίες στο αντηλιακό που πρέπει να αποφεύγουν οι άνθρωποι;
Στο εμπόριο κυκλοφορούν δύο τύποι αντηλιακών, εξηγεί η ειδικός: Οι φυσικοί αποκλειστές αντανακλούν τις υπεριώδεις ακτίνες από τον ήλιο και περιέχουν ένα από τα δύο ενεργά συστατικά, το οξείδιο του ψευδαργύρου ή το διοξείδιο του τιτανίου. Οι χημικοί αποκλειστές περιέχουν χημικές ουσίες που απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Στις ΗΠΑ αυτά περιλαμβάνουν τυπικά ουσίες όπως παρα-αμινοβενζοϊκό οξύ, αβοβενζόνη, οκτοκρυλένιο και οξυβενζόνη.
Η οξυβενζόνη είναι η ουσία που έχει μπει στο… μικροσκόπιο λόγω των ανησυχιών ότι είναι ορμονικός διαταράκτης – δηλαδή, μπορεί να παρεμβαίνει στη φυσική παραγωγή ορμονών του σώματός σας.
Ωστόσο, όπως εξηγεί η ειδικός «δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι η οξυβενζόνη είναι επιβλαβής για τον άνθρωπο». Και συνεχίζει: «Οι σχετικές αναφορές επικαλούνται συνήθως μελέτες που έγιναν σε πειραματόζωα. Ομως ένα άτομο θα χρειαζόταν 277 χρόνια χρήσης αντηλιακού για να επιτευχθεί η ισοδύναμη συστηματική δόση που παρήγαγε αποτελέσματα σε αυτές τις μελέτες σε αρουραίους, σύμφωνα με έρευνα του 2017 που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of the American Academy of Dermatology». Η οξυβενζόνη είναι επίσης γνωστό ότι προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις σε μερικούς ανθρώπους, αν και αυτό δεν είναι συνηθισμένο.
Είναι αξιοσημείωτο, δε, πως ακόμη κι αν αποφεύγει κανείς τα αντηλιακά με οξυβενζόνη, μπορεί να τη συναντήσει σε άλλα προϊόντα, όπως λακ μαλλιών και βερνίκια νυχιών.
Υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι το αντηλιακό προκαλεί καρκίνο του δέρματος;
«Οχι», απαντά η Dr. Lin. Αυτές οι αναφορές, όπως η ίδια εξηγεί, προέρχονται λανθασμένα από μελέτες στις οποίες οι συμμετέχοντες που χρησιμοποιούσαν αντηλιακό διέτρεχαν ούτως ή άλλως υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος. «Αυτή η ψευδής συσχέτιση έγινε επειδή τα άτομα που χρησιμοποιούσαν αντηλιακό ήταν τα ίδια που ταξίδευαν σε πιο ηλιόλουστα κλίματα και έκαναν ηλιοθεραπεία. Με άλλα λόγια, ήταν η υψηλή έκθεση στον ήλιο, όχι το αντηλιακό, που αύξησε τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος».
Τα αντηλιακά προλαμβάνουν τον καρκίνο του δέρματος;
Υπάρχουν «ποικίλες και εξαιρετικές μελέτες ότι το αντηλιακό προστατεύει και από τους τρεις πιο συνηθισμένους καρκίνους του δέρματος: το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα». Οπως η ειδικός εντούτοις διευκρινίζει, ο βαθμός προστασίας που παρέχει το αντηλιακό σχετίζεται άμεσα με τον βαθμό στον οποίο η υπεριώδης ακτινοβολία σχετίζεται με τον σχηματισμό του καρκίνου του δέρματος. «Για παράδειγμα, σε προοπτικές μελέτες χρήσης αντηλιακού, η συχνότητα του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος μειώνεται περισσότερο – έως και 40% σε διάστημα τεσσάρων ετών».
Είναι επιβλαβή τα νανοσωματίδια που χρησιμοποιούνται σε αντηλιακά με διοξείδιο του τιτανίου και οξείδιο του ψευδαργύρου;
Τα νανοσωματίδια, που αποτελούν συστατικά των αντηλιακών με φυσικούς αποκλειστές, παράγονται «χρησιμοποιώντας μια διαδικασία που ονομάζεται μικρονοποίηση και διασπά μεγαλύτερα σωματίδια. Αυτό διευκολύνει την εφαρμογή των αντηλιακών επιτρέποντάς τους να… εξαφανίζονται στο δέρμα, σε αντίθεση με τα λιπαρά, λευκά αντηλιακά του παρελθόντος», σημειώνει η Dr. Lin.
Και προσθέτει με νόημα πως δεν έχει αποδειχθεί ότι τα νανοσωματίδια… μεταναστεύουν στην κυκλοφορία του αίματος, «πράγμα που σημαίνει ότι είναι απίθανο να δημιουργήσουν κινδύνους για την υγεία».
Χρειάζονται όλοι το αντηλιακό;
«Συνιστούμε αντηλιακό για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος». Και παρότι τα άτομα με σκουρόχρωμο τύπο δέρματος διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, η χρήση αντηλιακού παραμένει πολύτιμη ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα εκδήλωσης κακοήθους βλάβης και επίσης οι επιπτώσεις της γήρανσης από τον ήλιο.
Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το μελάνωμα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Αντιπροσωπεύει περίπου το 4% όλων των νέων περιστατικών καρκίνου στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ευθύνεται για το 1,3% των θανάτων από καρκίνο.
