Ο τρόπος με τον οποίο κινείται ο Λευτέρης Αυγενάκης όλο αυτό το διάστημα καταδεικνύει το πως η παραγωγή αποτελέσματος μπορεί να γίνει πράξη και όχι μια ακόμη πολιτική… θεωρία, σε ένα από τα πλέον κρίσιμα κυβερνητικά πόστα. Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης προερχόμενος από την περιφέρεια, δεν είναι ότι απλά «κατανοεί το πρόβλημα», αλλά όπως ανέφεραν αγρότες μετά τις συναντήσεις που είχε «ξέρει τη λύση».
Η συνθήκη με την οποία χειρίστηκε τα αγροτικά μπλόκα και τις κινητοποιήσεις με την «γλώσσα της αλήθειας» και όχι με «υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα» το απέδειξε. Άλλωστε ο ίδιος συντονισμένα από την πρώτη στιγμή είχε δείξει από νωρίς το δρόμο πως το θέμα είναι πρωτίστως ευρωπαϊκό και πρέπει να υπάρξει η ανάδειξή του ως τέτοιο, για να μπορέσει να χαραχθεί διαφορετικά και συντονισμένα μια πολιτική που θα είναι υπέρ των αγροτών και όχι υπέρ μιας… ακόμη πράσινης θεωρίας. Ενεργοποίησε το νότο και μετέπειτα και με τις συντονισμένες ενέργειες σε κυβερνητικό επίπεδο του Κ. Μητσοτάκη, ανέδειξε τις Ελληνικές προτάσεις ως οδηγό σε όλη την Ευρώπη για τη διαφοροποίηση της ΚΑΠ.
ΤΑ ΟΣΑ ΕΓΙΝΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΧΘΕΙ ΩΣ ΚΥΡΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΜΑ
Στις Βρυξέλλες στις 24/01/2024 εξελίσσεται η 1η συνεδρίαση, ύστερα από ελληνική πρωτοβουλία για την EU MED-9 με συμμετέχουσες χώρες: Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κροατία, Μάλτα, Σλοβενία, Κύπρο. Στα θέματα που αναπτύσσονται είναι η απλοποίηση διαδικασιών ΚΑΠ- τονίστηκε ήδη από την 1η συνεδρίαση και πριν καν ανοίξει η κουβέντα για αναθεώρηση της ΚΑΠ στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας τον Φεβρουάριο- η ανάγκη δημιουργίας μόνιμου μηχανισμού επιπτώσεων κλιματικής κρίσης, το πρόβλημα της ακαρπίας και του περονόσπορου, αλλά και τα ξενικά είδη στη Μεσόγειο (λαγοκέφαλος, λεοντόψαρο και μπλε κάβουρας) και υπήρξε η έκδοση κοινού ανακοινωθέντος.
Ακολούθησε η συνάντηση Υπουργών Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Εκεί με τον κ. Αυγενάκη να έχει τον πρώτο ρόλο συζητήθηκε η επιστολή που συντάχθηκε με ελληνική πρωτοβουλία προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στη γεωργία στην συνάντηση της 26/02/2024. Οι χώρες που συμμετείχαν ήταν: Ελλάδα, Κροατία, Φινλανδία, Σουηδία, Αυστρία, Λιθουανία, Τσεχία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο.
Η επιστολή αυτή περιελάμβανε προτάσεις μέτρων όπως:
α. Ενίσχυση του Γεωργικού αποθεματικού
β. Ευελιξία στη χρήση μέχρι 2% του προϋπολογισμού των Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ για κάλυψη έκτακτων αναγκών
γ. Δημιουργία νέου ταμείου για κάλυψη απωλειών μόνο στην αγροτική παραγωγή στα πρότυπα του Ταμείου Αλληλεγγύης.
Και δεν ήταν μόνο αυτά… καθώς εξελίχθηκαν και επιπλέον ενέργειες για τεχνικές βελτιώσεις στην ΚΑΠ. Από τις 28 Δεκεμβρίου, η Ελλάδα αξιοποίησε την δυνατότητα που της δίνει ο Κανονισμός και κατέθεσε αρχικώς 6 τεχνικές βελτιώσεις, ανάμεσα στις οποίες σημαντική ήταν η υποστήριξη της πρωτοβουλίας της Γαλλίας για εξαίρεση της εφαρμογής του κανόνα της αγρανάπαυσης και για το 2024. Η αποδοχή της πρότασης δίνει τη δυνατότητα σε 127.000 Έλληνες γεωργούς να καλλιεργήσουν περίπου 1.500.000 στρέμματα
επί πλέον, που είχαν ενταχθεί στο μέτρο της αγρανάπαυσης, χωρίς να χάσουν τις επιδοτήσεις τους και παράλληλα να έχουν επιπλέον έσοδα από την πώληση των προϊόντων που θα καλλιεργήσουν. Σε συνέχεια της επιστολής του προεδρεύοντος του Συμβουλίου Βέλγου Υπουργού Γεωργίας, με την οποία ζητούσε από τους ομολόγους του προτάσεις για διοικητικές αλλαγές στην εφαρμογή των Στρατηγικών Σχεδίων, ο Υπουργός ΑΑΤ απέστειλε σημείωμα με 19 αλλαγές, με 15 τεχνικές και 4 δομικές αλλαγές, που απαιτούν τροποποίηση των Κανονισμών, μετά από σύμφωνη γνώμη των τριών οργάνων της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).
ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Ποιοι όμως είναι οι βασικοί στόχοι των Ελληνικών προτάσεων:
- Απλοποίηση, διευκόλυνση και επιτάχυνση των διαδικασιών των ελέγχων
- Περιορισμός του αριθμού των ελέγχων ανά δικαιούχο
- Εξαίρεση ελέγχων από την εφαρμογή των περιβαλλοντικών προτύπων μέχρι 100 στρέμματα
(Εξαίρεση για την τρέχουσα χρονιά των ελέγχων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για την τήρηση των περιβαλλοντικών προτύπων π.χ. αγρανάπαυση, αμειψισπορά κ.α. για εκμεταλλεύσεις κάτω των 100 στρεμμάτων)
- Επιτάχυνση των διαδικασιών τροποποίησης του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ
(Μειώνεται ο χρόνος αναμονής μεταξύ αιτήματος και έγκρισης των αιτήσεων τροποποίησης του ΣΣ ΚΑΠ γεγονός που οδηγεί σε μικρότερο διοικητικό κόστος)
- Ευελιξία εφαρμογής των λεγόμενων οικολογικών σχημάτων και ευελιξία παρεκκλίσεων στην εφαρμογή τους στις περιπτώσεις που απαιτείται
(να μπορούν να ληφθούν υπόψη οι τοπικές κλιματολογικές συνθήκες καθώς και αυτές της παραγωγής των αγροτικών προϊόντων ούτως ώστε οι απαιτήσεις των οικολογικών σχημάτων και οι
παρεκκλίσεις να μπορούν δοθούν λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω ειδικές συνθήκες και όχι οριζόντια για όλη την ΕΕ όπως ισχύει σήμερα)
- Άμεση διαδικασία ανακατανομής αχρησιμοποίητων κονδυλίων
(άμεση και ευέλικτη μεταφορά των αδιάθετων κονδυλίων μεταξύ μέτρων)
- Απλούστευση των διαδικασιών για αντιμετώπιση των επιπτώσεων σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων και πυρκαγιών, με τη δημιουργία
μόνιμου μηχανισμού και αξιοποίηση του 2% της ΚΑΠ κάθε χώρας.
- Συμπεριληπτικός ορισμός του όρου «ανωτέρα βία», ώστε να είναι πιο διακριτές οι περιπτώσεις που εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο
(καλύτερη και πληρέστερη ερμηνεία των περιπτώσεων που μπορούν να υπαχθούν στον όρο “ανωτέρα βία” με αποτέλεσμα την πληρωμή των δικαιούχων χωρίς γκρίζες ζώνες υπαγωγής ή μη στον όρο αυτό)
ΟΙ 15 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
Έτσι ο κ. Αυγενάκης οριοθέτησε σε έναν συγκεκριμένο πλαίσιο τις 15 προτάσεις για διοικητικές αλλαγές που είναι οι ακόλουθες:
- Διευκόλυνση της χρήσης δορυφορικών εικόνων καλής ποιότητας για την αποφυγή της ανάγκης επιτόπιων ελέγχων ή για την επανεξέταση των διαδικασιών ποιοτικών ελέγχων των συστημάτων ελέγχου μας για την αποφυγή της ανάγκης πολλαπλών επιτόπιων ελέγχων.
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση του ελέγχου (αφορά δικαιούχους)
- Απλοποίηση των ελέγχων – Μείωση των απαραίτητων επιθεωρήσεων σε μία επίσκεψη ανά αγρόκτημα ετησίως.
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση του ελέγχου (αφορά δικαιούχους)
- Εναρμόνιση των διατάξεων σχετικά με την έναρξη ισχύος των προτάσεων τροποποίησης, για τις παρεμβάσεις του Πυλώνα Ι (ΕΓΤΕ) με τις ισχύουσες διατάξεις για τον Πυλώνα ΙΙ (ΕΓΤΑΑ). Η ισχύς των τροποποιήσεων από την ημερομηνία της επίσημης υποβολής τους στις υπηρεσίες της ΕΕ να εφαρμοστεί και για τον Πυλώνα Ι (ειδικά για τις κατηγορίες παρέμβασης του άρθρου 42 του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 (τομεακές παρεμβάσεις).
[(Ευελιξία διορθώσεων-τροποποιήσεων (μεγαλύτερη απορρόφηση) / αφορά Διαχειριστική Αρχή και τους δικαιούχους]
- Δυνατότητα τροποποίησης στοιχείων του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ, μόνο με κοινοποίηση στην ΕΕ για ορισμένα θέματα για τα οποία θα υπάρξει προηγούμενη συμφωνία. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα υποβολής τροποποίησης στο Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ, χωρίς περιορισμούς ως προς τον αριθμό ανά έτος για την αντιμετώπιση τυχόν αναγκών που προκύπτουν κατά την εφαρμογή του. Επιπλέον, να εφαρμόζεται αναδρομικότητα για ορισμένες τροποποιήσεις ανάλογα με τη φύση των σχετικών παρεμβάσεων (άρθρο 119 παρ. 8 του Καν. (ΕΕ) 2021/2115).
[(Ευελιξία διορθώσεων-τροποποιήσεων (μεγαλύτερη απορρόφηση)/ αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ και Διαχειριστική Αρχή και τους δικαιούχους]
- Περιορισμός των απαιτούμενων πληροφοριών στο προγραμματικό κείμενο του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ στα απολύτως απαραίτητα, λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για κείμενο στρατηγικής και όχι για επιχειρησιακό κείμενο (Άρθρο 119 παρ. 7,9 και 12 Καν. (ΕΕ) 2021/2115) (Άρθρο 93 παρ. 1 και παρ. 3 Καν. (ΕΕ) 2021/2115) (Άρθρο 92 παρ. 2 Καν. (ΕΕ) 2021 /2115) (Άρθρο 95 παρ. 4 Καν. (ΕΕ) 2021/2115 (Άρθρο 98 παρ. 2 Καν. (ΕΕ) 2021/2115).
(Απλούστευση διαδικασιών reporting και εγκρίσεων, μικρότερο διοικητικό κόστος με άμεσες εγκρίσεις / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ και Διαχειριστική Αρχή)
- Επανεξέταση της απαίτησης για υποχρεωτική συνοχή των παρεμβάσεων των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων Εισοδήματος με την Οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα (2021/2115/ΕΕ, άρθρο 109 παράγραφος 2 γ)) όσον αφορά την απλούστευση.
(Αλλαγή στην συνδεδεμένη ενίσχυση του αραβοσίτου ώστε να καταστούν όλοι δικαιούχοι ενίσχυσης / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ, Διαχειριστική Αρχή και δικαιούχους)
- Τροποποίηση των διατάξεων της διετούς ανασκόπησης επιδόσεων, προκειμένου να καλύψει το οικονομικό έτος 2026. Η ανοχή απόκλισης θα πρέπει να αυξηθεί από 25 σε 40% (2021/2115/ΕΕ, άρθρο 135(2)).
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση των ελέγχων / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ και Διαχειριστική Αρχή)
- Επιτάχυνση της διαπραγμάτευσης των τροποποιήσεων του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ, με τη σημαντική μείωση του χρόνου διαβούλευσης μεταξύ των επιτροπών και των επίσημων υπογραφών.
(Ευελιξία διορθώσεων – τροποποιήσεων που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απορρόφηση των πόρων / αφορά τη Διαχειριστική Αρχή)
- Παρέκκλιση 12 μηνών από τα ακόλουθα Πρότυπα για την Καλή Γεωργική και Περιβαλλοντική Κατάσταση (ΚΓΠΚ): ΚΓΠΚ 5, ΚΓΠΚ 6, ΚΓΠΚ 7, ΚΓΠΚ 8 (2021/2115/ΕΕ, Παράρτημα III).
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση του ελέγχου, θα αποφευχθούν τα πρόστιμα σε αυτούς που δεν εναρμονίζονται με τις ανωτέρων ΚΓΠΚ δίνοντάς τους μεγαλύτερο χρόνο προσαρμογής/ αφορά δικαιούχους)
- Ετήσια έκθεση – παράταση του χρόνου επεξεργασίας της ετήσιας έκθεσης, λαμβάνοντας υπόψη την απαραίτητη ανταλλαγή δεδομένων από διάφορους φορείς (διαχειριστική αρχή, οργανισμός πληρωμών, επιτροπή παρακολούθησης και φορέας πιστοποίησης) και την τεχνική και διοικητική πολυπλοκότητα του συστήματος.
(Ευελιξία διορθώσεων – τροποποιήσεων που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απορρόφηση / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ και Διαχειριστική Αρχή)
- Επιλογές απλοποιημένου κόστους – στην πολιτική συνοχής, έργα κάτω από ένα συγκεκριμένο ποσό υποχρεούνται να χρησιμοποιούν επιλογές απλοποιημένου κόστους. Για μέτρα εκτός ΟΣΔΕ, αυτή θα μπορούσε να είναι η επιλογή για την απλούστευση της εφαρμογής της πολιτικής.
(Ευελιξία διορθώσεων – τροποποιήσεων που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απορρόφηση / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ και Διαχειριστική Αρχή)
- Αποσαφήνιση των προϋποθέσεων για την εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας για να διασφαλιστεί η αναλογία κόστους/ αποτελεσματικότητας προσαρμοσμένης στις προκλήσεις. Πρόβλεψη για έλεγχο εγγράφων όταν προσφέρει επαρκή βαθμό βεβαιότητας ή ακόμη και περιορισμός του ελέγχου του αριθμού των ζώων μόνο σε βοήθεια σε συνδυασμό με την παραγωγή ζώων.
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση του ελέγχου, πιο γρήγορη καταβολή ενισχύσεων / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ, Διαχειριστική Αρχή και τους δικαιούχους)
- Μείωση των περιπτώσεων που απαιτείται μεμονωμένο αίτημα για ανωτέρα βία, όταν οι φορείς ελέγχου διαθέτουν επίσημα στοιχεία, που αποδεικνύουν την εκδήλωση γεγονότος σε προσδιορισμένη γεωγραφική περιοχή. Για παράδειγμα ακραία καιρικά φαινόμενα ή πυρκαγιές.
(καλύτερη και πληρέστερη ερμηνεία των περιπτώσεων που μπορούν να υπαχθούν στον όρο “ανωτέρα βία” με αποτέλεσμα την πληρωμή των δικαιούχων χωρίς γκρίζες ζώνες υπαγωγής ή μη στον όρο αυτό / αφορά δικαιούχους)
- Ευελιξία για ανακατανομή αχρησιμοποίητων κονδυλίων, μεταξύ παρεμβάσεων με σωστή αιτιολόγηση.
(Ευελιξία διορθώσεων – τροποποιήσεων που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απορρόφηση / αφορά τη Διαχειριστική Αρχή)
- Ορισμός του εύρους θερμοκρασίας που αντιστοιχεί στη θερμοκρασία του λιώσιμου πάγου για τη διευκόλυνση του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών για αλιευτικά προϊόντα.
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση του ελέγχου / αφορά ΟΠΕΚΕΠΕ και Διαχειριστική Αρχή)
ΟΙ 4 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΜΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
Παράλληλα κατατέθηκαν και 4 προτάσεις οι οποίες έχουν σχέση με δομικές αλλαγές, και, για τις οποίες απαιτείται αλλαγή κανονισμού.
- Αλλαγή της διάταξης για τον κανόνα αυτόματης αποδέσμευσης από Ν+2 σε Ν+3, όσον αφορά το Ε.Γ.Τ.Α.Α. (άρθρο 34 παρ. 1 του Καν. 2021/2116), όπως ίσχυε την προγραμματική περίοδο 2014-2022. Εναρμόνιση με τις διατάξεις που ισχύουν για όλα τα άλλα Επενδυτικά και Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τα οποία εξακολουθεί να ισχύει ο κανόνας N+3 κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού.
(Ευελιξία διορθώσεων – τροποποιήσεων που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απορρόφηση / αφορά τη διοίκηση)
(Ν+3: ζητάμε την δυνατότητα επέκτασης κατά 1 έτος επιπλέον για την ολοκλήρωση και κατ΄επέκταση των έργων (σχέδια βελτίωσης, μεταποίηση, αγροτουρισμός, αγροτική οδοποιία, φράγματα κλπ) που εντάσσονται στα επενδυτικά μέτρα όπως ακριβώς ισχύει και στα υπόλοιπα επενδυτικά και διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. πχ. ΕΣΠΑ)
- Καμία υποχρέωση για έλεγχο υπό όρους για εκμεταλλεύσεις με μέγιστο μέγεθος εκμετάλλευσης έως 10 εκτάρια, δηλαδή 100 στρέμματα (2021/2116/ΕΕ, άρθρο 83).
(Οριστική απαλοιφή της υποχρέωσης ελέγχου από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για την τήρηση των περιβαλλοντικών προτύπων π.χ. αγρανάπαυση, αμειψισπορά κ.α. για εκμεταλλεύσεις κάτω των 100 στρεμμάτων)
- Η εφαρμογή των Προτύπων Καλής Γεωργικής Περιβαλλοντικής Κατάστασης να στηρίζεται σε ρεαλιστικές προθεσμίες εφαρμογής, ευέλικτες διαδικασίες επικαιροποίησης και στις κλιματολογικές – παραγωγικές συνθήκες κάθε κράτους μέλους (επικουρικότητα). Το ίδιο να ισχύσει και σε οποιαδήποτε άλλη απαίτηση της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
(Απλοποίηση διαδικασιών ελέγχου από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, μικρότερο διοικητικό κόστος, συντόμευση του ελέγχου, θα αποφευχθούν τα πρόστιμα σε αυτούς που δεν εναρμονίζονται με τις ανωτέρων ΚΓΠΚ δίνοντάς τους μεγαλύτερο χρόνο προσαρμογής/ αφορά δικαιούχους)
- Ευελιξία για χρήση έως και 2% του προϋπολογισμού του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ για αντιμετώπιση έκτακτων και ακραίων καιρικών φαινομένων.
