Ο δρόμος της 3ης Σεπτέμβρη, για τους περπατητές του κέντρου, θα μπορούσε να πει κανείς πως λειτουργεί ως ‘’σύνορο’’ προς τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας. Κτίρια τα οποία κάποτε στελέχωναν μεγάλες επιχειρήσεις, τις οποίες κατασπάραξε η πανδημία και η οικονομική κρίση, πλέον έχουν χαθεί στη λήθη.
Το κυνήγι τα χαμηλά ενοίκια ‘’έσπρωξε’’ πολλούς να αναζητήσουν κατοικίες σε περιοχές στην ‘’καρδιά’’ της Αθήνας, όπως την Πλατεία Αττικής και τον Άγιο Παντελεήμονα.
Ένα από τα νοικοκυριά που επέλεξε να εγκατασταθεί εκείνη είναι η οικογένεια της κυρίας Αντωνίας Θ., 55 ετών, της οποίας ένα χαμηλό νοίκι ήταν το πρώτο τεκμήριο για να επιλέξει που θα μείνει.
Ο ήχος από τις κόρνες και τα χαλασμένα φρένα των αστικών λεωφορείων ακούγονται πιο δυνατά και από την τηλεόρασή της, ωστόσο η ίδια έχει επιλέξει να δώσει βάση σε άλλα, πιο σημαντικά για εκείνη, προβλήματα.
Το 2016 ο σύζυγός της, Αλέξανδρος, 58 ετών, χρειάστηκε να υποβληθεί σε εγχείρηση bypass και να του εμφυτευθεί βηματοδότης. Οι εργασίες που μπορεί να αναλάβει είναι περιορισμένες, με το κύριο βάρος του νοικοκυριού να πέφτει στη σύζυγό του.
Η ίδια εργάζεται σε εταιρεία καθαρισμού, προσπαθώντας να τα βγάλουν πέρα μαζί με 650 ευρώ τον μήνα.
«Πρώτα θα πληρώσουμε το νοίκι, μετά το ρεύμα, το σουπερμάρκετ και μετά ό,τι μας μείνει» μου λέει, πάντα χαμογελαστή.
Η πληρωμή του ενοικίου αποτελεί για την ίδια το μεγαλύτερό της άγχος, καθώς αποτελεί παραπάνω από το 1/3 του μισθού της, ενώ τα έξοδα για το σουπερμάρκετ την «λυγίζουν».
«220 ευρώ για το νοίκι, άλλα 50 κάθε βδομάδα για το σουπερμάρκετ. Πού να πρωτοδώσω».
Η κόρη τους, Παρασκευή, μετανάστευσε πριν από λίγους μήνες στην Αγγλία, με την ελπίδα να μπορέσει να βρει μια καλοπληρωμένη δουλειά για να είναι σε θέση να βοηθήσει και τους γονείς της.
Το καλοκαίρι τους επισκέφτηκε, αφήνοντας τους ένα κομπόδεμα για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. «Κρέας και κανά συκωτάκι, μόνο τις καλές μέρες…» μου λέει με πόνο.
Η πανδημία του κοροναϊού και τα αυστηρά μέτρα περιορισμού, τα οποία εφαρμόστηκαν στις περισσότερες χώρες, τους «τσάκισαν». Η εταιρεία καθαρισμού στην οποία εργάζεται η Αντωνία αναλαμβάνει κυρίως airbnb τα οποία είχαν «σφραγιστεί».
Ό,τι είχαν μαζέψει στην άκρη μέσα σε λίγους μήνες εξαφανίστηκαν ενώ τα επιδόματα που δικαιούνταν δεν ήταν αρκετά για να τους κρατήσουν.
Το παράδοξο
Το εξής παράδοξο παρατηρείται ωστόσο στα νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια: μπορεί οι τιμές των προϊόντων, των λογαριασμών και των ενοικίων να αυξάνονται, ωστόσο οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι.
Από το 2007 τα ενοίκια έχουν σημειώσει αύξηση 23,8%, με τους φόρους να αποτελούν επίσης ένα δυσβάσταχτο βάρος για τους πολίτες.
Επιπλέον αυξήσεις αναμένονται το προσεχές διάστημα σε βασικά προϊόντα, οι οποίες εκτιμάται ότι θα αγγίξουν μέχρι και το 15%.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ρεπορτάζ των ΝΕΩΝ, μόνο τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός σημείωσε άνοδο 2,2% με τις αυξήσεις να αποτελούν απόρροια του «ράλι» των τιμών σε φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης και βενζίνη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 2019, το 13,7% των ιδιοκτητών ακινήτων της χώρα μας με δανεισμό, δαπανούν άνω του 50% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για την κάλυψη του κόστους στέγασης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ιδιοκτητών χωρίς δανεισμό αγγίζει το 15,6%. Και όλα αυτά, τη στιγμή που ο μέσος έλληνας φορολογούμενος καλείται να σηκώσει αρκετά υψηλό φορολογικό και ασφαλιστικό βάρος, παρά τις μειώσεις που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση.
Η φαρμακερή της ΔΕΗ
Για την κύρια Νατάσα Σ., 62 ετών, επίσης τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αγόρασε ένα μικρό δυάρι με τον άντρα της με όσες οικονομίες είχαν περίπου 20 χρόνια πριν, «όταν οι τιμές ήταν ακόμη λογικές», όπως λέει.
Μπορεί να μην έχει το βάρος του ενοικίου στους ώμους της, όμως οι ανακοινώσεις για αυξήσεις στη ΔΕΗ και στο φυσικό αέριο ήταν αρκετά για να την τρομάξουν.
Η ίδια ζει μόνη της, με τον άντρα της να έχει φύγει στο εξωτερικό, εργαζόμενος ως οικοδόμος, αδυνατώντας να βρει εργασία στην Ελλάδα.
Και οι δύο μαζί προσπαθούν με όσα μπορούν να βάλουν στην άκρη να στηρίξουν όσο είναι δυνατό την κόρη τους η οποία έφτιαξε δικιά της οικογένεια.
Στο ισόγειο δυάρι στον Άγιο Νικόλαο, η ζωή της κυρίας Νατάσας κυλά αργά.
Το πρωί σηκώνεται αχάραγα πηγαίνοντας με τα λεωφορεία να καθαρίσει σπίτια σε Παπάγου, Ψυχικό, Κηφισιά και όπου αλλού υπάρχει μεροκάματο.
«Ακόμα και τα 30 ευρώ τον μήνα, τι, λίγα είναι» ξεσπά αναφερόμενη στην κάρτα απεριορίστων διαδρομών των ΜΜΜ, ένα αναγκαστικό για αυτήν έξοδο για να μπορεί να μετακινείται προς και από τη δουλειά της.
Τα λεφτά αυτά, όπως λέει, θα μπορούσε να τα ξοδέψει στο σουπερμάρκετ, να πληρώσει κοινόχρηστα ή, όπως χαριτωμένα αναφέρει, να πάρει ένα ρουχαλάκι για το εγγόνι της.
Η κουζίνα χρησιμοποιείται ελάχιστα. Προσπαθεί να φτιάχνει μεγάλες μερίδες φαγητού ώστε να μην χρειάζεται να μαγειρεύει καθημερινά, εξοικονομώντας ρεύμα.
«Ο θερμοσίφωνας καίει καθημερινά. Με τη δουλειά που κάνω δεν γίνεται αλλιώς. Πώς θα πάμε στις ‘’γυναίκες’’; Να μην είμαστε καθαρές; Άρα προσπαθώ η κουζίνα να μην καίει πολύ…».
Ο ΕΝΦΙΑ αν και μηδαμινό έξοδο, σε σύγκριση με τους υπόλοιπους λογαριασμούς την εξοργίζει.
«Μου ήρθε 70 ευρώ, του άντρα μου άλλα τόσα. Είναι ένα ποσό που μπορεί να πληρωθεί, αλλά γιατί να πρέπει να ξοδέψουμε και εκεί; Κάναμε τις οικονομίες μας για να αγοράσουμε το σπίτι και να μην έχουμε το άγχος να πληρώνουμε. Κι άλλα λεφτά από εκεί;».
Το ίντερνετ; Πολυτέλεια.
Όπως λέει και η ίδια, «όλο δίνουμε και δίνουμε. Δεν προλαβαίνουμε να πιάσουμε τα λεφτά στα χέρια μας».
«Φαρμάκι» η στέγαση
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 2019, το 13,7% των ιδιοκτητών ακινήτων της χώρα μας με δανεισμό, δαπανούν άνω του 50% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για την κάλυψη του κόστους στέγασης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ιδιοκτητών χωρίς δανεισμό αγγίζει το 15,6%.
Σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο θέρμανσης, με βάση τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών του υπουργείου Ανάπτυξης, η μέση πανελλαδική τιμή για τις 15 Οκτωβρίου – οπότε και ξεκίνησε η διάθεση του καυσίμου για τη χειμερινή σεζόν (έως και τον Απρίλιο), ήταν στο 1,16 ευρώ το λίτρο. Πέρυσι η τιμή εκκίνησης ήταν στα 0,798 ευρώ το λίτρο. Σύμφωνα με υπολογισμούς ειδικών ένα νοικοκυριό που μένει σε διαμέρισμα 40 – 50 τ.μ. θα χρειαστεί να κάψει 760 λίτρα για να ζεσταθεί.
Φέτος το κόστος θα είναι στα 881,6 ευρώ όταν τον περσινό χειμώνα δαπάνησε 606,48 ευρώ. Δηλαδή θα ξοδέψει επιπλέον 275,12 ευρώ. Ενα τετραμελές νοικοκυριό που μένει σε περισσότερα τετραγωνικά μέτρα για να ζεσταθεί θα πρέπει να καταναλώσει τη φετινή χειμερινή σεζόν 2.213 λίτρα και η συνολική δαπάνη θα ανέλθει στα 2.567,08 ευρώ. Πέρυσι πλήρωσε 1.765 ευρώ. Το πρόσθετο κόστος εκτινάσσεται στα 802,08 ευρώ.
Σύμφωνα μάλιστα με ανάλυση του ΙΕΛΚΑ, οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών εντοπίζονται σε οπωροκηπευτικά, φρούτα και λαχανικά, αλλά και στο κρέας (αρνί/κατσίκι). Είναι ενδεικτικό πως η τιμή στο κρέας δεν έχει μειωθεί από το περασμένο Πάσχα. «Τσιμπημένες» είναι οι τιμές και στα φυτικά έλαια, τα οποία είναι κυρίως εισαγόμενα.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη η πορεία των τιμών στην Ελλάδα είναι αυξητική τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, εμφανίζεται καλύτερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Συγκριτικά με τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης η Ελλάδα έχει την 8η μικρότερη αύξηση των τιμών τροφίμων, ωστόσο, η χώρα μας έχει από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ (13% και 24%) στα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, καταλαμβάνει την 6η θέση με τον υψηλότερο ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
