«Η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τη Ν. Ευρώπη» – Θα πάνε πιο βόρεια οι τουρίστες;

«Έφτασα στη Μπολόνια της Ιταλίας σήμερα, τώρα πηγαίνω στην Τοσκάνη. Ο καύσωνας εδώ είναι εντυπωσιακός. Εάν τα πράγματα συνεχίσουν έτσι, αυτοί οι προορισμοί διακοπών δεν θα έχουν μέλλον μακροπρόθεσμα. Η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τη νότια Ευρώπη. Μια εποχή φτάνει στο τέλος της».

Αυτό το tweet στις αρχές Ιουλίου του Karl Lauterbach, υπουργού Υγείας της Γερμανίας, δεν έκανε καλή εντύπωση στην Ιταλία. Η υπουργός Τουρισμού της χώρας, Daniela Santanchè, απάντησε με πικρία ευχαριστώντας τον κ. Lauterbach που επέλεξε την Ιταλία για τις διακοπές του, αλλά λέγοντάς του επίσης πως η ιταλική κυβέρνηση γνώριζε καλά για την κλιματική αλλαγή και ότι η βιωσιμότητα ήταν ένα από τα κεντρικά στοιχεία της στρατηγικής της για τη διαχείριση του τουρισμού.

Η Ευρώπη είναι η περιοχή με τους περισσότερους επισκέπτες παγκοσμίως, καθώς υποδέχθηκε 585 εκατ. από τα 900 εκατ. άτομα που ταξίδεψαν στο εξωτερικό σε όλο τον κόσμο το 2022. Δεν είναι περίεργο λοιπόν ότι ο τομέας παράγει άμεσα το 5% του ΑΕΠ της ΕΕ και, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, αντιπροσωπεύει έμμεσα πάνω από το 10%. Ορισμένες χώρες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην άμεση και έμμεση συνεισφορά των ταξιδιωτών, όπως η Κροατία (26% του ΑΕΠ), η Ελλάδα (18,5%), η Ισπανία (13,6%) και η Ιταλία (10%).

Οι αλλαγές στο κλίμα που οδηγούν σε όλο και πιο δυσμενείς καιρικές συνθήκες θα μπορούσαν να επιφέρουν ένα δυσάρεστο πλήγμα στην τουριστική βιομηχανία, σύμφωνα με τον Economist. Φέτος η νότια Ευρώπη πέρασε ένα ασυνήθιστα δύσκολο καλοκαίρι. Ο καύσωνας στην Ιταλία τον Ιούλιο συνέβαλε στο να ξεσπάσουν πυρκαγιές που κατέστρεψαν τη Σικελία καθώς η θερμοκρασία έφτασε στους 47°C στο Παλέρμο, την πρωτεύουσα του νησιού. Πιο βόρεια, οι χαλαζοπτώσεις στη Λομβαρδία στοίχισαν πολλές ζωές. Επίσης, τον Ιούλιο οι ελληνικές αρχές αναγκάστηκαν να απομακρύνουν δεκάδες χιλιάδες τουρίστες από τη Ρόδο μετά τις πυρκαγιές που ξέσπασαν στο νησί. Αφού οι καύσωνες κατέκαψαν την Ισπανία το καλοκαίρι, η Τενερίφη έδωσε μάχη με τις πυρκαγιές που ανάγκασαν χιλιάδες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Σφοδρές πλημμύρες έχουν κατακλύσει τη νότια Αυστρία, την Κροατία και τη Σλοβενία.

Παρά την καταστροφή, η τουριστική βιομηχανία ολόκληρης της Ευρώπης σημειώνει φέτος το καλοκαίρι ρεκόρ, καθώς υπάρχει όρεξη για ταξίδια μετά τους περιορισμούς της πανδημίας. Λίγοι έχουν ακυρώσει τις διακοπές τους παρά τους κινδύνους που μπορεί να τους περιμένουν. Σύμφωνα με τη Demoskopika που πραγματοποιεί έρευνες αγοράς, 68 εκατομμύρια άνθρωποι θα κάνουν διακοπές στην Ιταλία αυτό το καλοκαίρι, με περίπου τους μισούς να φτάνουν από το εξωτερικό. Ο αριθμός των τουριστών φέτος μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και το ρεκόρ που σημειώθηκε το 2019, όταν 743 εκατομμύρια επισκέπτες έφτασαν σε ευρωπαϊκούς προορισμούς από άλλες χώρες. Σύμφωνα με τη γερμανική tui, τη μεγαλύτερη ταξιδιωτική εταιρεία στον κόσμο, παρά τις υψηλότερες τιμές, οι καλοκαιρινές κρατήσεις ήταν περίπου 6% υψηλότερες από ό,τι πριν από ένα χρόνο.

Οι νέοι θέλουν να ψήνονται κάτω από τον καυτό ήλιο

Μπορεί όμως η ανάκαμψη να διαρκέσει εάν οι τουρίστες φοβούνται τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τα επόμενα χρόνια; Ο Harald Zeiss, ειδικός στον αειφόρο τουρισμό στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Harz στη Γερμανία, εκτιμά ότι οι προοπτικές της υπερβολικής ζέστης θα απομακρύνουν τόσο τους ηλικιωμένους, όσο και εκείνους με παιδιά.

Ο Torsten Kirstges, και αυτός ειδικός στον τουρισμό στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Jade, επίσης στη Γερμανία, πιστεύει ότι οι ταξιδιώτες θα συνεχίσουν να συρρέουν νότια, ακόμη και τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, τουλάχιστον για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ειδικά οι νέοι εξακολουθούν να θέλουν να ψήνονται στον ήλιο, λέει ο κ. Kirstges.

Το δέλεαρ της Μεσογείου μάλλον θα αντέξει όσο οι εναλλακτικές δεν φαίνονται τόσο δελεαστικές. Οι βόρειοι προορισμοί, ιδίως η Βαλτική Θάλασσα, η Γερμανία, η Ανατολική Ευρώπη και η Σκανδιναβία, ενδέχεται να δουν αύξηση της ζήτησης κατά την περίοδο αιχμής του καλοκαιριού. Αλλά αυτοί οι προορισμοί δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα νότια θέρετρα επειδή δεν είναι εξοπλισμένοι για μαζικό τουρισμό. Για τους πιθανούς επισκέπτες ο καιρός εκεί είναι πολύ απρόβλεπτος το καλοκαίρι. Αλλά οι ταξιδιωτικές τάσεις αλλάζουν, αν και με αργό ρυθμό. Στη δεκαετία του 1950 ο αγαπημένος προορισμός διακοπών για τους Γερμανούς ήταν ένα ταξίδι πέρα από τα σύνορα στην Αυστρία. Δεν ήταν παρά μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1980 η Ισπανία έγινε ο δημοφιλέστερος προορισμός για τους Γερμανούς. Και οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο τουρισμός στην Ευρώπη σε 30 χρόνια θα είναι διαφορετικός από αυτό που είναι σήμερα.

Βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις

Βραχυπρόθεσμα, η λύση αναζητάται σε διάφορα μέτρα όπως η αυστηρή διαχείριση των υδάτινων πόρων, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα και η παράταση των περιόδων διακοπών, λέει ο Thomas Ellerbeck, επικεφαλής βιωσιμότητας στη tui. Ο ίδιος για παράδειγμα τονίζει ότι η tui επεκτείνει την περίοδο κρατήσεων για την Ελλάδα μέχρι τον Νοέμβριο. Ο κ. Kirstges πιστεύει ότι πολλά περισσότερα ξενοδοχεία στη Μεσόγειο θα εγκαταστήσουν κλιματισμό (τροφοδοτούμενο από ηλιακή ενέργεια) και ψύκτες νερού, μεταξύ άλλων. Οι τουρίστες μπορούν να προσαρμοστούν βγαίνοντας έξω το πρωί και το βράδυ για να αποφύγουν το μεσημεριανό καύσωνα.

Μακροπρόθεσμα, μία μετάβαση από τις χρυσές αμμουδιές της Μεσογείου, στις παραλίες της Βαλτικής είναι αναπόφευκτη. Αλλά υπάρχει και κάτι θετικό για τους παραθεριστές που είτε θα ανακαλύψουν την απροσδόκητη ομορφιά των παραλιών της Βαλτικής είτε θα πάνε νότια σε διαφορετικές εποχές του χρόνου. Η μετατόπιση ορισμένων τουριστών προς την άνοιξη ή το φθινόπωρο θα βοηθήσει με τον υπερτουρισμό που έχει γίνει πολύ ενοχλητικός για τους κατοίκους και τους επισκέπτες που θέλουν να απολαύσουν τον πολιτισμό του Ντουμπρόβνικ, της Βενετίας, της Βαρκελώνης ή άλλων θαυμάτων της νότιας Ευρώπης με σχετική γαλήνη.

Πηγή: moneyreview.gr