Του Θανάση Κ.
Η Ουάσιγκτον έδωσε πριν λίγες μέρες στη δημοσιότητα το νέο Δόγμα Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (2025 National Security Strategy).
Ένα κείμενο που σηματοδοτεί αληθινό σεισμό: τεκτονικές μετατοπίσεις στον τρόπο που η Αμερική βλέπει πλέον τον κόσμο.
Μετατοπίσεις που ανοίγουν ένα τεράστιο κενό στην παγκόσμια αρχιτεκτονική Ασφαλείας.
Αυτό το κενό είτε θα το καλύψουμε εμείς – ή θα μας καταπιεί.
Το μήνυμα του Τράμπ προς την Ευρώπη θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια φράση:
— Η “εγκατάλειψη” ως Αφύπνιση!
Ή, αλλιώς:
— Η απεξάρτηση από “προστάτες”, ως ΕΥΚΑΙΡΙΑ ενηλικίωσης.
Σε κάθε περίπτωση οι κυρίαρχες ελίτ της Ευρώπης και ολόκληρο το ευρω-κατεστημένο εισέπραξαν το μήνυμα Τράμπ ως “πισώπλατη μαχαιριά”!
Και δεν είχαν άδικο, εδώ που τα λέμε.
Η Χειραφέτηση της Ευρώπης από την Αμερικανική ομπρέλα μπορεί να γίνει – αλλά όχι από το τωρινό ευρωκατεστημένο. Που οδήγησε την Ευρώπη σε άρνηση του εαυτού της!
Και, σε αυτό τουλάχιστον, έχει κάποιο δίκιο ο Τράμπ…
Ένας εκπρόσωπος του ευρωκατεστημένου, ο πρώην Πρωθυπουργός της Σουηδίας Karl Bildt παρατήρησε χαρακτηριστικά για νέο δόγμα Αμερικανικής Στρατηγικής.
— Πρόκειται για μια γεωπολιτική σαχλαμάρα… που παραπέμπει σε ακροδεξιά/ριζοσπαστικά ρεύματα, ειδικά στο θέμα της μετανάστευσης και της πολιτικής για την Ευρώπη!
Τόσα κατάλαβε ο άνθρωπος που η χώρα του, από παραδοσιακή κοιτίδα της σοσιαλδημοκρατίας, ανέδειξε σήμερα κόμματα “ακροδεξιά” στη διακυβέρνηση!
* Τι λέει το νέο Δόγμα Τράμπ
Για πρώτη φορά τόσο καθαρά, οι ΗΠΑ διακηρύσσουν ότι:
• Πρώτη προτεραιότητα είναι ο εθνικός αναπροσανατολισμός: σύνορα, ασφάλεια, παραγωγή, ανταγωνιστικότητα.
• Στην Ευρώπη δεν θα πληρώνουν για πάντα οι Αμερικανοί τα σπασμένα.
• Η Ουκρανία πρέπει να πάει σε λύση, όχι σε διαιώνιση πολέμου.
• Η Ασία και ο Ειρηνικός είναι η κύρια περιοχή προτεραιότητας των ΗΠΑ στο εξής.
• Η Αμερική δεν θα είναι πλέον ο “διεθνής χωροφύλακας”.
Με απλά λόγια:
Τελειώνει η μεταψυχροπολεμική εποχή, όπου η Δύση λειτουργούσε με τις ΗΠΑ ως “υπέρ- κηδεμόνα” που προστάτευε, πλήρωνε, πολεμούσε, παρήγαγε και κάλυπτε τις τρύπες όλων των άλλων.
Και την ίδια στιγμή η Ευρώπη ανταγωνιζόταν οικονομικά και εμπορικά τις ΗΠΑ…
Τώρα η Ευρώπη, πρέπει να αναλάβει τις δικές της ευθύνες…
* Αυτή η αλλαγή στρατηγικής δεν είναι “ιδιορρυθμία” του Τράμπ και των συμβούλων του. Άλλωστε για μετατόπιση της αμερικανικής έμφασης προς τον Ειρηνικό είχαν μιλήσει και όλοι οι προηγούμενοι Πρόεδροι των ΗΠΑ.
Ο Τράμπ δεν μιλάει μόνο γι’ αυτό.
Επαναφέρει την Αμερική στο Ρεαλισμό της Γεωπολιτικής.
Από τον οποία την απομάκρυνε η οκταετία Κλίντον, η οκταετία Ομπάμα και η πρόσφατη τετραετία Μπάϊντεν: που όλοι τους πίστευαν ότι οι ΗΠΑ είναι αδιαμφισβήτητη πλέον διεθνής “Αυτοκρατορία”…
— και δεν είχε ανάγκη ούτε να σέβεται διεθνείς ισορροπίες (αφού ήταν πια παντοδύναμη)
— ούτε να προστατεύει κατά προτεραιότητα το συμφέρον του ίδιου του λαού της (αφού ήταν πλέον παγκόσμια).
Όμως κάθε ψευδαίσθηση παντοδυναμίας καταρρέει τελικά – και εξωτερικά και εσωτερικά:
* Εδώ είχαμε, πρώτον, αμφισβήτηση απ’ έξω: Όλα αυτά τα χρόνια, δημιουργήθηκε σιγά-σιγά το αντίπαλο δέος στην Αμερικανική αυτοκρατορία: η Ασία και η Ευρω-ασιατική προοπτική.
— Που ένωνε 5 δισεκατομμύρια πληθυσμό.
— Τους τεράστιους φυσικούς πόρους της Ρωσίας, την τεχνολογική ισχύ και την παραγωγική δύναμη της Κίνας και την ανερχόμενη Ινδία που εξελίσσεται σε νέα Κίνα.
— Μαζί με τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής, και το ριζοσπαστικό χάος του Σιιτικού Ιράν και του Σουνιτικού ισλαμισμού που ανοιχτά απειλεί πλέον τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Οι δυνάμεις αυτές ήταν διασπασμένες μεταξύ τους – και δεν δημιουργούσαν ορατή απειλή για την αμερικανική πρωτοκαθεδρία.
Μέχρι που ήλθε ο Πόλεμος στην Ουκρανία και ουσιαστικά τους ένωσε!
Η πολιτική της κυβέρνησης Μπάϊντεν και της ΕΕ, προσανατολίστηκε αρχικά στην προοπτική κατάρρευσης της Ρωσίας. Και του διαμελισμού της.
Πέτυχαν το αντίθετο: Έριξαν τη Ρωσία στην αγκαλιά της Κίνας, την Ινδία στην αγκαλιά της Ρωσίας (με την οποία ήταν παραδοσιακή φίλη) -και της Κίνας (με την οποία η Ινδία έχει παραδοσιακή αντιπαλότητα).
Τα αραβικά καθεστώτα του Κόλπου τα έσπρωξαν να τα βρουν με τη Ρωσία και την Κίνα. Προς στιγμήν με το Ιράν – το οποίο οι Άραβες του Κόλπου το βλέπουν ως υπαρξιακή απειλή.
Ο Ουκρανικός Πόλεμος και η στάση που υιοθέτησαν Ουάσιγκτον και ΕΕ, ένωσε όλους τους αντιπάλους της Δύσης – εναντίον της Δύσης!
Και τώρα αυτή η στάση αναθεωρείται και ανατρέπεται από την ίδια την Ουάσιγκτον…
* Δεύτερον αμφισβητήθηκε και εσωτερικά: τα τελευταία δέκα χρόνια δημιουργήθηκαν ισχυρές δυνάμεις που αμφισβητούσαν όλο αυτό το αφήγημα της παγκοσμιοποίησης υπό την αιγίδα των ΗΠΑ, όχι μόνο διεθνώς, αλλά και στο εσωτερικό της Δύσης – και μέσα στις ΗΠΑ και μέσα στην Ευρώπη. Από κινήματα πιο “εθνοκεντρικά”…
Η εκλογή Τράμπ αυτό σηματοδότησε στις ΗΠΑ – την άνοδο του “εθνοκεντρισμού”.
Και το μήνυμα Τράμπ προς την Ευρώπη το ίδιο σηματοδοτεί και για την Ευρώπη…
Γι’ αυτό και την εισπράττει το ευρωκατεστημένο ως “πισώπλατη μαχαιριά”…
* Η αλλαγή προτεραιοτήτων της Ουάσιγκτον δημιουργεί δύο κενά:
–Πρώτον: Το κενό στρατηγικής προστασίας.
Για δεκαετίες η Ευρώπη στηρίχθηκε στην αμερικανική “προβολή ισχύος”….
Τώρα πρέπει να αποκτήσει ισχύ μόνη της —και δεν μπορεί:
— γιατί έχτισε 20 χρόνια εικονικών στόχων (προστασία από την κλιματική αλλαγή, δικαιωματισμός, πολυ-πολιτισμικότητα)
— και γιατί υποβάθμισε τις πραγματικές απειλές: ισλαμισμός, μεταναστευτική πίεση, τουρκικός αναθεωρητισμός στα νοτιοανατολικά της, ρωσική ισχύς στα ανατολικά της.
Τώρα όμως συνειδητοποιεί ότι ΔΕΝ μπορεί πια να ζει σε “γυάλα”.
— Δεύτερον: Το κενό αφήγησης.
Ολόκληρο το ιδεολόγημα της ευρωπαϊκής “ελίτ” μετά το 1990 κατέρρευσε:
• Η παγκοσμιοποίηση “θα έλυνε τα προβλήματα όλων”: κανείς δεν το πιστεύει πια – και κυρίως κανείς δεν πιστεύει ότι η διάλυση των εθνικών κρατών και των συνόρων είναι στοιχείο “προόδου”…
• Η πολυ-πολιτισμικότητα “θα εμπλούτιζε τις κοινωνίες μας”: στην πραγματικότητα διέλυσε τον κοινωνικό ιστό.
• Η πράσινη ουτοπία “θα έκανε την Ευρώπη πρωτοπόρο”: οδήγησε σε αποβιομηχάνιση και ενεργειακή φτώχεια.
• Οι υδρογονάνθρακες “ήταν παρελθόν”: σήμερα η τάση διεθνούς ζήτησης για φυσικό αέριο είναι ανοδική για τα επόμενα πολλά χρόνια και οι πάντες ψάχνουν νέα κοιτάσματα – οι πάντες εκτός από τους ίδιους τους Ευρωπαίους, που σνομπάρουν και αγνοούν τα “δικά τους” κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με μία κουβέντα:
Το αφήγημα του ευρω-κατεστημένου κατέρρευσε!
Και ο Τράμπ, απλώς τους το λέει ωμά…
* Η Ευρώπη έγινε η Μη-Ευρώπη!
Αυτό που παρουσιάστηκε ως “Ευρώπη” την τελευταία δεκαετία είναι το ακριβώς αντίθετο από ό,τι οραματίστηκαν οι ιδρυτές της.
— Δεν είναι πλέον Χώρος Ειρήνης.
Αντί για ειρήνη, έχουμε ένα λόμπι Πολέμου που πιέζει για διαιώνιση της σύγκρουσης στην Ουκρανία — κόντρα στην ίδια την Ουάσιγκτον που πλέον θέλει λύση.
— Δεν είναι Χώρος Ευημερίας και Ανάπτυξης.
Αντί για ενιαία αγορά, έχουμε φορολογική εξόντωση, αποβιομηχάνιση, γραφειοκρατικό χάος και πράσινη ασφυξία με εισαγόμενη ενέργεια παλαιότερα από Ρωσία, τώρα από Αμερική και Μέση Ανατολή.
— Δεν είναι Χώρος Ασφάλειας και Δημοκρατίας.
Αντί για προστασία συνόρων, έχουμε λαθρομετανάστευση, ισλαμιστική διείσδυση και ένα καθεστώς φίμωσης όσων μιλούν για τα αυτονόητα.
Αντί για ελευθερίες, έχουμε λογοκρισία και ποινικοποίηση της κοινής λογικής.
Αυτή ΔΕΝ είναι Ευρώπη.
Είναι το αντίθετο της Ευρώπης.
* Το νέο Δόγμα Ασφάλειας δεν λέει στην Ευρώπη “σας εγκαταλείπουμε”.
Της λέει κάτι πολύ χειρότερο —και πολύ πιο χρήσιμο:
“Ωριμάστε, επιτέλους!
Αναλάβετε τις ευθύνες.
Ξαναφτιάξτε τον εαυτό σας.
Εγώ δεν θα κάνω πια τη δουλειά σας.”
Το ερώτημα πλέον δεν είναι τι θέλει ο Τράμπ.
Το ερώτημα είναι: Τι θέλει η Ευρώπη;
Θέλει να συνεχίσει να είναι μια γραφειοκρατική, ιδεοληπτική, μετά-εθνική φούσκα
που ζει από επιδοτήσεις, εισαγόμενη ενέργεια και μεταναστευτικές ροές;
Ή θέλει να ξαναγίνει:
• δύναμη υπολογίσιμη διεθνώς – γεωπολιτικά
• δύναμη ευημερίας
• δύναμη ασφάλειας
• δύναμη πολιτισμού
δηλαδή η πραγματική Ευρώπη που οραματίστηκαν οι ιδρυτές της;
* Και η Ελλάδα;
Για την Ελλάδα το μήνυμα είναι ακόμη πιο άμεσο:
• Να γίνει παραγωγός ενέργειας (ΑΟΖ Ανατολικής Μεσογείου) και όχι απλώς hub περιθωριακών ροών.
• Να ανατάξει την παραγωγή της, όχι να ζει από επιδοτήσεις.
• Να κάνει άλμα επενδύσεων, όχι να μοιράζει επιδόματα.
• Να επανακατοικήσει την ύπαιθρο, αντί να την αφήνει στην ερήμωση.
• Να εκπαιδεύσει ξανά το ανθρώπινο δυναμικό της, όχι να μοιράζει πτυχία χωρίς περιεχόμενο.
Με άλλα λόγια:
Ό,τι κάνει μια χώρα για να επιβιώσει σε νέο, σκληρό κόσμο.
Όχι μια χώρα-πελάτης του διεθνούς τεχνητού “παραδείσου” που κατέρρευσε.
Αλλά μια χώρα “παραγωγός” του μέλλοντός της!
* Το κενό που αφήνει η Αμερική είναι η τελευταία ευκαιρία της Ευρώπης να ξαναβρεί τον εαυτό της.
Όχι να γίνει κάτι άλλο.
Για να γίνει η Ευρώπη — αυτό που κάποτε ήταν και αυτό που πάντα μπορούσε να είναι.
Γιατί αυτό που ως τώρα κυριαρχεί δεν τραβάει…
Και – το σημαντικότερο – ΔΕΝ είναι Ευρώπη!
